Hai người gian dối trong cuộc chiến 1979

Tháng 3/1979, nhân dịp kỷ niệm 48 năm ngày thành lập Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh (TNCSHCM), Trung ương Đoàn đã mời những đoàn viên thanh niên có thành tích xuất sắc trong cuộc chiến đấu chống quân Trung Quốc xâm lược về Hà Nội để kể chuyện chiến đấu và nêu gương sáng trong chiến đấu và phục vụ chiến đấu cho thế hệ trẻ cả nước.

Chủ trì cuộc gặp mặt hôm đó có ông Nguyễn Tiên Phong và ông Lê Thanh Đạo, Bí thư Trung ương Đoàn.

Hơn chục nhân chứng gồm bộ đội, công nhân, dân quân tự vệ và thanh niên thuộc 6 tỉnh biên giới phía Bắc đã có mặt tại trụ sở Trung ương Đoàn để gặp gỡ phóng viên các báo, đài. Nghe các nhân chứng kể chuyện, ai cũng cảm động bởi sự dũng cảm, ngoan cường, sẵn sàng hy sinh để bảo vệ Tổ quốc của họ. Nông Thành Pheo, chiến sĩ biên phòng đã sống sót sau 5 ngày đêm cố thủ ở pháo đài Đồng Đăng. Nguyễn Đăng Trần, công nhân đường sắt đã cứu được đoàn tàu chở A pa tít từ Pom Hán, Làng Giàng về phố Lu (Lào Cai)…

Lính Trung Quốc bị bắt tại Cao Bằng

Ngay hôm sau, các báo, đài bắt đầu đưa bài, ảnh tuyên truyền về những gương điển hình này. Nhưng có hai nhân chứng là Vũ Thị Chiên, công nhân Lâm trường Pha Long (Mường Khương, Hoàng Liên Sơn) và Hoàng Văn Đức, thanh niên dân tộc Tày ở Cao Bằng là hai người bị nghi ngờ là nói sai sự thật, mạo nhận thành tích.

Vũ Thị Chiên có chồng là Đặng Văn Dương cùng quê Lý Nhân, Hà Nam, cùng là công nhân và tự vệ Lâm trường Pha Long, Mường Khương. Khi xảy ra chiến sự, cả hai vợ chồng chị cùng lên chốt chiến đấu nhưng chị không ở cùng vị trí “chốt công nhân” với chồng mà chạy lên chốt của bộ đội biên phòng. Chị mô tả là “vơ lấy khẩu AK và 3 khẩu CKC. Khi thấy một tiểu đội lính Trung Quốc nấp trong bụi cây, chị đã bắn một loạt đạn AK và chỉ thấy còn một tên sống sót bỏ chạy”. Rồi có tình huống một tên lính Trung Quốc đang vác B40 nhắm bắn chị thì chị đã dùng súng bắn tỉa bắn hai phát, một phát vào cổ và một phát vào giữa trán nó. Có lúc chị vừa bắn vừa ném lựu đạn. Đến khi ở pháo đài, bị địch bao vây tứ phía thì chị cùng mấy chiến sĩ biên phòng đã nhảy qua tường để đến vị trí chiến đấu khác…

Có người nghe chị kể chuyện cũng đã nghi ngờ bởi sự hoạt ngôn, ăn nói lưu loát, vô tư của chị trong khi chồng chị đã bị hy sinh ngay trong ngày 17/2 nhưng chị không sang lo hậu sự mà nhận được tin rồi vẫn tiếp tục ở lại vị trí chiến đấu đến mấy ngày sau mới rút về phía sau…

Còn Hoàng Văn Đức 14 tuổi ở Cao bằng thì có “chiến tích” bắn cháy xe tăng địch, đã bị các nhà quân sự phát hiện ra sự vô lý về kỹ thuật tác chiến. Khi được hỏi kỹ về tư thế và kỹ thuật bắn quả đạn B40, Đức nói là thấy chú bộ đội bị trúng đạn hy sinh, Đức đã nhặt khẩu B40 lên nhằm xe tăng để bắn. Nhưng đứng ở sườn núi, có vách đá ngay sau lưng mà vác súng trên vai, để nòng vuông góc với vách đá thì nếu có bắn, luồng lửa phụt ra phía sau sẽ phả vào vách đá rồi bật ngược lại, trùm lên người bắn. Sức nóng của luồng lửa đó sẽ thổi ngã và thiêu cháy người bắn…

Khi các nhà chuyên môn đã thẩm tra lại thông tin về hai nhân chứng này thì ngay sau đó, Ban tổ chức đã không cho hai người tham gia đoàn đi báo cáo thành tích và kể chuyện chiến đấu ở đâu nữa. Đó cũng là bài học cho các cấp cơ sở khi chạy theo thành tích, “mớm lời”, thiếu chuyên môn, nghiệp vụ nên chọn lựa nhầm gương điển hình. Hai nhân chứng đó cũng háo danh và bị cuốn theo không khí vinh danh ồn ào nên đã thiếu trung thực để mạo nhận thành tích.

Thời chống Pháp có nhân vật ảo là thiếu niên Lê Văn Tám tẩm xăng vào người, đốt cháy thành ngọn đuốc sống rồi lao vào kho xăng địch. Thời kỳ đầu chống Mỹ có Nguyễn Văn Bé giật mìn tiêu diệt giặc nhưng vô lý là dùng dây chuối… Rồi cả hai nhân vật này đã được ồn ào vinh danh một thời.

Đó là bài học đáng nhớ cho hậu thế!

Đức Toàn

Theo petrolimes