Hai mặt của bức tranh tiêm chủng châu Âu
Trong một phòng ICU ở thủ đô Bucharest, Adrian Pica, 55 tuổ.i, ngồi trên giường và thở oxy, nói “tôi không tiêm vaccine vì sợ”.
Ban đầu, Pica có triệu chứng đổ mồ hôi và cảm thấy khó thở. “Tôi tưởng mình bị cúm, song không nghĩ phải nhập viện để điều trị. Hiện, tôi muốn tiêm vaccine”, ông chia sẻ.
Khoảng 72% người trưởng thành ở 27 quốc gia thuộc Liên minh C\châu Âu (EU) đã tiêm chủng đầy đủ, song tại một số nước phía Đông EU, tỷ lệ tiêm phòng hiện thấp.
Bulgaria và Romania là hai quốc gia ghi nhận số người chủng ngừa ít nhất EU, với tỷ lệ lần lượt là 22% và 33%. Sự gia tăng nhanh chóng của các ca mắc Covid-19 (do biến thể Delta) mới đây buộc nhà chức trách thắt chặt những biện pháp hạn chế.
Trong khi đó, Pháp, Tây Ban Nha, Đan Mạch và Bồ Đào Nha đạt tỷ lệ tiêm chủng hơn 80%, hiện đã nới lỏng các quy định nghiêm ngặt.
Stella Kyriakides, ủy viên y tế của EU, cảnh báo cần giải quyết khẩn cấp “khoảng cách đáng báo động” trong việc triển khai vaccine giữa các quốc gia của khu vực.
Chính quyền Na Uy hôm 25/9 đã dỡ bỏ những hạn chế mà Thủ tướng Erna Holberg gọi là “các biện pháp nghiêm ngặt nhất trong thời kỳ bình thường”. Đến nay, khoảng 70% người dân Na Uy đã được tiêm chủng.
Ngược lại, tại Viện phổi Marius Nasta ở Bucharest, bác sĩ trưởng khoa ICU, Genoveva Cadar, cho biết 100% các giường bệnh đang được sử dụng và khoảng 98% bệnh nhân chưa chủng ngừa.
Bà Cadar nói: “Nhiều ca nhiễm nặng hơn trong đợt dịch này. Số người trẻ mắc Covid-19 phải nhập viện cũng tăng lên. Họ nhanh chóng được đặt nội khí quản và tiên lượng vô cùng xấu”, bà chia sẻ.
Video đang HOT
Các trường hợp mắc Covid-19 mới ở Romania, quốc gia 19 triệu dân, tăng theo cấp số nhân trong tháng 8. Song, số người tiêm chủng giảm xuống mức đáng lo ngại. Giới chức Romania hôm 28/9 báo cáo hơn 11.000 ca nhiễm nCoV trong ngày, con số cao nhất kể từ đầu đại dịch. Theo dữ liệu của chính phủ, từ ngày 18/9 đến 23/9, hơn 91% số người t.ử von.g chưa tiêm phòng.
Người nhiễm nCoV được điều trị tại Viện Phổi Quốc gia Marius Nasta tại Bucharest, Romania, ngày 23/9. Ảnh: AP
Hôm 26/9, 1.220 trong số 1.239 giường ICU dành cho bệnh nhân mắc Covid-19 tại Romania đã được sử dụng. Khu ICU di động trong khuôn viên viện Marius Nasta khai trương ngày 27/9 lấp đầy người bệnh.
“Chúng tôi chưa biết sẽ vượt qua giai đoạn tiếp theo như thế nào, song chắc chắn không bỏ cuộc”, giám đốc bệnh viện Beatrice Mahler nói. “Chúng tôi sẽ làm mọi thứ có thể”.
Theo Vlad Mixich, chuyên gia y tế cộng đồng, sự thiếu tin tưởng vào các cơ quan chức năng cùng chiến dịch tiêm chủng yếu kém của chính quyền làm tỷ lệ phủ vaccine tại Romania thấp. Ông cho biết việc thường xuyên thay đổi bộ trưởng y tế đã tác động lớn đến nỗ lực tiêm chủng cho toàn dân.
Theo một cuộc khảo sát của Eurobarometer, 23% người Bulgaria không muốn tiêm vaccine. Đây là một con số đáng báo động. Sabila Marinova, giám đốc ICU tại một bệnh viện ở thị trấn Veliko Tarnovo, phía Bắc Bulgaria cho biết, không có bệnh nhân nào tiêm phòng.
“Chúng tôi đang kiệt sức. Có vẻ nỗi kinh hoàng này chưa đến hồi kết”, cô nói.
Phó chủ tịch Ủy ban Tiêm chủng Quốc gia Romania, Andrei Bachu, cho biết tin tức sai lệch về vaccine Covid-19 là yếu tố chính làm mọi người không muốn chủng ngừa.
Ông nói: “Chúng tôi đang làm việc với một nhóm chuyên gia để đẩy lùi thông tin giả mạo. Hiện có rất nhiều ca nhiễm mới do tỷ lệ tiêm chủng thấp”. Theo ông Bachu, chính phủ đang nỗ lực tìm cách tăng cường năng suất của các khu ICU.
Song, các chuyên gia y tế ở Đông Âu phải đối mặt với những rủi ro khác. Vào tháng 9, tại thành phố cảng Varna của Bulgaria, nhóm người chống đối vaccine đã tấ.n côn.g nhân viên y tế tại một trạm tiêm chủng lưu động. Bộ trưởng Y tế Stoycho Katsarov lên án vụ tấ.n côn.g. Ông tuyên bố: “Chúng tôi không cho phép hành vi lăn.g m.ạ, quấy rối và là.m nhụ.c công khai các bác sĩ”.
Theo các chuyên gia, những người hoài nghi vaccine ở châu Âu có thể cản trở nỗ lực của toàn lục địa trong cuộc chiến chấm dứt đại dịch. Trong bối cảnh này, việc thi hành hộ chiếu vaccine có thể là biện pháp tốt nhất để khuyến khích công dân tiêm phòng
Chiến lược phương Tây phủ vaccine để sống chung Covid
Tại thị trấn Aarschot của Bỉ, 94% người trưởng thành đã tiêm chủng, song thị trưởng Gwendolyn Rutten vẫn lo ngại vì vị trí của nó quá gần thủ đô Brussels, nơi tỷ lệ phủ vaccine chỉ 63%.
Thị trưởng Gwendolyn Rutte ủng hộ đề xuất ban hành quy định bắt buộc tiêm chủng. "Nếu không, những người khác cũng bị đặt vào vòng nguy hiểm", bà Rutten nói trong một cuộc phỏng vấn gần đây.
Trong thời kỳ bình thường mới, rất ít nước châu Âu (EU) áp dụng chiến lược bắt buộc tiêm chủng. Thay vào đó, chính phủ yêu cầu người dân xuất trình "thẻ xanh" tiêm chủng, xét nghiệm âm tính hoặc bằng chứng mới khỏi Covid-19 gần đây.
Hướng đi này khác với Mỹ, nơi từng phải đối mặt với tình trạng bài vaccine nghiêm trọng. Tổng thống Mỹ Joe Biden công bố kế hoạch bắt buộc tiêm chủng với một phần lớn dân số, không đưa ra lựa chọn xét nghiệm thay thế.
Dù chiến lược "bình thường mới" khác nhau, cả Mỹ và châu Âu đều đau đầu với cùng câu hỏi: Làm thế nào để tăng tỷ lệ tiêm chủng đến mức tối đa trên con đường sống chung với đại dịch, mở cửa trở lại các hoạt động kinh doanh và dịch vụ?
Quy định bắt buộc tiêm vaccine tại Mỹ ảnh hưởng đến khoảng 100 triệu người, bao gồm nhân viên doanh nghiệp tư nhân và nhân viên y tế. Các công ty có hơn 100 nhân lực cần đảm bảo chủng ngừa hoặc phải xét nghiệm Covid-19 hàng tuần. Nhân viên cơ quan hành pháp và các đối tác của chính phủ liên bang bắt buộc tiêm vaccine, không có lựa chọn thay thế.
Chính sách có phần mạnh mẽ của Mỹ phản ánh áp lực lớn tại nước này. Với khởi đầu chậm chạp, tỷ lệ tiêm chủng ở châu Âu đã vượt qua Mỹ hồi cuối tháng 7. Khối 27 quốc gia hoàn thành triển khai vaccine cho 60% dân số, cao hơn so với 53% của Mỹ, theo Our World in Data . Ở cả hai khu vực, tỷ lệ chủng ngừa giữa các bang hoặc quốc gia thành viên rất khác nhau.
Người dân được tiêm vaccine Covid-19 tại điểm tiêm chủng lưu động trên một chiếc xe buýt ở Bucharest, Romania, ngày 4/9. Ảnh: AP
Giới chức Mỹ coi giai đoạn hiện tại là "đại dịch của những người chưa tiêm chủng". Dữ liệu cho thấy gần như tất cả ca t.ử von.g do Covid-19 tại nước này là ở người chưa tiêm vaccine. Tình hình tương tự diễn ra tại châu Âu. Song EU sẽ khó áp đặt quy định bắt buộc vaccine hơn, bởi 27 nước thành viên có các chính sách y tế khác nhau.
"Điều này không nằm trong quyền hạn của chúng tôi. Nó cũng không phải một phần của khuôn khổ pháp lý. Nhưng nếu cần lặp lại một thông điệp với các nước thành viên và cả công dân châu Âu, thì đó là 'tiêm chủng, tiêm chủng, tiêm chủng'", Phó Chủ tịch EU Margaritis Schinas cho biết.
Để giải quyết vấn đề này, chính phủ nhiều nước đã tăng cường hạn chế đối với người chưa tiêm vaccine. Phổ biến hơn cả là yêu cầu xét nghiệm thường xuyên.
Để tham gia các hoạt động hàng ngày như đi xem phim, người dân phải xuất trình "thẻ xanh Covid-19", cung cấp bằng chứng xét nghiệm âm tính hoặc từng khỏi Covid-19 thời gian gần đây. Quy định áp dụng trên toàn nước Pháp, từ vào nhà hàng đến tham quan tháp Eiffel.
Vốn vật lộn với tỷ lệ tiêm chủng thấp vào mùa hè, Pháp là nước lớn đầu tiên trong EU bắt đầu triển khai chiến lược trên. Tổng thống Emmanuel Macron hồi tháng 7 ban hành quy định tiêm chủng bắt buộc đối với nhân viên y tế, đem lại hiệu quả nhất định. Trong 8 tuần kể từ khi có thông báo, dịch vụ y tế công cộng Pháp cho biết tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tăng từ 40% lên 60%.
Nhiều quốc gia khác trong khối EU bắt đầu triển khai chính sách tương tự. Hôm 16/9, Italy trở thành nền kinh tế lớn đầu tiên châu Âu áp dụng "thẻ xanh Covid-19" với nhân lực của tất cả các lĩnh vực, ngành hàng. Tỷ lệ tiêm chủng tăng vọt kể từ khi các biện pháp đầu tiên được công bố.
Bojana Beović, trưởng nhóm cố vấn của Bộ Y tế Slovenia về Covid-19, nhận định: "Sẽ thật đáng mừng nếu mọi người hiểu được tại sao họ phải tiêm phòng. Nhưng điều quan trọng là tỷ lệ dân số đã tiêm vaccine đang tăng lên".
Romania gia hạn tình trạng khẩn cấp thêm 30 ngày Chính phủ Romania đã quyết định gia hạn tình trạng khuẩn cấp thêm một 1 tháng nữa, bắt đầu từ ngày 12/6 tới, nhằm ngăn chặn đại dịch COVID-19. Người dân đeo khẩu trang phòng dịch COVID-19 tại Bucharest, Romania ngày 14/5/2021. Ảnh: THX/TTXVN Tuy nhiên, một số hạn chế sẽ được nới lỏng trong giai đoạn này, theo đó số người được...