Hai kịch bản cho số phận pháp lý của ông Chấn
Do Lý Nguyễn Chung nhận là thủ phạm giết người, khả năng đình chỉ vụ án với ông Chấn ở giai đoạn điều tra là rất lớn, tuy nhiên cũng không loại trừ ông Chấn sẽ tiếp tục bị điều tra.
Ngày 6/11, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao xét xử tái thẩm vụ án Nguyễn Thanh Chấn, tuyên hủy bản án sơ thẩm và phúc thẩm, giao hồ sơ cho cấp sơ thẩm để điều tra lại vụ án theo thủ tục. VnExpress đã trao đổi với luật sư, thạc sĩ Phạm Thanh Bình (Công ty Luật Bảo Ngọc, Hà Nội) về nội dung này.
- Sau khi Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao xét xử tái thẩm tuyên hủy hai bản án kết tội ông Nguyễn Thanh Chấn, số phận pháp lý của ông Chấn sẽ thế nào?
- Do việc chị Nguyễn Thị Hoan bị giết là có thật và Lý Nguyễn Chung ra đầu thú nhận giết chị Hoan nên Hội đồng tái thẩm đã hủy bản án bị kháng nghị (bản án phúc thẩm của Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội) để điều tra và xét xử lại.
Với quyết định này thì ông Chấn mới chỉ được coi là người chưa có án, còn về nguyên tắc thì các quyết định tố tụng khác như quyết định khởi tố bị can, quyết định truy tố (cáo trạng) với ông Chấn vẫn còn hiệu lực. Nói cách khác thì ông Chấn vẫn chưa “thoát” khỏi vòng tố tụng. Tình trạng pháp lý của ông Chấn lúc này cũng giống như bị can đã bị truy tố đang trong thời gian chờ tòa án đưa vụ án ra xét xử.
- Những kịch bản nào có thể xảy ra khi vụ án được điều tra, xét xử lại?
- Khi hồ sơ vụ án được trả lại cấp sơ thẩm để điều tra, xét xử lại thì có thể xảy ra một trong hai tình huống sau đây:
Một là, các cơ quan tiến hành tố tụng vẫn giữ nguyên quyết định truy tố và kết án ông Nguyễn Thanh Chấn về tội Giết người. Trên thực tế thì kịch bản này rất khó xảy ra vì Lý Nguyễn Chung đã ra đầu thú và nhận gây án giết người đêm 15/8/2003.
Hai là, vụ án sẽ được Cơ quan điều tra đình chỉ ở giai đoạn điều tra theo quy định tại Điều 164 Bộ luật tố tụng hình sự hoặc Viện kiểm sát đình chỉ ở giai đoạn truy tố theo Điều 169 hoặc Tòa án đình chỉ vụ án theo quy định tại Điều 180… Với việc Lý Nguyễn Chung đã ra đầu thú, khả năng đình chỉ vụ án với ông Chấn ở giai đoạn điều tra là rất lớn.
Như vậy, chỉ sau khi một trong các cơ quan tiến hành tố tụng ở cấp sơ thẩm ra quyết định đình chỉ vụ án đối với ông Chấn thì ông mới được coi là người không có tội. Tất cả các “ràng buộc” về mặt tố tụng đối với ông lúc đó mới thực sự được gỡ bỏ và cũng chỉ sau khi có quyết định đình chỉ vụ án, ông Chấn mới có thể làm đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại cho 10 năm tù oan ức.
- Ông Chấn cho biết trong quá trình điều tra đã bị một số điều tra viên bức cung, dùng nhục hình, bắt khai theo kịch bản do họ sắp đặt… Vậy những điều tra viên này sẽ bị xử lý như thế nào?
- Nếu tố cáo của ông Chấn về việc bị bức cung, dùng nhục hình… được điều tra nghiêm túc và quá trình điều tra chứng minh được nội dung tố cáo là đúng thì những người liên quan sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về các tội tương ứng.
Trong vụ án này, hậu quả tù oan 10 năm với ông Chấn cần được coi là “hậu quả đặc biệt nghiêm trọng” nên những người phạm tội, nếu có, sẽ bị xử phạt với mức án rất nghiêm khắc. Tội Dùng nhục hình và tội Bức cung là hai tội thuộc nhóm các tội xâm phạm hoạt động tư pháp và theo quy định của pháp luật hiện hành thì thẩm quyền điều tra loại tội phạm này sẽ thuộc về Cơ quan điều tra của VKSND Tối cao.
Do vậy, nếu vụ án dùng nhục hình và bức cung ông Nguyễn Thanh Chấn được khởi tố, điều tra thì nó sẽ tiến hành độc lập, không thể ghép cùng vụ án giết người với Lý Nguyễn Chung.
Video đang HOT
Ông Chấn cho biết niềm vui được hủy án chưa trọn vẹn vì chưa rõ việc điều tra lại vụ án sẽ như thế nào. Ảnh: Quý Đoàn
- Nếu ông Chấn được tuyên vô tội, việc bồi thường được giải quyết thế nào?
- Vụ án này đã được Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội xét xử và phạt tù chung thân ông Nguyễn Thanh Chấn. Do đó, theo quy định tại khoản 2 Điều 32 Luật trách nhiệm bồi thường Nhà nước thì Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội là cơ quan có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho ông Chấn
Sau khi Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao giao hồ sơ cho cấp sơ thẩm giải quyết lại từ giai đoạn điều tra và cấp sơ thẩm ra quyết định đình chỉ vụ án đối với ông Nguyễn Thanh Chấn vì không thực hiện hành vi phạm tội thì ông Chấn có quyền gửi đơn yêu cầu bồi thường.
Trong 5 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đơn và các giấy tờ hợp lệ, Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao phải thụ lý và thông báo việc thụ lý đơn cho ông Chấn. Trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày thụ lý, Tòa phải hoàn thành việc xác minh thiệt hại để làm căn cứ xác định mức bồi thường; trường hợp vụ việc có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải xác minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn xác minh thiệt hại có thể kéo dài nhưng cũng không quá 40 ngày.
Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày hết thời hạn ra quyết định giải quyết bồi thường nói trên mà Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao không ra quyết định hoặc kể từ ngày ông Chấn nhận được quyết định nhưng không đồng ý thì ông Chấn có quyền khởi kiện ra Toà án huyện Việt Yên (nơi ông cư trú) để yêu cầu giải quyết bồi thường.
Chiều 7/11, trung tướng Trần Văn Độ (Phó chánh án TAND Tối cao) khi trả lời báo giới đã cho rằng nếu Lý Nguyễn Chung đã tự thú và là người phạm tội thực sự, nghĩa là ông Chấn vô tội. Viện trưởng VKSND Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết khi tái thẩm hay giám đốc thẩm thì những vi phạm (nếu có) của các cơ quan thực hành tố tụng vẫn bị xử lý. Không thể có chuyện tái thẩm thì tránh được bồi thường oan sai, còn giám đốc thẩm thì ngược lại. Các kết luận của tái thẩm và giám đốc thẩm đều giống nhau, không phải tái thẩm có thể kết luận khác, giám đốc thẩm có thể kết luận khác. Tái thẩm là khi có tình tiết mới và tòa không biết những tình tiết đó làm thay đổi bản chất vụ án. Cụ thể, ở đây xuất hiện Lý Nguyễn Chung và khả năng phạm tội của Chung là khá rõ ràng, dù tòa chưa tuyên. Vì tình tiết mới nên vụ án này cần phải tái thẩm.
Theo VNE
Vụ 10 năm oan sai: Ông Chấn sẽ được bồi thường khoảng 520 triệu đồng
Trong suốt quá trình điều tra vụ án ông Nguyễn Thanh Chấn (trú tại Bắc Giang) đã có nhiều uẩn khúc chưa được làm sáng tỏ, khiến dư luận nghi ngờ. Đến nay, sau hơn 10 năm ngồi tù, ông Chấn bị kết án tù chung thân về tội "giết người" - được chính người vợ của mình lần ra manh mối minh oan - nhiều "góc khuất" của vụ án dần dần được hé lộ, đưa ra ánh sáng.
Vào sáng 4.11, tại Trại giam Vĩnh Quang (Tổng cục VIII, Bộ Công an), Viện KSND Tối cao đã công bố quyết định kháng nghị tái thẩm bản án đối với ông Nguyễn Thanh Chấn bị tuyên phạt tù chung thân về tội "giết người" và công bố quyết định tạm đình chỉ thi hành án đối với phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn (52 tuổi, trú tại thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang).
Bị ép cung khai nhận giết chị Nguyễn Thị Hoan vào đêm 15.8.2003, ông Chấn đã phải ngồi tù 10 năm một cách oan uổng. Sau khi vợ của ông Chấn là bà Nguyễn Thị Chiến lần được manh mối, xác định hung thủ và gửi bằng chứng cho cơ quan chức năng, đến ngày 25.10.2013, hung thủ thật sự - tức Lý Nguyễn Chung (người cùng thôn với ông Chấn) - đã ra đầu thú.
Bị ép cung, "dạy" thực nghiệm hiện trường
Chia sẻ với phóng viên Lao Động và đời sống, luật sư Nguyễn Đức Biền - người được chỉ định bào chữa cho ông Nguyễn Thanh Chấn 10 năm trước - kể: "Tại phiên toà, anh Chấn liên tục kêu oan, bị ép cung, tuy nhiên trong hồ sơ lại ghi việc thực nghiệm hiện trường thuần thục. Tôi có hỏi anh Chấn rằng nếu không thực hiện hành vi tội phạm, sao lại thực hiện thành thục vậy thì anh Chấn trả lời là do điều tra viên dạy thực nghiệm".
Về việc bị điều tra viên ép cung, "dạy" thực nghiệm hiện trường, đến ngày hôm nay - khi được tha về với gia đình - ông Chấn vẫn bị ám ảnh bởi những buổi ép cung, có đến chết ông cũng không thể quên được.
"Khi lấy lời khai của tôi, các cán bộ người thì hỏi, người khoá tay, người cầm dao lăm lăm đe doạ, thậm chí có người còn cầm búa giơ lên đe nếu không khai thì cho chết. Khi bị tạm giam, có đêm tôi bị chuyển tới 3-4 buồng. Hơn 1 tuần không được ngủ nên đầu óc quay cuồng, lâng lâng, không còn muốn phản kháng nữa, họ bắt ghi gì thì ghi nấy, nhiều khi chẳng cần đọc nội dung mà tôi cũng cứ ký vào cho xong".
Không chỉ bị điều tra viên "bắt nạt", ông Chấn còn bị "đầu gấu" là phạm nhân cùng buồng đánh. "Khi vào buồng của phạm nhân Phạm Duy Hồng, tôi bị tên này dùng dép đánh vào 2 mang tai, sau đó bắt hát" - ông Chấn bức xúc. Sau khi bị đe dọa, ép cung, ông Chấn được điều tra viên đọc cho viết đơn xin thú tội và đọc cả nội dung viết thư về cho vợ là bà Chiến.
Tại hai phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, ông Chấn đều kể lại câu chuyện mình bị ép cung trước toà, song không được xem xét. "Để thực nghiệm hiện trường, các điều tra viên cho 1 tù nhân giả làm cô Hoan. Cán bộ còn đưa cho lúc cái thìa, khi cái lược để giả làm hung khí. Tôi phải tập nhiều lần cho đến khi thành thạo. Sau đó, họ đưa đến một nhà dân gần trại giam để thực nghiệm hiện trường, bắt tôi diễn lại và quay phim" - ông Chiến kể.
Tuy nhiên, cũng theo lời ông Chấn thì chưa bao giờ những người đó bắt ông thực nghiệm tại đúng hiện trường nơi xảy ra vụ án ở thôn Me; chính vì vậy, đây vẫn là câu hỏi lớn đến nay chưa có lời giải đáp
Hung thủ thay 100 sim điện thoại trong vòng hai tháng để tránh bị phát hiện
Mặc dù hung thủ Lý Nguyễn Chung (SN 1988, trú tại Lạng Sơn) chỉ thỉnh thoảng xuống thăm bố là ông Lý Văn Chúc (lấy vợ ở thôn Me); tuy nhiên, ấn tượng để lại của những người dân thôn Me với hung thủ không có gì tốt đẹp.
Bà Phạm Thị Đào (trú tại thôn Me, xã Nghĩa Trung) cho biết: Chính con gái tôi (SN 1984) mách rằng nhiều lần nhìn thấy Chung rình trộm tắm, do ở nông thôn, nhà tắm chỉ được quây bằng tấm phên, tấm nứa. Chồng tôi cũng nhiều lần bảo rình để bắt quả tang nó, nhưng chưa được.
Gần nhà Chung có gia đình 2 cô con gái, Chung cũng rình trộm và bị người mẹ phát hiện. Bị bà ấy mắng, nó liền dọa đốt nhà và phá cả ruộng khoai nhà bà ấy.
Về phía Lý Nguyễn Chung, ngay sau khi bị gia đình ông Chấn phát giác được hung thủ thực sự, biết không thể lẩn trốn nên y đã ra đầu thú.
Tại cơ quan điều tra, Lý Nguyễn Chung khai nhận chính mình đã giết chị Hoan để lấy tiền và hai chiếc nhẫn vào tối 15.8.2003; khi đó, y mới 14 tuổi 8 tháng.
Sau khi giết chị Hoan, Chung về nhà thay quần áo dính máu ra ngâm ở chậu. Đến khoảng 4h ngày hôm sau, bà Nguyễn Thị Lành giặt quần áo thấy trong nước ngâm bộ quần áo của Chung có màu hồng thì gọi Chung dậy hỏi: "Có phải hôm qua mày làm chuyện đó không?", Chung đã thừa nhận.
Lúc đó, bà Lành và ông Chúc bảo Chung về quê ở Lạng Sơn. Chung tiêu hết số tiền 59.000đ lấy được của chị Hoan, sau đó trốn vào Đắc Lắc làm ăn.
Để tránh bị lộ tung tích, trong vòng 3 năm đầu, Chung liên tục đổi chỗ ở và làm trăm công việc cốt để xa quê hương và che giấu tội ác của mình.
Sau khi lẩn trốn được một thời gian, thỉnh thoảng Chung về thăm gia đình vào những dịp quan trọng, sau đó lại trốn biệt tăm tích để tránh bị nghi ngờ.
Việc Chung biến mất khỏi địa bàn không gây chú ý nhiều với người dân, bởi Chung theo bố về khu vực thôn Me mà không hề thông báo tạm trú tạm vắng, nên có đi hay về cũng ít người để ý.
Theo Cơ quan điều tra của VKSND Tối cao, ngay sau khi nhận được đơn kêu oan của gia đình ông Chấn tố giác Chung, cơ quan chức năng đã điều tra, xác minh hung thủ thật sự là Chung nên tổ chức truy tìm.
Khi xác định hung thủ đang ở Đắc Lắc, Cơ quan điều tra đã cử một tổ lần theo chỗ ở của Chung. Tuy nhiên, Chung rất ranh mãnh khi liên tục thay đổi số điện thoại để "cắt đuôi" Cơ quan điều tra.
Theo thống kê, chỉ trong vòng 2 tháng, Chung đã sử dụng gần 100 sim điện thoại và thay đổi chỗ ở liên tục.
Thậm chí, có thời điểm Chung từ Gia Lai, Đắc Lắc trốn về Quảng Ninh rồi sau đó đi sang Trung Quốc, nhưng sau lại quay về lại Đắc Lắc, vì ở đó hắn đã có vợ, một đứa con lớn và một em bé sắp sinh.
Được Cơ quan điều tra kiên trì vận động, ngày 25.10.2013, đối tượng Lý Nguyễn Chung đã đầu thú và khai nhận toàn bộ hành vi giết chị Nguyễn Thị Hoan vào ngày 15.8.2003 để cướp tài sản.
Liên quan đến vụ án, Cơ quan điều tra của VKSND Tối cao cũng đã bắt khẩn cấp ông Lý Văn Chúc (SN 1950, bố của Lý Nguyễn Chung) về hành vi đe doạ giết bà Nguyễn Thị Lành (vợ ông Chúc ở thôn Me, đồng thời là nhân chứng của vụ án) về hành vi "đe doạ giết người"
Ông Chấn sẽ được bồi thường bao nhiêu tiền?
Về việc bồi thường cho những tổn hại của ông Nguyễn Thanh Chấn, một số số luật sư cho biết, theo quy định tại khoản 2, Điều 32 "Luật Trách nhiệm bồi thường nhà nước", trong trường hợp Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao xét xử tái thẩm huỷ bản án phúc thẩm và đình chỉ vụ án vì ông Chấn không thực hiện hành vi phạm tội giết người, thì Tòa phúc thẩm, TAND Tối cao tại Hà Nội - đã từng tuyên ông Chấn có tội - phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho ông Chấn.
Bởi trên thực tế, TAND Tối cao là cơ quan cuối cùng xác định ông Chấn là người có tội, nên phải chịu trách nhiệm.
Trường hợp của ông Nguyễn Thanh Chấn đã bị tạm giam khoảng gần 3.700 ngày (từ 28.9.2003 đến ngày 4.11.2013), chiểu theo "Luật Trách nhiệm bồi thường nhà nước", ông Chấn sẽ được bồi thường khoảng trên dưới 520 triệu đồng.
Ngoài ra, nếu xác định ông Chấn bị oan, tòa án sẽ phải khôi phục danh dự cho ông Chấn bằng việc cải chính, xin lỗi công khai bằng các hình thức như trực tiếp xin lỗi, cải chính công khai tại nơi cư trú hoặc nơi làm việc của ông Chấn có sự tham dự của đại diện chính quyền địa phương, đăng lời cải chính, xin lỗi trên một tờ báo trung ương và một tờ báo địa phương trong ba số liên tiếp.
Theo Laodong
Danh sách cán bộ điều tra gây ra vụ án oan Một vụ án khi đưa ra xét xử thì bắt buộc phải trải qua khâu đầu tiên là công tác điều tra. Đại diện Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao trao quyết định tạm hoãn thi hành án cho ông Nguyễn Thanh Chấn Những tài liệu chứng cứ do cơ quan điều tra thu thập được hầu như có tác dụng quyết...