Hãi hùng với thảm họa múa phụ họa

NSƯT Nguyễn Mạnh Hà kể xem đội văn nghệ của Hội Cựu chiến binh biểu diễn, các diễn viên múa toàn tuổi ông bà nội ngoại, vậy mà biên đạo cũng cho bà ngồi lên đùi ông, rồi bà nằm ưỡn người ra, y như đôi nam nữ tỏ tình, trông rất kệch cỡm.

Mổ xẻ múa minh họa, các nghệ sĩ đầu ngành của múa chỉ biết lắc đầu, nhún vai bởi sự đơn điệu, cẩu thả, phi nghệ thuật. Nhiều người muốn đưa các tiết mục múa minh họa vào cho hoành tráng, nhưng lại khiến chương trình trở nên lộn xộn, kệch cỡm vô lối.

Trong hội thảo về múa minh họa sáng 1.8 tại Hà Nội, nghệ sĩ Thái Phiên cho hay, nhiều chương trình hát Xẩm, Ca trù được bày biện rất nhiều trò múa cho vui mắt và “lấy chân tay đỡ… mồm miệng”! Hiện nay có rất nhiều màn biểu diễn tạp kỹ giữa múa và hát mà khán giả phải “ăn độn” cho qua ngày.

Hát một đằng, múa một nẻo

Tiến sĩ, NSND Ứng Duy Thịnh phát biểu: Múa phụ họa thời gian gần đây được gọi khôi hài là “múa sau lưng người khác”, giống như một định mệnh cho thân phận của hình thức biểu diễn này. Ông cho rằng, múa phụ họa có hai phương thức là múa minh họa và múa trang trí.

Theo đó, lẽ ra múa minh họa phải rất hiểu nội dung, giá trị nghệ thuật của ca từ mà ca sĩ biểu diễn. Tuy nhiên, không ít múa minh họa đã làm giảm giá trị của tiết mục, khi mà vì “quá say sưa”, múa lấn lướt vai trò của người hát, thậm chí làm lu mờ, phân tán ý nghĩa của ca từ và hình tượng nghệ thuật, hoặc vụng về, cẩu thả, tùy tiện trong dàn dựng. Có nhà báo từng thốt lên: Hồng Nhung hát ca khúc Một mình, nhưng có tới 30 diễn viên múa phi thân ra sân khấu! Múa trang trí là hình thức đẩy cao trào, tạo mảng miếng, hình khối, khóm màu trên sân khấu. Vậy nhưng, nghệ sĩ Thái Phiên phải thốt lên: Xin đừng lạm dụng!

Múa phụ họa ở Việt Nam bao giờ cũng có động tác bê đỡ như thế này mà không cần biết nội dung bài hát của ca sĩ.

Nghệ sĩ Thái Phiên còn kể lại: có bài múa Trống cơm, biên đạo còn cẩu thả đến mức cho mấy cô gái múa trống bồng, một thứ trống hoàn toàn khác với trống cơm. Nhiều đoàn nghệ thuật, không đủ diễn viên múa, lãnh đạo còn huy động cả đội nhạc, đội ca ra minh họa, thậm chí còn đưa cả nhân viên hành chính, hậu đài đứng lên… ngọ nguậy, làm nền cho đầy sân khấu, tạo vẻ hoành tráng. Oái oăm hơn nữa, không chỉ đơn ca, song ca, tốp ca có múa minh họa, mà cả độc tấu, song tấu nhạc cụ cũng kèm múa…

Sự không tương thích giữa múa và hát được NSND Chu Thúy Quỳnh chỉ rõ: một số ca sĩ cứ đứng im một chỗ hát, còn ai múa cứ múa. “Có những chương trình chính trị như những bài ca về Đảng, Bác, quê hương, đất nước, phía trên cao sân khấu treo ảnh Bác Hồ, hình các di tích lịch sử, cờ Đảng, cờ Tổ quốc, dàn múa vẫn đưa ra các động tác đá chân, dạng chân, bê, xoạc ngang tầm những hình ảnh linh thiêng ấy, vô cùng phản cảm”, bà Quỳnh nhận xét.

Trong khi đó, NSƯT Nguyễn Mạnh Hà kể lại: “Có lần ngồi xem ti vi, thấy có tiết mục múa xuất hiện, bà xã tôi ngồi cạnh bảo ngay: “Ông xem, chúng nó lại sắp bế nhau lên bây giờ đấy!”, quả nhiên ngay sau đó, họ bế nhau lên thật”. Lần khác, ông kể xem đội văn nghệ của Hội Cựu chiến binh biểu diễn, các diễn viên múa toàn tuổi ông bà nội ngoại, vậy mà biên đạo cũng cho bà ngồi lên đùi ông, rồi bà nằm ưỡn người ra, y như đôi nam nữ tỏ tình, trông rất kệch cỡm. Ông Hà cho rằng, mình không phong kiến lạc hậu đến mức phản đối những động tác bưng bê trong múa, nhưng nghệ sĩ phải bám sát vào nội dung thể hiện trong tác phẩm để thể hiện cho phù hợp.

Nhảy múa hỗn loạn, ùn tắc, ngã nhào

Nghệ sĩ Khắc Tuế gọi thảm họa múa là những hạt sạn nhai gãy răng: Có những bài hát trong sáng, hồn nhiên, nhưng đưa múa vào quá đà làm rối tác phẩm, có những ca khúc sâu lắng, khán giả muốn sân khấu bình lặng để thưởng thức từng câu chữ, thì múa lại phá vỡ cảnh quan. Hoặc, một tốp ca đứng hát rất mềm mại, bay bổng, bỗng một đoàn người đông nghịt nhảy ra loăng quăng vô lối, hát nói Đông thì múa diễn Tây, thậm chí, múa quá đông làm hát phải né tránh, sợ những bàn chân hộ pháp dẫm đạp phải.

Diễn viên nhảy búa xua, không nội dung, không nghệ thuật đã đưa múa minh họa thành thảm họa. (Ảnh: Mang tính minh họa). Ảnh: Như Ý

Cũng hỗn loạn không kém là múa cờ. Đầu tiên là múa cờ Đảng, cờ Tổ quốc và cờ Hội (cờ Xí)… Theo nghệ sĩ Khắc Tuế, hiện nay múa cờ chỉ có hai cách: “Một là chạy thục mạng để tạo sự tưng bừng, hoành tráng (?!), nếu đông đúc thì cờ dễ bị ngoặc vào nhau, vướng ngã, ùn tắc ngay trên sân khấu. Cách nữa là từ trong sân khấu hai bên bước ra phất cờ… ngoáy ngoáy vài cái rồi vung cao, trông khá dứt khoát, oai nghiêm và cũng chỉ có một động tác quen thuộc như vậy, không hơn!

NSƯT Nguyễn Mạnh Hà kêu gọi: Các nghệ sĩ múa, các nhà biên đạo hãy bớt đi những màn múa phụ họa, ít tính nghệ thuật mà nhiều vẻ xô bồ, bớt đi sự phô trương hình thức tốn kém, vô bổ.

Theo Báo Đất Việt