Hacker đấu tranh cho tự do internet tự vẫn, giới công nghệ nổi sóng

Một giáo sư gọi Aaron Swartz, người đồng sáng lập website Reddit nổi tiếng, là thiên tài máy tính, cộng đồng tin tặc Mỹ viết cái chết của anh cuối tuần qua là “sự mất mát đối với nhân loại”.

Hacker, nhà hoạt động xã hội Aaron Swartz. Ảnh: Atlantic Wire.

Giáo sư Lawrence Lessig tại Đại học Luật Harvard (Mỹ), Giám đốc Trung tâm Đạo đức Edmond J. Safra của trường này, từng viết rằng Swartz là một “thiên tài web”.

Nhưng sau khi Swartz chết, ông Lessig cân nhắc dùng một tên gọi khác để miêu tả hacker này. “Câu hỏi mà chính phủ Mỹ cần giải đáp là tại sao cần phải gán cho Swartz danh hiệu người phạm tội nghiêm trọng“, ông nói.

Aaron Swartz là một tin tặc, một nhà hoạt động, một người kiên trì đấu tranh cho tự do internet, tự do thông tin. Đối mặt nguy cơ bị phạt tù tới 35 năm và 1 triệu USD vì download các tài liệu học thuật dành riêng cho thuê bao với ý định phân phát cho nhiều người, Swartz treo cổ tự tử tại căn hộ của mình ở thành phố New York ngày 12-1, ở tuổi 26.

“Aaron bị trầm cảm vì phiên tòa sắp tới (diễn ra vào tháng sau). Nhưng chúng tôi không biết được điều mà nó sắp phải trải qua lại đau đớn thế này”, bà Susan Swartz, mẹ của tin tặc Swartz, viết trên trang web Ycombinator.

Thông báo mà gia đình Swartz phát đi ngày 13-1 viết rằng, anh cam kết một cách mạnh mẽ đối với công bằng xã hội, trong khi hệ thống tư pháp có vấn đề.

“Cái chết của Aaron không đơn giản là một bi kịch cá nhân. Nó là sản phẩm của một hệ thống tư pháp hình sự đầy rẫy sự hăm họa và sự truy tố quá đà”, thông báo viết.

Cái chết của Swartz khiến bạn bè và người hâm mộ cảm thấy đau buồn vô hạn, đồng thời cũng làm họ giận dữ. Dù việc Swartz tự sát có nhiều nguyên nhân, nhưng không ít người cho rằng, anh đã quên mình vì một phong trào chính trị, đã đấu tranh không mệt mỏi cho tự do thông tin.

Hiệp sĩ Anh Tim Berners-Lee, người tạo ra world wide web, viết trên mạng xã hội Twitter post: “Aaron chết. Với những người lang thang trên thế giới, chúng ta mất một người thông thái, từng trải. Với những hacker vì chính nghĩa, chúng ta có một người nằm xuống. Với các bậc cha mẹ, chúng ta mất đi một người con. Hãy để chúng tôi nhỏ nước mắt khóc thương”.

Applebaum, người từng bị điều tra vì liên quan website chuyên tiết lộ thông tin mật Wikileaks, nói: “Tôi không hiểu rõ tại sao Swartz quyên sinh. Nếu liên quan đến ý nghĩ về nỗi đau gần như vô tận của việc bị tống giam, vì đã gắng sức cho một nền văn hóa mở, tôi đồng cảm với mục tiêu đó, cũng như chắc chắn hiểu được sự căng thẳng đó”.

Tinh thần Robinhood

Trong số tài liệu kỹ thuật số mà Swartz định phân phát miễn phí có John Berryman: The Poetics of Martyrdom (John Berryman: Thi pháp tử vì đạo) và Mapping the Niger, 1798-1832: Trust, Testimony and “Ocular Demonstration” in the Late Enlightenment (Vẽ bản đồ Niger 1798-1832: Niềm tin, chứng nhận và “trình bày thị giác” cuối kỷ Khai sáng). JSTOR, đơn vị lưu trữ các tài liệu học thuật này, không bao giờ gây sức ép để Swartz bị truy tố. Tuần qua, JSTOR bắt đầu mời người dùng truy cập miễn phí một phần cơ sở dữ liệu của mình.

Tháng 1-2011, Swartz bị bắt vì phát miễn phí thông tin vốn chỉ dành cho người trả tiền. Năm 2008, thanh niên này xâm nhập website PACER, nơi lưu trữ nhiều tài liệu pháp lý cấp liên bang, do Văn phòng các tòa án Mỹ quản lý.

Sau đó, Swartz tải xuống 4,8 triệu bài viết mang tính học thuật trong cơ sở dữ liệu của JSTOR. Swartz bị truy tố vì hành vi gian lận trực tuyến, lấy thông tin một cách bất hợp pháp từ máy tính được bảo vệ và làm hỏng máy tính được bảo vệ.

Swartz bắt đầu nghiệp lập trình máy tính khi còn nhỏ; năm lên 14 đã trở thành đồng tác giả của kỹ thuật RSS sau này được nhiều website, blog sử dụng.

Sau khi rời Reddit, Swartz trở thành người ủng hộ nhiệt thành đối với tự do internet. Anh đồng sáng lập nhóm Demand Progress chuyên vận động chống lại việc kiểm duyệt internet.

Nhiều người biết đến các thành quả khác của hacker này, trong đó có dự án bảo mật Tor2Web, tuyên ngôn về tiếp cận mở…

Theo Tiền Phong