Hà Xuyên “Biệt động Sài Gòn”: “Tôi cần người giúp việc, không cần chồng”

NSƯT Hà Xuyên nổi tiếng là người đẹp tài sắc vẹn toàn. Về đời sống riêng, bà trải qua nhiều bươn chải, thăng trầm nhưng luôn giữ tinh thần lạc quan, mạnh mẽ.

Sau 38 năm kể từ lúc ghi dấu ấn với vai nữ tình báo Ngọc Mai trong Biệt động Sài Gòn, NSƯT Hà Xuyên vẫn giữ được vẻ đẹp mặn mà vượt thời gian. Ở tuổi 68, nghệ sĩ sống một mình tại căn nhà nhỏ ở quận 1 (TPHCM).

Sau nhiều thăng trầm, Hà Xuyên giờ đây tận hưởng cuộc sống bình lặng nhưng hạnh phúc. “Tôi bây giờ chẳng biết buồn là gì”, nghệ sĩ nói.

“Đóng Biệt động Sài Gòn, tôi mượn áo dài của chị Thẩm Thúy Hằng”

Xin chào NSƯT Hà Xuyên! Vì sao những năm qua, người hâm mộ ít thấy bà xuất hiện trên màn ảnh?

- Có nhiều lời mời đóng phim nhưng ở tuổi này, tôi làm gì cũng phải chọn lọc, không muốn phụ lòng những đạo diễn tin tưởng mình. Tôi phải chọn vai nào có đất diễn, nếu không sẽ không thể hiện được.

Ví dụ như khi được mời đóng phim truyền hình Những đứa con của biệt động Sài Gòn (năm 2011), tôi từ chối và nói với đạo diễn rằng vai này rất nhạt nhòa, không cần đến tôi diễn.

Nghệ sĩ Hà Xuyên trong cuộc trò chuyện với phóng viên Dân trí (Ảnh: Nam Anh).

Thời gian gần đây, bộ phim “Biệt động Sài Gòn” được nhiều khán giả nhắc lại. Vai diễn trong phim này ấn tượng với bà ra sao?

- Tất nhiên khán giả nhớ nhất về tôi là vai nữ tình báo Ngọc Mai trong Biệt động Sài Gòn, nhưng với tôi tác phẩm đáng nhớ nhất là phim đầu tay Xa và gần. Vai diễn trong Xa và gần như đo ni đóng giày cho tôi. Nhờ vai diễn đó mà tôi đoạt giải Nữ diễn viên xuất sắc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 8.

Từ vai kỹ sư người Hà giản dị, liêm chính trong “Xa và gần” đến nữ tình báo kiêu kỳ Ngọc Mai trong “Biệt động Sài Gòn”, cô thay đổi cách diễn xuất ra sao?

- Thời xưa, thế hệ chúng tôi không có nhiều thứ để giải trí ngoài đọc sách. Nhờ sách truyện văn học, tôi có được hình dung về tính cách nhân vật, nhờ đó nghiên cứu kịch bản và thể hiện được vai diễn đó.

Trong Biệt động Sài Gòn, vai Ngọc Mai của tôi được chị Tú Trinh (nghệ sĩ kịch nói – PV) lồng tiếng. Nhiều khán giả gặp tôi ngoài đời ngỡ ngàng khi biết tôi là diễn viên miền Bắc chứ không phải miền Nam. Tôi nghĩ ít nhất mình cũng đã hóa thân trọn vẹn cho nhân vật.

Nhân vật Ngọc Mai trong “Biệt động Sài Gòn” (Ảnh: Chụp màn hình).

Thập niên 80, Hà Xuyên là một trong những “kiều nữ màn ảnh”, thường được nhắc đến về nhan sắc nổi bật bên cạnh Chiều Xuân, Thu Hà… Bà đón nhận lời khen này thế nào?

- Thế hệ chúng tôi đẹp tự nhiên, chẳng ai sửa sang gì. Làm diễn viên được trời cho nhan sắc là điều may mắn. Nhưng ngoại hình chỉ là một phần thôi, vì đẹp đến mấy mà không có thiên phú, không có tài năng nghệ thuật thì cũng không được.

Cát-xê thời đỉnh cao của Hà Xuyên ra sao?

- Chúng tôi diễn vì đam mê là chính. Những trang phục mà đoàn phim không có thì diễn viên phải tự đi tìm. Như một số bộ áo dài tôi mặc trong Biệt động Sài Gòn là tôi mượn chị Thẩm Thúy Hằng.

Thời đó cát-xê chỉ tượng trưng thôi, đóng phim xong nhận thù lao không biết làm được gì với số tiền đó. Nhưng chúng tôi chẳng ai nghĩ đến chuyện tiền bạc. Nếu cứ chăm chăm nghĩ về cát-xê thì chẳng ai đi làm diễn viên đâu.

Nói Hà Xuyên có “ngôi sao chiếu mệnh”, may mắn trong từng vai diễn dù số lượng phim không nhiều, điều này có đúng?

- Sự may mắn quyết định khá nhiều trong sự nghiệp diễn xuất của tôi. Nhưng để thành công thì khả năng và đam mê mới là yếu tố quyết định.

Vẻ đẹp lộng lẫy một thời của nghệ sĩ Hà Xuyên (Ảnh: Chụp màn hình).

“Đổ vỡ nhưng tôi không chấp nhặt, thù hằn”

Ngoài đời, nghệ sĩ Hà Xuyên được khán giả ngưỡng mộ vì tính cách mạnh mẽ trước những thăng trầm cuộc sống. Điều gì đã tạo cho bà sự kiên cường này?

- Năm 1983, khi bố qua đời, một mình tôi gồng gánh kinh tế, bươn chải lo cho mẹ và chị gái lẫn các em. Nhiều lúc nhìn lại quá khứ, tôi tự hỏi tại sao mình lại làm được những điều vĩ đại như vậy.

Tôi sắp xếp cho chị em trong gia đình đâu vào đó, hỏi vợ cho em trai, đứng ra làm đám cưới cho em gái. Những việc lớn trong gia đình, tôi đứng ra lo toan hết.

Bà vun vén kinh tế ra sao để lo cho gia đình?

- Thời bao cấp, nhu cầu cũng không lớn. Khi đó tôi còn trẻ nên chịu khổ được. Mỗi lần đi đóng phim thì tôi ăn cơm đoàn. Nói chung, trong giai đoạn kinh tế eo hẹp thì liệu cơm gắp mắm.

Về cuộc sống riêng, nghệ sĩ Hà Xuyên “vừa làm bố, vừa làm mẹ”, một mình nuôi 2 con khôn lớn sau đổ vỡ hôn nhân. Bà có thấy mình thiệt thòi?

- Phụ nữ ai chẳng muốn có chỗ tựa lưng, tựa vai. Nhưng đâu phải ai cũng có được may mắn đó. Hoàn cảnh ra sao thì mình phải thích nghi để bước tiếp.

Nhưng phụ nữ tự lập, mạnh mẽ quá thì khó có được sự trọn vẹn về tình cảm?

- Các anh chị em nương tựa vào tôi, các con cũng do một tay tôi nuôi nấng, nếu tôi không mạnh mẽ thì không được. Nhưng cuộc đời vô cùng lắm, không định nghĩa được chính xác vì nhiều phụ nữ mạnh mẽ mà vẫn sống vui vẻ đấy thôi.

Cuộc sống tạo cho tôi tính cách, tôi quen với việc hứng mũi chịu sào những việc lớn nhỏ trong gia đình, nhờ đó tôi mới vững chãi, điềm tĩnh như thế này.

Nghệ sĩ Hà Xuyên còn tự nhận mình là người bướng bỉnh, lòng tự trọng cao. Theo bà, điều này là khôn hay dại?

- Tôi vốn không thích cúi đầu, hạ mình trước ai. Nhiều khi lòng tự ái cũng làm cho mình bị thiệt thòi nhiều thứ. Nhưng trời sinh tính, cũng không sửa được.

Thế hệ của chúng tôi được dạy rất kỹ lưỡng. Nhận quà của người yêu còn không dám nhận, chứ đừng nói là nhận quà cáp từ những người có ý tiếp cận mình.

Tôi nói thật, có ai từ chối một cái nhà, một cái xe không? Là tôi đấy. Nhưng đến giờ, tôi chẳng hối tiếc điều gì. Thế hệ ngày xưa là như vậy, đói cho sạch rách cho thơm, giấy rách cũng phải giữ lấy lề.

Tính cách này ảnh hưởng ra sao đến những lựa chọn của bà trong chuyện tình cảm?

- Có ai đối xử quân tử, trượng phu với người phụ bạc mình hay không? Là tôi đấy. Tôi làm được điều đó. Tôi không chấp nhặt, nhỏ nhen, thù hằn. Chuyện gì qua thì cho qua, xong rồi là thôi. Nếu duyên nợ chỉ đến đó thì chấp nhận buông tay nhau, không có gì cả.

“Tôi cần người giúp việc, không cần bạn đời”

Sau những biến cố, nghệ sĩ Hà Xuyên thay đổi như thế nào?

- Tôi sống một cuộc sống tự do, tuyệt vời. So với lúc tôi kết hôn, thì lúc tôi độc thân sướng hơn nhiều. Tôi được tự quyết mọi thứ, ví dụ đi đóng phim lâu ngày, tôi cũng không phải nhìn sắc mặt ai cả.

Nghệ sĩ Hà Xuyên nghĩ sao về khái niệm “hạnh phúc tự thân”?

- Người biết chấp nhận là người hạnh phúc, còn người sợ hãi, lo toan thì rất mệt. Có những sự việc trên đời này xảy ra, nếu không chấp nhận thì mình cũng không làm khác đi được. Con người sống là phải tự lượng sức mình.

Mỗi thời điểm trong đời, chúng ta sẽ có những niềm hạnh phúc khác nhau. Lúc trẻ có niềm hạnh phúc khác, lúc trung niên lại có hạnh phúc theo kiểu khác. Lúc nào tôi cũng biết ơn vì thấy mình được nhiều hơn mất.

Có một câu rất đúng với đời tôi: “Trong cái rủi có cái may”. Nên tôi không đổ lỗi cho bất cứ điều gì. Nếu không có những biến cố trong đời thì giờ phút này tôi không biết mình là ai. Dẫu rằng có những thời điểm mình đau khổ, nhưng vượt qua rồi thì lại được bù đắp bằng những việc khác. Cuộc đời này rất hay, mình cứ cho đi thì sẽ nhận lại.

Bà có nghĩ đến chuyện tìm một chỗ dựa ở tuổi xế chiều?

- Nói thật là bây giờ tôi cần một người giúp việc tin cậy, khoảng 40-50 tuổi, về ở cùng tôi, hỗ trợ tôi việc nhà cửa, nấu ăn. Tôi đi đâu tôi dẫn cô ấy đi cùng cho khuây khỏa. Còn bây giờ bảo tôi tìm một người đàn ông để về chăm sóc, hầu hạ thì tôi chắp hai tay tôi lạy (cười).

Hiện tại, niềm vui của NSƯT Hà Xuyên đến từ đâu?

- Tôi bây giờ như một dấu lặng, dành thời gian nhìn lại thành quả sự nghiệp và những cột mốc trong đời.

Cuộc sống của tôi như thế này là quá thanh thản rồi. Sáng dậy gọi điện bạn bè, rủ nhau đi ăn bún, ăn phở, rồi cùng ngồi cà phê “chém gió”. Hằng tuần tôi đi khiêu vũ, làm từ thiện. Cuối tuần tôi tụ họp cùng các con, các cháu. Tôi không biết buồn là gì.

Nghệ sĩ Hà Xuyên không còn vướng bận chuyện kinh tế?

- Tôi nghỉ hưu từ năm 2013 và có lương hưu. Ơn giời, tôi sống đủ đầy, con cái hiếu thảo nên cũng không để tôi thiếu thốn.

Ở tuổi 68, bà vẫn được khen đẹp mặn mà, trẻ lâu. Bí quyết giữ gìn ngoại hình của bà là gì?

- Có lần đi xe ôm công nghệ, tài xế gọi tôi là “chị” mà không biết tôi đã U70 (cười).

Mọi người nhìn da dẻ tôi như thế này, nghĩ tôi tốn tiền đi spa, làm đẹp, nhưng tôi chưa bao giờ đến spa. Tôi cũng chưa bao giờ nghĩ đến chuyện tiếc nuối nhan sắc thanh xuân. Sống mà cứ hoài niệm thì khổ lắm. Mình già, mình có cái đẹp của tuổi già. Giữ được bao nhiêu thì giữ thôi.

Cảm ơn nghệ sĩ vì những chia sẻ!

NSƯT Hà Xuyên sinh năm 1956 ở Thái Bình, xuất thân là diễn viên múa, bén duyên điện ảnh năm 17 tuổi. Biệt động Sài Gòn là một trong những phim gắn liền với tên tuổi của bà.

Trong phim, Hà Xuyên vào vai Ngọc Mai – chiến sĩ tình báo dũng cảm với bí danh Z20. Ngọc Mai giả làm vợ của trùm tình báo để qua mặt giới cầm quyền lúc bấy giờ. Nhân vật gây ấn tượng bởi vẻ đẹp lộng lẫy, đài các và tính cách kiên cường, gan dạ.