Gói hỗ trợ 62.000 tỷ đồng: Chia nhóm, rà soát lao động tự do
Để hỗ trợ địa phương triển khai gói hỗ trợ an sinh – xã hội 62.000 tỷ đồng đúng và trúng đối tượng, Bộ LĐTBXH đang soạn thảo chuẩn bị ban hành thông tư hướng dẫn thực hiện. Theo đó, thông tư sẽ hướng dẫn cụ thể, cách thức, điều kiện để rà soát nhóm lao động tự do, không có hợp đồng lao động.
Chia lao động tự do thành 7 nhóm
Ông Đào Ngọc Dung – Bộ trưởng Bộ LĐTBXH cho biết, trong quý I, cả nước đã có 153.000 người nộp hồ sơ để hưởng chính sách thất nghiệp. Tuy nhiên, đó chỉ là phần nổi, một bộ phận lớn lao động tự do đang rất khó khăn đã phải nghỉ việc. Qua khảo sát thì thấy lực lượng này sẽ còn tăng.
Lao động tự do được nhận hỗ trợ 1.000.000 đồng/tháng từ gói hỗ trợ an sinh 62.000 tỷ đồng. Ảnh: M.N
“Chắc chắn số lượng lao động chịu ảnh hưởng sẽ còn tăng nếu dịch tiếp tục kéo dài, có thể lên đến 3,5 – 4 triệu người trong thời gian tới” – ông Dung nói.
Đề cập về gói hỗ trợ an sinh – xã hội cho lao động, ông Đào Ngọc Dung cho rằng, cái khó nhất lúc này chính là rà soát thống kê nhóm lao động tự do hoặc không có hợp đồng lao động. Khó nhưng không thể không làm vì đây là nhóm đối tượng chịu tác động nặng nề nhất.
Ông Dung cũng cho biết, để hỗ trợ địa phương, Bộ LĐTBXH đang dự thảo thông tư hướng dẫn thực hiện. Theo đó, thông tư quy định 4 điều kiện cụ thể để lao động tự do có thể được nhận hỗ trợ.
“Một là phải không có đất sản xuất nông nghiệp; 2 là mất việc làm và không có thu nhập hoặc có thu nhập thấp hơn mức chuẩn nghèo quốc gia; 3 là có hộ khẩu thường trú hoặc có đăng ký tạm trú từ 3 tháng trở lên trước ngày 1/4/2020 tại địa phương đề nghị hỗ trợ; 4 là thuộc 7 nhóm ngành nghề lao động tự do: Người bán hàng rong; lao động thu gom rác; người làm nghề bốc vác, vận chuyển hàng hóa; lái xe môtô 2 bánh chở khách, xe xích lô; người bán lẻ vé số lưu động; người lao động tại các cơ sở dịch vụ ăn uống, lưu trú, du lịch, chăm sóc sức khỏe” – ông Dung nói.
Ngoài các đối tượng trên, thông tư hướng dẫn cũng nêu rõ: Căn cứ vào điều kiện và tình hình thực tế, các địa phương quyết định bổ sung các đối tượng khác và chi trả hỗ trợ từ nguồn ngân sách địa phương và các nguồn huy động hợp pháp khác. Mức hỗ trợ: 1.000.000 đồng/người/tháng. Thời gian hỗ trợ từ tháng 4 – tháng 6/2020.
Video đang HOT
Thông tư hướng dẫn cũng quy định, địa phương lập danh sách, niêm yết công khai danh sách trong vòng 5 ngày để lấy ý kiến, sau đó gửi danh sách hồ sơ đề nghị của từng người lao động gửi Phòng LĐTBXH. Trong thời gian 5 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được hồ sơ, Phòng LĐTBXH thẩm định, trình Chủ tịch UBND cấp huyện quyết định. Trường hợp người lao động không được hỗ trợ thì Chủ tịch UBND cấp huyện phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Thực hiện liên thông trong thống kê đối tượng
Lao động tự do là đối tượng lao động đặc thù, di biến động. Bản thân họ nay làm việc này, mai làm việc khác, nay sống ở địa phương này, mai sống ở đại phương khác. Bởi vậy, một kinh nghiệm đặt ra là kết quả rà soát, danh sách thống kê cần phải được liên thông để tránh sự trùng lặp.
Ví dụ, vào đầu tháng 4 vừa qua, thành phố đã hỗ trợ gạo và tiền mặt cho gần 21.000 người bán vé số là hộ nghèo. Theo đó, 320 phường, xã, thuộc 24 quận, huyện đã thống kê gửi con số này lên Sở LĐTBXH thành phố. Tất cả các thông tin về đối tượng đều được liên thông với nhau để tránh việc thống kê trùng lặp.
Tương tự, tỉnh Hà Tĩnh cũng đang thực hiện rà soát đối tượng hỗ trợ. Dự kiến khoảng gần 180.000 đối tượng trong địa bàn tỉnh được hỗ trợ từ gói an sinh này. Để triển khai Hà Tĩnh đang rà soát đối tượng, cùng với đó có kế hoạch xây dựng hệ thống giám sát từ cấp thôn đến cấp tỉnh để tiến hành kiểm tra quá trình rà soát, lập hồ sơ và chi trả tiền. Tỉnh này cũng đang tính toán để ứng dụng công nghệ thông tin vào việc giám sát thực hiện.
Ông Bùi Sỹ Lợi – Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng, cần phải linh động, sáng tạo trong việc rà soát thống kê.
Ngoài việc thống kê theo hộ khẩu, tạm trú dài hạn, thì cần căn cứ vào các yếu tố khác. Ngoài vấn đề rà soát, thống kê, linh động thì ông Lợi cũng cho rằng cần tăng cường sự giám sát của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Thanh tra và Hội đồng nhân dân tỉnh cùng người dân tại địa phương.
“Sau khi lập danh sách cần công khai niêm yết danh sách đối tượng ở địa phương 4-5 ngày để người dân giám sát, phản hồi. Nếu có sai sót cần loại bỏ ngay” – ông Lợi nói.
Nguyễn Tạ
Lao động tự do loay hoay tìm nguồn sống thời dịch Covid-19
Không riêng lao động làm trong các doanh nghiệp, 2 tháng nay công ăn việc làm của nhóm lao động tự do, lao động trong các cơ sở kinh doanh, lưu trú, buôn bán dịch vụ cũng lao đao.
Vốn không có hợp đồng lao động, nên mất việc, không có thu nhập, bản thân số lao động này cũng không được hưởng bất cứ trợ cấp nào.
Về quê vì không có việc
Có 4 năm thâm niên chạy xe Grab bike trên thành phố, thế nhưng từ 1 tháng trở lại đây anh Phùng Thanh Quang (ở Thanh Hóa) đã phải tạm ngừng công việc. Trước đây, mỗi tháng thu nhập của anh Quang cũng được từ 15-17 triệu đồng, nhưng giờ đây bị giảm tới 2/3. Thay vì chở khách, anh Quang chạy sang giao hàng, thế nhưng tình hình cũng không khá hơn.
Hàng loạt các cửa hàng trên các tuyến phố đã đóng cửa vì vắng khách, lao động thất nghiệp gia tăng. Ảnh: T.A
Bộ LĐTBXH đang trình Chính phủ phương án hỗ trợ cho lao động và doanh nghiệp chịu tác động bởi dịch Covid -19. Theo đó sẽ có khoảng từ 1,5 - 3 triệu lao động và hơn 21.000 doanh nghiệp được thụ hưởng các chính sách hỗ trợ này. Riêng chính sách tín dụng ưu đãi, ưu tiên cho nhóm lao động tự do, lao động ở khu vực nông thôn, đơn vị tự tạo việc làm.
"Có lẽ kinh tế khó khăn nên mọi người cũng tiết kiệm hoặc vì sợ dịch bệnh nên hạn chế đi lại và mua sắm. Cứ đà này, chắc chúng tôi phải nghỉ việc" - anh Quang nói.
Cùng là lao động tự do, nhưng hoàn cảnh của chị Lê Thị Mai (Hải Hậu, Nam Định) còn bi đát hơn. Hơn một năm nay vợ chồng chị Mai khăn gói lên thành phố kiếm việc để gửi tiền về quê lo ăn học cho hai con và nuôi bố mẹ già.
"Kể từ khi dịch Covid - 19 phức tạp, việc bán hàng rong của tôi ế ẩm. Khách không có, tôi chạy qua chợ Long Biên xin bốc hàng thuê nhưng việc cũng không có nhiều. Ngày có đơn hàng, ngày không. Công việc của chồng tôi cũng không khá khẩm hơn gì" - chị Mai nói.
Chồng chị Mai vốn là bảo vệ cho chuỗi nhà hàng ăn trên phố Hai Bà Trưng (Hà Nội), thế nhưng mới đây, nhà hàng tạm dừng hoạt động vì vắng khách. Nhà hàng hỗ trợ 2 triệu đồng để lao động tự tìm việc làm mới và hẹn sau hoạt động trở lại thì sẽ tuyển lại.
"Công nhân viên chức nghỉ việc còn có trợ cấp thất nghiệp, được hỗ trợ lao động tự do như vợ chồng tôi thì chẳng có gì. Lương không có, tìm công việc mới lại khó khăn, giờ chắc chỉ còn nước về quê làm ruộng sống qua ngày, đợi hết dịch lại lên đi làm thuê" - chị Mai nói.
Ông, bà chủ cũng khốn đốn
Không riêng gì lao động, nhiều ông, bà chủ làm ăn kinh doanh, chủ quán ăn, cửa hàng thời trang cũng lâm vào cảnh nợ nần, khốn đốn. Khắp các con phố ở Hà Nội như Đội Cấn, Mai Dịch, Phạm Ngọc Thạch, Lương Văn Can... các cửa hàng ăn uống, mua sắm đã treo biển đóng mở cửa, sang nhượng mặt bằng.
Chị Nguyễn Tuyết Lan (Mai Dịch, Hà Nội) vừa phải đóng cửa cửa hàng thời trang vì không trụ được cơn sốc do dịch Covid -19. Trước đây mỗi ngày cửa hàng chị bán được 20-30 đơn hàng, nhưng từ khi có dịch khách vắng, tiền lãi không đủ thuê mặt bằng và thuê nhân viên, thậm chí còn âm vốn nên chị đành phải đóng cửa.
Thậm chí ngay như những dịch vụ nấu ăn, tiệc phục vụ tại nhà cũng rất vắng khách. Chị Trần Ngọc (chung cư FLC Đại Mỗ) có nhà hàng chuyên phụ vụ tiệc tại nhà cũng dừng hoạt động vì lâu nay không có khách đặt.
"Dịch bệnh, các gia đình cũng được khuyến cáo tránh tụ tập, liên hoan, vì thế nhà hàng cũng chuyển từ phục vụ tiệc sang nấu món ăn phục vụ cơm hàng ngày như cá kho, canh sườn hầm, xôi thắp hương... để duy trì nguồn thu qua ngày. Chỉ hy vọng dịch bệnh sớm kết thúc để hoạt động kinh doanh được trở lại bình thường chứ không thì hơn chục con người làm việc tại nhà hàng đều chết đói mất" - chị Trần Ngọc nói.
Bà Nguyễn Thị Lan Hương - chuyên gia lao động cho rằng lao động tự do, người tự tạo việc làm, lao động từ quê ra thành phố làm thuê là những nhóm lao động yếu thế, chịu tác động mạnh nhất từ cuộc khủng hoảng việc làm do dịch bệnh Covid -19 gây ra. Trong khi nhóm lao động làm công ăn lương, có hợp đồng lao động nghỉ việc có tiền trợ cấp thất nghiệp, thì lao động tự do mất việc là mất luôn thu nhập.
"Không chỉ lao động tự do, kể cả những người tự tạo việc làm, kinh doanh cá thể cũng vậy. Với doanh nghiệp, các chính sách hỗ trợ vốn, thuế, chính sách bảo hiểm xã hội rõ rệt hơn. Ví dụ Chính phủ đã xây dựng chính sách miễn, tạm ngưng đóng bảo hiểm xã hội, giãn, tạm ngừng đóng thuế, tăng cường vốn vay ưu đãi... cho doanh nghiệp. Nhưng với các đơn vị không có tư cách pháp nhân rõ ràng là một thiệt thòi vì họ sẽ rất khó để tiếp cận các chính sách hỗ trợ" - bà Lan Hương phân tích.
Trước đó, một nghiên cứu của Tổng cục Thống kê cho thấy, có tới 2/3 tổng lao động Việt Nam là lao động nằm ngoài khu vực chính thức. Đây là thách thức rất lớn trong việc đảm bảo việc làm, thu nhập cho nhóm lao động này trước tác động của dịch Covid -19.
Về phía đơn vị quản lý nhà nước, Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Đào Ngọc Dung cho biết, ngoài các kiến nghị gửi Chính phủ hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động trong khu vực có quan hệ lao động, Bộ cũng kiến nghị giải pháp tín dụng. Trong đó, nhấn mạnh tới giải pháp ưu tiên hỗ trợ vay tín dụng với lao động khu vực nông thôn, hợp tác xã, mô hình kinh doanh tự tạo việc làm... Cụ thể mức đề xuất cho vay cao nhất là 30 triệu đồng với 1 lao động và 500 triệu đồng với một đơn vị kinh doanh.
Mất bao lâu để được nhận tiền hỗ trợ do ảnh hưởng của dịch Covid-19? Trong khoảng hai tuần từ lúc gửi đề nghị, người lao động gặp khó khăn do dịch Covid-19 sẽ nhận được hỗ trợ. Mức tối đa 1,8 triệu đồng/tháng và kéo dài không quá 3 tháng. Bộ LĐTB&XH vừa trình Chính phủ phê duyệt Quyết định về quy trình thực hiện các chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại...