Giới khoa học làm sáng tỏ chứng ‘tai COVID’
Các nhà khoa học đã hiểu tại sao một số bệnh nhân COVID-19 báo cáo các vấn đề về thính giác và thăng bằng.
Các nhà khoa học hiện đã hiểu tại sao một số bệnh nhân COVID-19 báo cáo các vấn đề về cân bằng và thính giác.
Khi có thêm hàng triệu người mắc bệnh và phục hồi sau COVID-19, các bác sĩ và nhà khoa học đã quan sát thấy nhiều tình trạng mãn tính không mong đợi do nhiễm virus SARS-CoV-2. Trường hợp mới nhất và đặc biệt nhất liên quan đến các vấn đề mãn tính với tai do COVID-19, được gọi là “tai COVID” . Cái tên này được đặt theo một loạt các vấn đề sức khỏe khác liên quan đến COVID-19 như “ngón chân COVID”, “lưỡi COVID”…
Một nghiên cứu mới của các nhà nghiên cứu tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) và Viện Tai và mắt Massachusetts của Mỹ đã làm sáng tỏ về chứng “tai COVID”.
Trong báo cáo về nghiên cứu, các nhà khoa học cho biết họ đã xem xét các mô hình tế bào của tai người – trong đó có mô tai trong của người trưởng thành – vốn được phát triển để nghiên cứu các chứng nhiễm trùng tai do virus quai bị, virus viêm gan và virus cytomegalovirus (CMV).
Sau khi các bệnh nhân COVID-19 bắt đầu báo cáo tình trạng mất thính giác, chóng mặt và ù tai, các nhà khoa học đã ứng dụng nghiên cứu trước đó về virus SARS-CoV-2 trong nghiên cứu mới. Họ tập trung xem xét cách virus này tương tác với các tế bào tai trong như tế bào lông, sợi thần kinh, các tế bào nâng đỡ và chất cách điện thần kinh được gọi là tế bào Schwann.
Từ đó họ đi đến lý giải việc các bệnh nhân COVID-19 bị những vấn đề về thăng bằng và cử động đầu. Đó là do các tế bào lông (vốn là tế bào thụ cảm cảm giác chính của tai trong, có nhiệm vụ chuyển đổi hoặc truyền tải các kích thích cơ học do âm thanh và chuyển động của đầu gợi lên thành tín hiệu truyền đến não) đóng một vai trò trong quy trình xử lý này.
Các tương tác của virus với các tế bào tai trong cũng giải thích tại sao một số bệnh nhân COVID-19 bị mất thính giác. Các tế bào lông ốc tai cũng có các protein cho phép SARS-CoV-2 xâm nhập, ít nhất là khi những tế bào này thuộc về một loài động vật khá gần về gien với con người là chuột. Những thử nghiệm khác được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu trên một nhóm 10 bệnh nhân COVID-19 cũng cho thấy các sợi lông ốc tai bị tổn thương.
Bệnh COVID-19 gây ra những triệu chứng mãn tính với một số bệnh nhân.
Nhà khoa học William Haseltin viết về nghiên cứu đăng trên tạp chí Forbes: “Mặc dù vẫn còn thiếu những bằng chứng cho thấy tai trong thực sự bị ảnh hưởng do COVID-19, những phát hiện này vẫn là một bằng chứng mạnh mẽ về nguyên tắc, cho thấy việc nhiễm virus gây tổn hại đến các tế bào lông của tai trong, có thể là thủ phạm của chứng mất thính giác và thăng bằng ở một số bệnh nhân COVID-19″.
Yuri Agrawal, Giáo sư tại trường Y Johns Hopkins, người không tham gia nghiên cứu trên, nói với MIT News rằng, “bài báo này cung cấp bằng chứng rất thuyết phục cho thấy SARS-CoV-2 lây nhiễm vào tai trong, và có thể gây ra các triệu chứng về thăng bằng và nghe ở một số lượng lớn bệnh nhân COVID-19″.
Các nhà nghiên cứu về bệnh ở tai trong từ lâu đã gặp thách thức bởi khó khăn trong tạo lập một mô hình tin cậy. Cấu trúc của tai trong bị vùi dưới lớp xương dày đặc và chui sâu vào trong đầu, gây khó khăn cho việc tiếp cận. Do đó, nghiên cứu mới nói trên là một bước tiến trong nghiên cứu các bệnh về tai, cả không liên quan đến COVID-19.
Video đang HOT
Nghiên cứu của Viện Công nghệ Massachusetts xuất hiện sau nhiều báo cáo liên quan đến việc COVID-19 ảnh hưởng đến các cơ quan trong cơ thể, thông thường không liên quan đến bệnh này.
Một bài báo gần đây trên tạp chí Scientific American đã mô tả cách COVID-19, thường liên quan đến việc mất các giác quan như khứu giác và vị giác, cũng đã khiến bệnh nhân gặp khó khăn về thính giác và thị giác. Hơn 10% bệnh nhân COVID-19 được xác nhận đã mô tả các vấn đề về tai hoặc mắt, trong đó nhiều vấn đề tồn tại như một dạng COVID kéo dài.
Một số bác sĩ thậm chí còn đề nghị mọi người nên cảnh giác với các triệu chứng như kém thăng bằng, mất thính giác và khó chịu ở mắt như là những dấu hiệu ban đầu của mắc COVID-19. Bác sĩ nhãn khoa tại Đại học Michigan (Mỹ), Shahzad Mian, nói với Scientific American rằng ông và cộng sự đã ghi nhận các vấn đề về mắt ở gần 10% trong số khoảng 400 bệnh nhân COVID-19 nhập viện tại khu vực của họ chỉ trong một thời gian ngắn.
Các nhà khoa học thế giới dự đoán thời điểm kết thúc đại dịch Covid-19
Các nhà khoa học trên thế giới đã đưa ra nhận định về kịch bản kết thúc đại dịch Covid-19, trong bối cảnh nhiều quốc gia đã dỡ bỏ các biện pháp phòng dịch và đẩy mạnh tiêm chủng vaccine.
Người dân đeo khẩu trang trên đường phố Singapore (Ảnh: Business Times).
Hãng tin Reuters đã tiến hành phỏng vấn hơn 10 chuyên gia hàng đầu về dịch bệnh và cho biết, khi làn sóng lây nhiễm do biến chủng Delta đang hạ nhiệt ở nhiều khu vực trên thế giới, các nhà khoa học vẫn đang xem xét khả năng dịch Covid-19 sẽ trở thành bệnh đặc hữu vào năm 2022.
Các nhà khoa học dự đoán rằng, những quốc gia đầu tiên thoát khỏi đại dịch sẽ là những nơi có sự kết hợp giữa tỷ lệ tiêm chủng cao và khả năng miễn dịch tự nhiên ở những người đã mắc Covid-19 và khỏi bệnh như ở Mỹ, Anh, Bồ Đào Nha và Ấn Độ. Tuy nhiên, họ cũng cảnh báo rằng SARS-CoV-2 vẫn là một loại virus khó lường và đang tiếp tục đột biến khi lây lan qua các cộng đồng dân cư chưa được tiêm chủng.
Không ai có thể loại trừ hoàn toàn khả năng virus đột biến đến mức có thể né tránh được miễn dịch cộng đồng. Tuy nhiên, các nhà khoa học ngày càng tin tưởng rằng, vào năm tới, nhiều quốc gia sẽ bỏ lại những điều tồi tệ nhất của đại dịch Covid-19 ở phía sau.
"Chúng tôi cho rằng từ nay đến cuối năm 2022 là thời điểm mà chúng ta có thể kiểm soát được loại virus này, khi chúng ta có thể giảm thiểu đáng kể các ca bệnh nặng và tử vong", Maria Van Kerkhove, nhà dịch tễ học đứng đầu nhóm ứng phó với Covid-19 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nói.
Quan điểm của WHO dựa trên kết quả làm việc với các chuyên gia về dịch bệnh, những người đang dự báo diễn biến có thể xảy ra của đại dịch trong 18 tháng tới. WHO đặt mục tiêu 70% dân số thế giới được tiêm chủng vào cuối năm 2022.
"Nếu chúng ta đạt được mục tiêu đó, chúng ta sẽ ở trong một tình huống rất khác về mặt dịch tễ học", bà Van Kerkhove nói.
Tuy nhiên, nhà khoa học WHO lo lắng về việc các quốc gia sớm dỡ bỏ các biện pháp phòng ngừa Covid-19.
"Tôi ngạc nhiên khi thấy mọi người đi lại trên đường phố, như thể mọi thứ đã kết thúc", bà Van Kerkhove nói thêm.
Theo báo cáo của WHO vào ngày 26/10, từ tháng 8, các ca nhiễm và tử vong vì Covid-19 đã giảm xuống ở hầu hết khu vực trên thế giới.
Tuy vậy, châu Âu dường như là ngoại lệ, khi biến chủng Delta đang gây ra làn sóng dịch bệnh mới ở các quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng thấp như Nga và Romania, cũng như những nơi đã dỡ bỏ yêu cầu đeo khẩu trang.
Bệnh viện điều trị bệnh nhân Covid-19 ở Nga (Ảnh: Reuters).
Biến chủng Delta cũng góp phần làm gia tăng số ca nhiễm ở các quốc gia như Singapore và Trung Quốc, những nơi có tỷ lệ tiêm chủng cao nhưng ít có khả năng miễn dịch tự nhiên do áp dụng các biện pháp ngăn chặn nghiêm ngặt.
"Quá trình chuyển đổi sẽ khác nhau ở từng nơi vì nó sẽ được thúc đẩy bởi miễn dịch trong nhóm dân số đã khỏi bệnh và tất nhiên, bởi việc phân phối vaccine, vốn thay đổi giữa các khu vực", Marc Lipsitch, nhà dịch tễ học tại Trường Y tế Công cộng Harvard TH Chan, cho biết.
Một số chuyên gia dự đoán, làn sóng lây nhiễm do biến chủng Delta tại Mỹ sẽ kết thúc trong tháng 11 này và có thể là đợt bùng phát Covid-19 lớn cuối cùng.
"Chúng tôi đang chuyển đổi từ giai đoạn đại dịch sang giai đoạn bệnh đặc hữu, nơi loại virus này trở thành mối đe dọa dai dẳng ở Mỹ", cựu Ủy viên Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ Scott Gottlieb cho biết.
Chris Murray, nhà dự báo dịch bệnh hàng đầu tại Đại học Washington, cũng dự báo làn sóng gia tăng lây nhiễm do biến chủng Delta ở Mỹ sẽ kết thúc vào tháng 11.
"Chúng ta sẽ chuyển sang mức tăng số ca mắc Covid-19 rất khiêm tốn vào mùa đông. Nếu không có biến chủng mới nghiêm trọng nào, Covid-19 sẽ thực sự kết thúc dần vào tháng 4 (năm 2022)", ông Murray nhận định.
Ngay cả khi các ca nhiễm đang tăng đột biến do các quốc gia dỡ bỏ các hạn chế chống dịch như ở Anh, vaccine dường như đã ngăn chặn số ca nhập viện. Nhà dịch tễ học Neil Ferguson tại Đại học Hoàng gia London nói rằng, đối với Anh, "tình trạng khẩn cấp của đại dịch đang ở phía sau chúng ta".
Trở thành bệnh đặc hữu?
Covid-19 được dự báo sẽ vẫn là nguyên nhân chính gây ra các ca bệnh và tử vong trong nhiều năm tới, giống như các bệnh đặc hữu khác như sốt rét.
"Đặc hữu không có nghĩa là lành tính", bà Van Kerkhove nói.
Một số chuyên gia nói rằng virus SARS-CoV-2 cuối cùng sẽ tồn tại giống như bệnh sởi, căn bệnh vẫn bùng phát ở những cộng đồng dân cư có tỷ lệ tiêm chủng thấp. Những người khác cho rằng Covid-19 ngày càng trở thành một bệnh hô hấp theo mùa như cúm.
Nhà dịch tễ học Ferguson dự đoán số ca tử vong vì bệnh hô hấp do Covid-19 sẽ ở trên mức trung bình tại Anh trong vòng 2-5 năm tới, nhưng căn bệnh này sẽ không có khả năng gây sức ép với hệ thống y tế hoặc đòi hỏi thiết lập lại giãn cách xã hội.
"Đó sẽ là một sự tiến hóa dần dần. Chúng ta sẽ đối phó với nó như một loại virus dai dẳng hơn", ông Ferguson nói.
Trevor Bedford, nhà virus học tại Trung tâm Ung thư Fred Hutchinson, người đã theo dõi sự tiến hóa của SARS-CoV-2, nhận thấy một làn sóng dịch bệnh nhẹ hơn vào mùa đông ở Mỹ, sau đó là sự chuyển đổi sang bệnh đặc hữu vào năm 2022-2023. Ông dự đoán Mỹ sẽ có 50.000-100.000 ca tử vong do Covid-19 mỗi năm, lớn hơn con số ước tính 30.000 ca tử vong hàng năm do cúm.
Bedford cho biết, virus có thể sẽ tiếp tục đột biến, đòi hỏi phải tiêm phòng vaccine hàng năm để đối phó với các biến chủng mới nhất.
Nếu kịch bản Covid-19 bùng phát theo mùa xảy ra, trong đó virus SARS-CoV-2 lây lan song song với bệnh cúm, cả chuyên gia Gottlieb và Murray đều cho rằng điều đó sẽ có tác động đáng kể đến hệ thống chăm sóc sức khỏe.
"Đó sẽ là một vấn đề đặt ra đối với các nhà hoạch định chính sách y tế, chẳng hạn cách đối phó với Covid-19 và dịch cúm bùng phát vào mùa đông", Murray cho biết.
Richard Hatchett, giám đốc điều hành của Liên minh Đổi mới sáng tạo chuẩn bị sẵn sàng Dịch bệnh, cho biết một số quốc gia được bảo vệ tốt bởi vaccine trong khi những quốc gia khác hầu như không có vaccine, do vậy thế giới vẫn dễ bị tổn thương.
Tiến sĩ Bruce Aylward, lãnh đạo cấp cao của WHO, hồi tháng 10 cho biết đại dịch Covid-19 sẽ tiếp tục kéo dài đến năm 2022 do các nước nghèo không nhận được số vaccine cần thiết.
Tiến sĩ Anthony Fauci, nhà dịch tễ học hàng đầu nước Mỹ, cho rằng thế giới có thể bắt đầu kiểm soát được đại dịch Covid-19 vào mùa xuân tới, trong khi Giám đốc điều hành của hãng dược Moderna và Pfizer nhận định đại dịch có thể kết thúc sau một năm nữa.
Mỹ bắt đầu tiêm chủng cho trẻ em 5-11 tuổi Mỹ ngày 3/11 đã bắt đầu chiến dịch tiêm chủng vaccine Covid-19 của Pfizer-BioNTech cho nhóm 5-11 tuổi, sau khi việc này được Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) phê chuẩn. Tối ngày 2/11, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) Rochelle Walensky chính thức khuyến nghị tiêm vaccine Covid-19 của Pfizer-BioNTech...