Ginkgo biloba, không phải thuốc lành tính

Ginkgo biloba có thể gây ra tác dụng phụ: nhức đầu, buồn nôn, bồn chồn…

Ginkgo biloba là cao chiết từ lá bạch quả đã tiêu chuẩn hóa EGB có 24% flavonoid (ginkgo glycosid) và 6% ginkgolid biloba. Không được có quá 5 phần triệu ginkgolic (chất độc) có trong EGB.

Thuốc được bào chế dưới nhiều dạng: viên nén 40mg cao EGB. Lọ 30ml dung dịch uống 40mg/ml. Viên nang 1,6g cao khô EGB. Dung dịch tiêm 5ml/17,5mg EGB.

Thuốc có nhiều tên biệt dược: giloba phytosome, ginkobay, ginkogink, gintec, tanakan, sagokain, superkan, OP – Can…

Thuốc có tác dụng: Điều hòa vận mạch, tăng cường tuần hoàn não, tăng tính chịu đựng của não khi thiếu ôxy, chống ôxy hóa gốc tự do, ổn định màng nên được coi là chất bảo vệ thần kinh, dẫn truyền nơron.

- Là yếu tố chống kích hoạt tiểu cầu nên có tính chất chống đông máu.

- Thư giãn nội mô, ngăn cản 3-5 cyclic GMP (guanosid monophosphat) phosphodiasterase ngăn chặn bớt độ nhạy cảm của thụ thể cholin, thụ thể gây tiết epinephrin, kích thích sự hấp thu cholin ở chân hải mã (hippocampus).

Lá bạch quả chiết xuất ra Ginkgo biloba

- Ngăn cản kết tụ amyloid, nguyên nhân gây bệnh Alzheimer.

Thuốc được dùng trong các trường hợp thiểu năng tuần hoàn não, suy mạch máu ngoại vi như giảm trí nhớ, kém tập trung tinh thần, rối loạn thính giác, ù tai, chóng mặt, giảm thị lực, suy võng mạc, đặc biệt với người cao tuổi. Suy tuần hoàn, tiền chứng của tai biến mạch máu não (dự phòng) hoặc tai biến mạch não nhằm phòng tai biến mạch não thứ phát. Đối kháng với quá trình sản sinh gốc tự do và peroxyd – hóa lipid ở màng tế bào. Điều trị các triệu chứng đau do suy tuần hoàn ngoại vi, triệu chứng khập khiễng cách hồi, Raynaud, nhược dương, đau thắt khi đi, rối loạn dinh dưỡng.

Chống chỉ định: Người thiếu men fructose – 16 – diphosphatase. Dùng với các chất chống đông heparin, warfarin…

Lưu ý: Trước đây chế phẩm ginkgo biloba được coi là thuốc lành tính. Gần đây đã thấy thuốc cũng có những tác dụng phụ:

- Nhức đầu, buồn nôn, bồn chồn, tiêu chảy, dị ứng da.

- Tăng nguy cơ chảy máu, do có yếu tố kích hoạt tiểu cầu, chống đông máu. Một số trường hợp bị xuất huyết dưới màng cứng, xuất huyết dưới nhện, xuất huyết trong não, xuất huyết tiền phòng (mắt).

Vì vậy khuyến cáo: không dùng nếu có rối loạn đông máu, không dùng cùng lúc với các thuốc chống đông máu kể cả aspirin, dipyridamol, ticlopidin… và cũng không dùng với các thảo dược có chứa coumarin, tỏi, dấm… làm tăng sự chảy máu. Cần ngừng sử dụng EGB trước 36 giờ, tốt nhất là 10-14 ngày trước khi phẫu thuật.

- An toàn cho người mang thai chưa được biết rõ.

- Chỉ nên dùng cho người tai biến mạch máu não bị nhũn, nhồi…, không dùng cho người bị đứt, vỡ, phẫu thuật não.

- Không nên dùng với các thuốc chống động kinh (carbamazcpin, valproic…).

- Trong bào chế, nguyên liệu EGB không được có trên 5 phần triệu ginkgolic).

DS. Phạm Thiệp
Theo Sức khỏe Đời sống