Giết chồng vì bị bạo hành: Có phải trạng thái tinh thần bị kích động mạnh?

Theo luật sư, vấn đề quan trọng là cần xác định Thương có thường xuyên bị bạo hành và hành vi có tính chất đè nén, áp bức nặng nề khiến tinh thần bị kích động mạnh hay không.

Công an TP Đà Nẵng đang thụ lý giải quyết tin báo vụ việc vợ sát hại chồng sau khi bị đánh đập, dọa giết xảy ra tại xã Trà Linh.

Theo công an, tối 1/10, anh N.X.T. (38 tuổi) đi nhậu về nhà và đánh đập, dọa giết vợ là Nguyễn Thị Hoài Thương (27 tuổi) cùng 2 con nhỏ. Do trước đó đã nhiều lần bị bạo hành , Thương nảy sinh ý định sát hại chồng. Nghi phạm sau đó đã dùng khăn và dây dù siết cổ khiến chồng tử vong.

Gây án xong, Thương gọi điện thú nhận với mẹ ruột và trình báo Công an xã Trà Lĩnh. Vụ việc đang được tiếp tục xử lý theo quy định pháp luật .

Với diễn biến hành vi như trên, nhiều độc giả đặt câu hỏi: Thương có thể phải chịu trách nhiệm ra sao ? Hành vi sát hại chồng do nhiều lần bị đánh đập, dọa giết có thuộc trường hợp tinh thần bị kích động mạnh hay không?

Công an làm việc với nghi phạm Thương (Ảnh: Công an Đà Nẵng).

Luật sư Nguyễn Minh Long (Giám đốc Công ty Luật Dragon, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết dưới góc độ pháp lý, tình trạng tinh thần “bị kích động mạnh” là tình trạng người không còn nhận thức đầy đủ về hành vi phạm tội của mình như lúc bình thường, nhưng chưa mất hẳn khả năng nhận thức. Sự kích động mạnh đó phải là tức thời, do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân gây nên sự phản ứng, dẫn tới hành vi giết người, cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe người khác.

Vấn đề “trạng thái tinh thần bị kích động mạnh” đã được hướng dẫn lần đầu tại Chương 2 Nghị quyết số 04/HĐTP/NQ ngày 29/11/1986 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao. Theo đó, tình trạng “tinh thần bị kích động” là tình trạng người phạm tội không hoàn toàn tự chủ, tự kiềm chế được hành vi phạm tội của mình. Sự kích động mạnh đó phải là tức thời, do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân gây nên.

Cá biệt có trường hợp do hành vi trái pháp luật của nạn nhân có tính chất đè nén, áp bức tương đối nặng nề, lặp đi lặp lại, sự kích động đó đã âm ỉ, kéo dài, đến thời điểm nào đó hành vi trái pháp luật của nạn nhân lại tiếp diễn làm cho người bị kích động không tự kiềm chế được. Nếu tách riêng sự kích động mới này thì không coi là kích động mạnh, nhưng nếu xét cả quá trình phát triển của sự việc, thì lại được coi là mạnh hoặc rất mạnh.

Đối chiếu với trường hợp này, ông Long cho rằng để xác định Thương có ở trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh hay không, cần dựa trên các yếu tố sau:

(i) Phải có hành vi trái pháp luật của bị hại là anh T.

(ii) Hành vi trái pháp luật phải là hành vi đối với người phạm tội; người thân thích hoặc đối với người khác có quan hệ thân thiết với người phạm tội.

(iii) Hành vi trái pháp luật của bị hại phải là nguyên nhân làm cho người phạm tội bị kích động mạnh về tinh thần.

(iv) Trạng thái tinh thần của người phạm tội phải ở trạng thái bị kích động.

Nghi phạm Thương (Ảnh: Công an Đà Nẵng).

Cũng theo dõi vụ việc, luật sư Lưu Thị Kiều Trang (Giám đốc Công ty Luật Khải Hoàn Tâm, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nhận định việc xác định Thương có trong trạng thái “tinh thần bị kích động mạnh” hay không sẽ căn cứ hướng dẫn lần đầu, mang tính tham khảo tại Nghị quyết số 4/HĐTP/NQ ngày 29/11/1986 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao.

Theo đó, người phạm tội trong tình trạng “tinh thần bị kích động mạnh” có thể rơi vào một trong 2 trường hợp, đó là: (i) Phạm tội không hoàn toàn tự chủ, kiềm chế được hành vi của mình, sự kích động đó là hệ quả bột phát tức thời, do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân gây ra và (ii) Phạm tội bởi hành vi trái pháp luật của nạn nhân có tính chất đè nén, áp bức tương đối nặng nề, lặp đi lặp lại, sự kích động đó đã âm ỉ, kéo dài, đến thời điểm nào đó hành vi trái pháp luật của nạn nhân lại tiếp diễn làm cho người bị kích động không tự kiềm chế được.

Đối với trường hợp thứ hai, nếu tách riêng sự kích động mới này thì không coi là kích động mạnh, nhưng nếu xét cả quá trình phát triển của sự việc, thì lại được coi là mạnh hoặc rất mạnh.

“Trường hợp này, công an sẽ xác minh lời khai của Thương về việc thường xuyên bị chồng đánh đập, hành hạ. Nếu có, việc bạo hành có diễn ra thường xuyên, liên tục, có tính chất đè nén, áp bức nặng nề khiến tinh thần của Thương bị kích động mạnh và thực hiện hành vi vi phạm pháp luật hay không.

Tùy thuộc kết quả xác minh, cơ quan điều tra sẽ xem xét dấu hiệu của tội Giết người (Điều 123) hoặc Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh (Điều 125) tại Bộ luật Hình sự 2015. Trong trường hợp không được ghi nhận trạng thái tinh thần bị kích động mạnh, Thương có thể được xem xét tình tiết phạm tội trong trạng thái tinh thần bị kích động do hành vi trái pháp luật của người bị hại gây ra như một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự”, luật sư phân tích.