Giáo viên bỏ việc: Có đơn giản chỉ là lương thấp

Khôi Nguyên14:42 10/11/2022

Người thầy chỉ dạy tốt khi họ cảm thấy hạnh phúc. Ngược lại, nếu giáo viên lúc nào cũng quẩn quanh với đồng lương eo hẹp, chịu nhiều áp lực vô hình và không cảm thấy hạnh phúc thì rất khó trở thành nhà giáo dục, có thể gây ảnh hưởng tới học sinh.

Giáo viên không thể yên tâm giảng dạy khi phân thân làm nhiều việc

Bàn về hiện tượng giáo viên bỏ việc xảy ra trong thời gian gần đây, PGS.TS Chu Cẩm Thơ, Trưởng ban Nghiên cứu đánh giá giáo dục (Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, Bộ GD-ĐT) cho rằng, thực tế hiện nay, thu nhập từ công việc giảng dạy không đủ cho các giáo viên đảm bảo cuộc sống. Đây chính là nguyên nhân quan trọng khiến cho nhiều giáo viên không bám trụ với nghề.

PGS.TS Chu Cẩm Thơ nhớ lại, trong một dịp trao đổi với giáo viên ở một trường học của tỉnh Hà Nam, chị đặt câu hỏi, có giáo viên nào phải làm việc trái tay để đủ sống? Điều bất ngờ, toàn bộ giáo viên có mặt trong cuộc họp hôm đó cho biết, họ đều phải làm thêm một công việc khác để nuôi sống gia đình. Có người phải làm nghề nông, có người bán trứng vịt lộn, bán hàng online hoặc làm một công việc khác.

“Chúng ta xót xa khi giáo viên đang phải phân thân mình làm nhiều công việc khác nhau. Xã hội cũng có góc nhìn về công việc của giáo viên đó. Và đương nhiên, sẽ không bao giờ nhìn thấy được sự trọn vẹn trong các hoạt động giáo dục của giáo viên như chúng ta mong muốn”, PGS.TS Chu Cẩm Thơ nói.

Đơn xin nghỉ việc vì lương thấp của một giáo viên mầm non.

Tại phiên họp toàn thể của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội được tổ chức tháng 10/2022, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn chỉ ra thực tế, ngành giáo dục nắm tất cả mọi thứ, trừ 2 thứ: một là giáo viên, hai là tài chính.

Đến ngày 1/11, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã ký công văn số 5740/BGDĐT-VP gửi các đại biểu Quốc hội, cung cấp một số thông tin về lĩnh vực GD-ĐT trong phiên thảo luận về tình hình kinh tế – xã hội.

Trong văn bản này, người đứng đầu ngành Giáo dục thừa nhận, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng giáo viên nghỉ việc là do chế độ, chính sách về tiền lương còn nhiều bất cập, lương giáo viên chưa đủ để trang trải cuộc sống. Hiện nay, giáo viên công tác trong 5 năm đầu có thu nhập bình quân từ lương và phụ cấp khoảng 6 triệu đồng/tháng.

Trong khi đó, chi phí thiết yếu cho cuộc sống (ăn, ở, nuôi con, chăm sóc sức khỏe…) khá cao. Điều này khiến một số giáo viên phải chuyển sang làm các công việc khác có thu nhập cao hơn.

Để hạn chế tình trạng giáo viên nghỉ việc, Bộ GD-ĐT đề nghị Quốc hội cho phép xây dựng Luật Nhà giáo nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến tiêu chuẩn, tuyển dụng, quản lý, đãi ngộ, tôn vinh… phù hợp với vai trò, vị trí quan trọng, đặc thù lao động nghề nghiệp của nhà giáo; tạo động lực để nhà giáo gắn bó, tâm huyết với sự nghiệp giáo dục.

Video đang HOT

Bộ GD-ĐT đề nghị Nhà nước quan tâm tới chính sách tiền lương và các chế độ ưu đãi khác của viên chức giáo dục để tiền lương và thu nhập của viên chức giáo dục cơ bản đáp ứng được nhu cầu của cuộc sống.

Đối với giáo viên mới vào nghề, giáo viên hợp đồng, cần có chính sách hỗ trợ để đảm bảo thu nhập không thấp hơn lương tối thiểu vùng; được hưởng phụ cấp ưu đãi, các khoản hỗ trợ học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng dạy học…

Tiếp đó, tại phiên chất vấn Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV ngày 4/11, khi nói về các giải pháp ngăn giảm giáo viên nghỉ việc, chuyển việc, bỏ việc, ông Nguyễn Kim Sơn cho biết, Bộ GD-ĐT sẽ rà soát các văn bản, thể chế, chính sách, trong đó vấn đề tăng lương, nâng phụ cấp ưu đãi đặc biệt cho giáo viên mầm non và giáo viên tiểu học phải được thực hiện một cách cấp bách để giải quyết được đời sống cho giáo viên, với tinh thần có thực mới vực được đạo. “Đó là điều chúng tôi đang đề xuất và kiến nghị”, ông Sơn nói.

Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn đề nghị Nhà nước quan tâm tới chính sách tiền lương và các chế độ ưu đãi khác của viên chức giáo dục để tiền lương và thu nhập của viên chức giáo dục cơ bản đáp ứng được nhu cầu của cuộc sống.

GS.TS Đinh Quang Báo, nguyên Hiệu trưởng trường ĐHSP Hà Nội cho rằng, vấn đề lương, đãi ngộ của giáo viên phải là vấn đề mang tính vĩ mô. Quốc hội cần phải có quyết sách cụ thể giải quyết vấn đề này. Còn nếu tiếp tục duy trì lương, đãi ngộ như hiện nay, giáo viên không đủ sống.

Bất cập nhất trong thang, bảng lương, phụ cấp giáo viên hiện nay, theo PGS.TS Chu Cẩm Thơ, trong khi xã hội đang trả lương bằng năng lực, theo vị trí vị việc làm thì ngành giáo dục (cũng như cán bộ viên chức, công chức lĩnh vực khác) chủ yếu tính bằng thâm niên công tác.

“Ngoài việc tăng lương thì cần phải cải tổ quy trình công việc để giảm sức lao động của giáo viên trong những công việc không cần thiết. Đồng thời, cải thiện điều kiện làm việc của nhà giáo. Giáo viên sẽ thực sự hạnh phúc nếu như công việc của họ được quan tâm đầu tư về tư liệu sản xuất để yên tâm làm việc”, PGS.TS Chu Cẩm Thơ kiến nghị.

Người thầy chỉ dạy tốt khi họ hạnh phúc và được tôn trọng

Chuyên gia giáo dục, Ths.Nguyễn Quốc Vương từng là một giảng viên của một trường đại học top đầu Việt Nam. Vài năm trước, anh đột ngột quyết định rời bỏ công việc giảng dạy đại học để chuyển sang làm biên tập viên sách và truyền cảm hứng văn hóa đọc trong cộng đồng.

Anh Vương thừa nhận, việc từ bỏ vị trí giảng viên đại học công lập một phần vì thu nhập không tương xứng, nhưng điều quan trọng nhất là đã tìm được cơ hội việc làm mới phát huy được trình độ, kiến thức và mang lại cho bản thân nhiều niềm vui hơn.

Quan sát công việc giáo viên hiện nay, anh Vương nhận thấy, giáo viên đang phải làm nhiều công việc không hợp lý, trong đó có cả việc đi bán một số dịch vụ trong trường học để thu tiền hoặc áp lực sổ sách, thi đua quá lớn… Khi giáo viên phải làm những công việc không chính đáng, không thoải mái sẽ bào mòn động lực làm việc của họ.

“Nghề giáo bị chi phối rất nhiều bởi cảm xúc. Người thầy chỉ có thể dạy tốt khi họ cảm thấy hạnh phúc, một sự bình an trong tâm hồn. Còn nếu mất đi cảm giác hạnh phúc khi lên lớp thì người thầy sẽ ngày càng cảm thấy mỏi mệt”, Ths. Nguyễn Quốc Vương chia sẻ.

Hiệu trưởng bị bắt quỳ, cô giáo bị bẻ tay, học trò đánh nhau..., trường học có còn an toàn?

Khi đặt ra câu hỏi này, chúng ta cũng gần như có câu trả lời, nhất là sau những sự kiện dồn dập như phụ huynh xách dao vào trường bắt hiệu trưởng quỳ, giáo viên bị bẻ tay dẫn đi trước mặt học sinh, học sinh đánh nhau và tung clip lên mạng...

Mới đây nhất, sự việc một phụ huynh xách dao vào Trường tiểu học Sơn Lâm (Hương Sơn, Hà Tĩnh) đe dọa giáo viên, bắt hiệu trưởng phải quỳ xuống xin lỗi gây xôn xao dư luận.

Bất an

Chia sẻ cảm xúc về những sự việc diễn ra trong nhà trường gần đây, hiệu trưởng một trường tiểu học tại TP.HCM bày tỏ: "Ngay cả hiệu trưởng nhà trường, người cao nhất ở trường, mà cũng bị phụ huynh xách dao vào tận trường đe dọa nên nhiều giáo viên ở trường tôi cũng thấy bất an. Tôi nói anh em đừng lo lắng, run sợ vì việc gì cũng có cách giải quyết. Nhưng phải thừa nhận rằng bây giờ nhiều phụ huynh rất quá khích. Chỉ một chút không hài lòng là họ làm lớn chuyện ngay, thậm chí họ thượng cẳng tay hạ cẳng chân luôn với giáo viên, ban giám hiệu"...

Kể chuyện một phụ huynh của trường tức giận vì cô giáo chủ nhiệm đọc bài "nhanh quá" (theo phụ huynh này), vị phụ huynh này lên lớp đôi co luôn với giáo viên chủ nhiệm, đập bàn đập ghế trong buổi làm việc với ban giám hiệu trường, hiệu trưởng trường tiểu học này nói: "Tôi thấy phụ huynh ngày nay họ "dữ dằn" hơn nhiều. Nhiều người không có thái độ tôn sư trọng đạo nên nhà trường cũng mất an toàn hơn. Sắp tới, trường tôi sẽ lưu tâm hơn về vấn đề an toàn này".

Cũng cảm thấy trường học hiện nay có nhiều vấn đề về mất an toàn hơn trước đây, cô Trần Thị Thu Hương, hiệu trưởng Trường tiểu học Đinh Tiên Hoàng (quận 1, TP.HCM), nhận xét rằng đây có lẽ là vấn đề chung của xã hội, diễn ra không chỉ ở trong môi trường học đường. "Trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển, con người ngày càng căng thẳng hơn, những vấn đề cá nhân được bàn nhiều trên mạng xã hội và hành vi xấu cũng có thể được bênh vực khiến cho con người dễ cáu giận hơn. Đó có thể là căn nguyên của nhiều vụ việc bạo lực xảy ra nơi công cộng, trong đó có một số sự việc diễn ra tại trường" - cô Thu Hương nói.

Hành xử thiếu thấu đáo

Làm thế nào để trường có thể tránh được những phụ huynh quá khích? Làm thế nào để những sự việc ở trường được giải quyết một cách có giáo dục nhất và trường học là nơi bất khả xâm phạm?

Luôn quan tâm đến an toàn của học sinh, giáo viên, cán bộ công nhân viên của trường nhưng theo cô Trần Thị Thu Hương, trường học không thể là nơi "kín cổng cao tường" với đội ngũ bảo vệ nghiêm ngặt, thiếu thân thiện. "Trường học là nơi dạy cho học sinh sự hòa đồng, thân thiện và có sự giao lưu, kết hợp giáo dục giữa các thành phần nhà trường - gia đình - xã hội nên không thể áp dụng cách an toàn một cách máy móc được. Và tôi nghĩ những hiện tượng xấu xí, bạo lực diễn ra trong nhà trường mà chúng ta biết đó cũng một phần do cách hành xử chưa thấu đáo từ một số hiệu trưởng, giáo viên" - cô Thu Hương nêu ý kiến.

Tương tự, thầy Cao Đức Khoa, hiệu trưởng Trường THCS Huỳnh Khương Ninh (quận 1, TP.HCM), cho rằng sự việc phụ huynh xách dao vào trường dọa hiệu trưởng ở Hà Tĩnh, sự việc giáo viên bị bẻ tay trên lớp... chỉ là những sự việc nhỏ lẻ. Nguyên nhân của những sự việc đó một phần lớn bắt nguồn từ những hành xử thiếu chuẩn mực của lãnh đạo các trường này.

"Hiệu trưởng trong vụ việc bị phụ huynh xách dao đến trường đe dọa là do thầy đã thiếu cách cư xử đúng đắn trong việc thúc đẩy học sinh thực hiện nghĩa vụ đóng tiền bảo hiểm y tế, gây bức xúc cho phụ huynh khi họ có đến hai đứa con phải đóng. Tôi nghĩ nếu phụ huynh này đã bức xúc với cách hành xử của thầy hiệu trưởng như vậy thì nếu không gặp thầy ở trường mà ở địa điểm khác phụ huynh cũng có thể làm vậy với thầy, thậm chí còn dễ để lại những điều đáng buồn hơn" - thầy Cao Đức Khoa nhìn nhận.

Vì thế, theo thầy Cao Đức Khoa, vấn đề an toàn trường học phải nhìn nhận tận sâu vào gốc rễ của nó chứ không chỉ là "bảo vệ bờ rào hay cổng trường". "Tôi cho rằng một trường học an toàn là ở đó có đội ngũ quản lý và giáo viên thấu hiểu phụ huynh và các vấn đề phải được giải quyết dứt điểm. Và người quản lý cần có kỹ năng giải quyết các tình huống có thể xảy ra để hướng dẫn giáo viên. Như vậy mới tránh được các trường hợp đáng tiếc mà chỉ cần một vài phút đã có thể dẫn đến bạo lực" - thầy Khoa cho hay.

Nhìn nhận an toàn trường học cần được chú trọng hơn, TS Nguyễn Kim Dung - viện trưởng Viện khoa học giáo dục Nam Việt - cho rằng trong bối cảnh hiện nay để đảm bảo an toàn cho giáo viên, học sinh thì bộ phận bảo vệ trường học cần tinh nhạy, chuyên nghiệp hơn nhưng vẫn đảm bảo yếu tố "trường học thân thiện, học sinh tích cực".

Do con bị mời đứng dậy dưới cờ

Chiều 31-10, ông Võ Văn Điệp (42 tuổi, ngụ tại thôn Lâm Bình, xã Sơn Lâm, huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh) có hành vi xách dao xông vào Trường tiểu học Sơn Lâm đe dọa nhiều giáo viên. Hiệu trưởng là ông Phan Đình Thống cũng bị đe dọa và bị bắt quỳ xin lỗi.

Nguyên nhân ban đầu được xác định là vào cuối buổi chào cờ sáng 31-10, nhà trường có mời một số học sinh, trong đó có hai con của ông Điệp, đứng lên để hỏi về việc phụ huynh đã nhận được giấy mời đến trường để trao đổi thông tin về việc đóng tiền bảo hiểm hay chưa mà không thấy phản hồi. Chiều cùng ngày, ông Điệp chở con đến trường học và có những hành vi như trên.

Chiều 2-11, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hương Sơn đã ra quyết định khởi tố bị can đối với ông Võ Văn Điệp để điều tra về hành vi "làm nhục người khác". Quyết định đã được Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp phê chuẩn.

TS Nguyễn Thị Kim Dung: Cốt lõi nằm ở hiệu trưởng

Một ngôi trường có mấy trăm học sinh sẽ có kiểu phụ huynh này hoặc kiểu phụ huynh khác, không thể có một kiểu phụ huynh ôn hòa được. Nên cốt lõi của vấn đề an toàn trường học là hiệu trưởng nhà trường phải quản lý tốt, bao gồm: ban hành nội quy - quy định phù hợp, xây dựng bộ quy tắc ứng xử trong nhà trường, linh hoạt trong phản ứng và làm việc với phụ huynh... Và trên hết người hiệu trưởng phải biết lắng nghe.

Phải hướng đến trường học hạnh phúc

Để trường học bớt bất an, cần hướng tới xây dựng nhà trường hạnh phúc, môi trường học đường lành mạnh. Trong ảnh: hoạt động trải nghiệm của học sinh một trường tại TP.HCM - Ảnh: NHƯ HÙNG

Trao đổi với Tuổi Trẻ, TS Nguyễn Hồng Phan - trưởng bộ môn tâm lý giáo dục, khoa giáo dục Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn (ĐH Quốc gia TP.HCM) - khẳng định: "Rõ ràng ai cũng thấy phụ huynh vác dao đến trường, bất kể có bắt hiệu trưởng quỳ xuống hay không, đã là hành vi nghiêm trọng và đáng lên án. Phụ huynh làm vậy với hiệu trưởng, giáo viên... là sai, là hung hăng, đe dọa, làm nhục người khác. Hành vi của vị phụ huynh đó nghiêm trọng đến mức thẩm quyền xem xét xử lý không thuộc về cá nhân người bị ảnh hưởng nữa mà ngay lập tức cơ quan điều tra phải vào cuộc. Xã hội chúng ta không dung túng cho hành động này".

Theo TS Nguyễn Hồng Phan, dù sự việc đã rõ ràng về mặt pháp luật nhưng cũng cần nói thẳng để dẫn đến sự việc đó một phần do ứng xử chưa khéo léo, chưa thuyết phục của nhà trường (trong trường hợp này là vị hiệu trưởng) khiến cho họ cảm thấy bị tổn thương. Và vì thế, nhà trường cần có cái nhìn biện chứng để tự rút ra những bài học ứng xử của mình.

"Tôi cho rằng việc xây dựng một môi trường học đường lành mạnh sẽ hạn chế được những sự việc tiêu cực xảy ra trong nhà trường. Việc xây dựng môi trường đó cũng chính là điều mà Bộ GD-ĐT đang hướng tới của các trường phổ thông hiện nay: xây dựng nhà trường hạnh phúc. Muốn thực hiện được điều này, phải có sự đồng hành của ba "nhà": nhà trường, gia đình, xã hội. Ở đó, nhà trường phải xây dựng được giá trị cốt lõi mà trường hướng tới, cụ thể hóa với các kế hoạch... Tóm lại, yếu tố quan trọng của trường là xây dựng giá trị cốt lõi và thực hiện được việc quản lý chuyên nghiệp để đạt tới trường học hạnh phúc, môi trường học đường lành mạnh" - ông Nguyễn Hồng Phan khẳng định.

Xôn xao clip thầy giáo 'cưỡng chế' nữ đồng nghiệp ra khỏi lớp học, hiệu trưởng nói gì? Vụ việc thầy giáo 'cưỡng chế' nữ đồng nghiệp ra khỏi lớp học xảy ra tại Trường THPT Hai Bà Trưng, TP Huế đang khiến dư luận xôn xao bàn tán về cách cư xử văn hóa trong cơ sở giáo dục. Những ngày qua, dư luận ở tỉnh Thừa Thiên - Huế đang xôn xao bàn tán về một clip dài 18...