Giao lưu trực tuyến: Đạo đức nhà giáo trong bối cảnh hiện nay

Đạo đức nhà giáo, các biện pháp cần thiết để nâng cao đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ nhà giáo trong bối cảnh hiện nay luôn là vấn đề được ngành Giáo dục đặc biệt quan tâm. “Đạo đức nhà giáo trong bối cảnh hiện nay” là chủ đề giao lưu trực tuyến trên báo Giáo dục và Thời đại điện tử từ 14h – 15h30 chiều 31/12.

Phó Tổng biên tập Báo GD&TĐ Dương Thanh Hương (bìa trái), Trưởng ban Điện tử Đinh Công Thắng (bìa phải) tặng hoa 2 khách mời: PGS. TS. Nguyễn Chí Thành (thứ hai từ trái sang) và NGƯT Lương Quỳnh Lan (thứ ba từ trái sang). Ảnh: Bá Hải

Trong Luật Giáo dục 2019, Điều 67 (Tiêu chuẩn Nhà giáo) và Điều 69 (Nhiệm vụ của nhà giáo) đã nêu các quy định về chuẩn mực và đạo đức nhà giáo.

Chủ đề buổi giao lưu

Thời gian tới, cùng với việc chỉ đạo các cơ sở giáo dục tiếp tục triển khai các văn bản hiện hành liên quan đến các quy định về đạo đức nhà giáo, khi xây dựng các văn bản hướng dẫn, quy định chi tiết thi hành Luật Giáo dục 2019, Bộ GD&ĐT sẽ quy định về chuẩn mực đạo đức nhà giáo cụ thể, rõ ràng, phù hợp với thực tiễn.

Dưới góc độ từ cơ sở giáo dục, chuẩn mực đạo đức nhà giáo nên được quy định như thế nào để phù hợp với bối cảnh hiện nay; vai trò của các cơ sở đào tạo giáo viên ra sao trong việc góp phần nâng cao đạo đức nhà giáo? Những vấn đề này phần nào được giải đáp qua chia sẻ của 2 khách mời tham gia giao lưu:

- PGS. TS. Nguyễn Chí Thành – Chủ nhiệm khoa Sư phạm, trường ĐH Giáo dục, ĐHQG Hà Nội.

- NGƯT Lương Quỳnh Lan – Hiệu trưởng Trường THPT Sơn Tây (Hà Nội).

Nội dung buổi giao lưu trực tuyến

Theo cô, áp lực về mặt thành tích trong giáo dục liệu có phải là nguyên nhân khiến giáo viên quá tải, áp lực, dẫn đến có những hành vi không đúng chuẩn mực?

ductuan***@gmail.com

NGƯT Lương Quỳnh Lan:

NGƯT Lương Quỳnh Lan trả lời trực tuyến

Ở trường tôi giáo viên không bị áp lực về thành tích nên không có chuyện quá tải hoặc áp lực dẫn đến hành vi không chuẩn mực.

Theo tôi, những hành vi không đúng chuẩn mực của nhà giáo là do tâm lý cá nhân của mỗi giáo viên, họ thiếu kiềm chế cảm xúc cũng như cách xử lý tình huống sư phạm chưa hợp lý.

Nói cách khác là do họ còn hạn chế về kỹ năng sư phạm trong xử lý các tình huống xảy ra trong quá trình dạy – học cũng như các hoạt động giáo dục khác.

Cô có cho rằng, để xảy ra tình trạng nhà giáo có hành vi vi phạm đạo đức nhà giáo một phần cũng do năng lực của một bộ phận CBQL cơ sở giáo dục tại các địa phương, vẫn còn buông lỏng, thiếu sự kiểm tra, giám sát hàng ngày?

Nguyễn Đình Khang, TP Hà Nội

NGƯT Lương Quỳnh Lan:

Thiếu sự kiểm tra, giám sát hàng ngày chỉ là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhà giáo có hành vi vi phạm đạo đức.

Nhưng không phải tất cả những vi phạm đạo đức của nhà giáo là do buông lỏng, thiếu sự kiểm tra, giám sát hàng ngày của cán bộ quản lý cơ sở giáo dục. Điều quan trọng là do ý thức và cách hành xử của mỗi cá nhân giáo viên.

Theo PGS, có thể “dạy” được Đạo đức không? Triển khai dạy học học phần này ở trường ĐH Giáo dục như thế nào?

phamjthu@…

PGS.TS Nguyễn Chí Thành:

Sinh viên Trường ĐH Giáo dục trong trong lễ Thượng cờ chào tân sinh viên chính quy khóa QH 2019-S

Đây là một câu hỏi rất hay, có thể hiểu được theo nhiều nghĩa.

Thứ nhất: một người có đạo đức, trước tiên phải là người hiểu biết những hệ thống chuẩn mực, quy định, quy tắc và pháp luật. Chính vì vậy, trong dạy đạo đức, giáo viên phải được trang bị các hiểu biết pháp luật, thông qua việc tìm hiểu, nghiên cứu, phân tích các tài liệu về pháp luật. Ở đây, ta có thể nói là “dạy” đạo đức.

Bên cạnh đó, như trên đã nói, đạo đức trước tiên là một hệ thống hành vi chuẩn mực được xã hội thừa nhận mà con người hành xử với môi trường xã hội xung quanh. Chính vì vậy, bên cạnh việc “dạy”, ta phải nhấn mạnh việc “rèn” kĩ năng, hành vi để giáo viên có những hành xử phù hợp trong những tình huống khác nhau ở môi trường giáo dục. Ví dụ, hành xử với cha mẹ học sinh, với các đối tác khác nhau của nhà trường cần phải được hình thành thông qua việc rèn kĩ năng, trải nghiệm thực tế.

Như vậy, việc “dạy” đạo đức có thể hiểu theo 2 phương diện: trang bị các hệ thống kiến thức về pháp luật và rèn các kĩ năng ứng xử trong các tình huống khác nhau.

Trường ĐH Giáo dục là một trong những cơ sở đào tạo giáo viên đầu tiên triển khai học phần “Quy tắc đạo đức nhà giáo” trong chương trình đào tạo Cử nhân Sư phạm. Triết lý đào tạo của học phần này là đạo đức được hình thành thông qua rèn luyện, phản tỉnh thông qua các tấm gương đạo đức là các thầy cô hay các nhân vật điển hình trong xã hội. Chính vì vậy, trong chương trình đào tạo học phần, bên cạnh các nội dung lý thuyết mà người học tự tìm hiểu, nghiên cứu, thông qua các ứng dụng của công nghệ thông tin, thì việc trải nghiệm, triển khai các dự án về đạo đức tại các trường phổ thông là một nội dung chiếm thời lượng lớn trong chương trình đào tạo.

Để có thể giúp người học nghiên cứu, tìm hiểu các hệ thống luật pháp, nhà trường áp dụng các phương pháp dạy học tiên tiến, như: dạy học kết hợp (blended learning), lớp học đảo ngược (flipped classroom) để rút ngắn thời gian học lý thuyết, tăng cường tính chủ động tìm kiếm và đán.h giá thông tin của người học. Thông qua các dự án trải nghiệm tại các trường phổ thông sẽ giúp người học hình thành nên các kĩ năng mềm như làm việc nhóm, thuyết trình, hợp tác, từ đó cũng góp phần hình thành nên đạo đức nghề nghiệp của nhà giáo.

Trường cô đã xây dựng quy chế về ứng xử văn hóa và đạo đức nhà giáo hay chưa? Nếu có thì nhà trường chú trọng đến vấn đề gì?

Nguyễn Thị Hòa, TP Hải Phòng

NGƯT Lương Quỳnh Lan:

Trường tôi đã xây Quy chế hoạt động của đơn vị, trong đó có triển khai thực Quy tắc ứng xử trong cơ quan và Quy tắc ứng xử trong cơ sở giáo dục phổ thông. Theo đó, tất cả cán bộ giáo viên, nhân viên phải thực hiện Quy tắc ứng xử đó.

Bản thân mỗi nhà giáo đã tự ý thức được đạo đức nghề nghiệp mà mình phải thực hiện. Nhà trường luôn chú trọng việc nâng cao đạo đức nghề nghiệp trong công tác dạy – học và các hoạt động giáo dục khác. Chú trọng hành vi ứng xử giao tiếp, sự quan tâm chăm lo đến học sinh.

Ở trường cô có xây dựng tài liệu bồi dưỡng về nâng cao đạo đức nhà giáo hay không? Nếu có thì rất mong cô chia sẻ đôi chút về tài liệu này để chúng tôi tham khảo và học tập?

vietcuong***@gmail.com

NGƯT Lương Quỳnh Lan:

Khách mời – NGƯT Lương Quỳnh Lan

Cảm ơn bạn đã quan tâm đến trường chúng tôi! Tôi cho rằng, bản thân mỗi giáo viên phải tự học tập, rèn luyện lối sống lành mạnh; tu dưỡng đạo đức, tác phong nhà giáo để ngày càng hoàn thiện bản thân. Ở trường tôi đã triển khai thực hiện quy tắc ứng xử trong cơ quan và các thầy cô luôn tự ý thức thực hiện.

Ngoài ra, nhà trường thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa, chuyên đề về kỹ năng giao tiếp, ứng xử và giải quyết tình huống sư phạm cho các thầy cô giáo. Đây là những giải pháp thiết thực để nâng cao đạo đức nhà giáo.

Có ý kiến cho rằng, dạy học cũng là một nghề, giáo viên cũng là một viên chức, có nên khoác cho họ gánh nặng quá lớn “nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý” hay không? Trong bối cảnh hiện nay, đạo đức nhà giáo nên được hiểu như thế nào?

Binhmv76@…

PGS.TS Nguyễn Chí Thành :

Nghề giáo, bên cạnh những đặc điểm chung của những ngành nghề trong xã hội, có nhiều đặc thù riêng. Cụ thể, sản phẩm là đào tạo ra những con người, công dân có ích cho xã hội. Các thầy cô giáo phải là những tấm gương mẫu mực về nhân cách, phẩm chất đạo đức cho học sinh noi theo.

Có thể nói, trong nghề giáo, tấm gương của các thầy cô chính là một “công cụ” trong công việc, chính vì vậy, nghề giáo là một “nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý”, như cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nêu trong một lần về thăm Trường ĐHSP Hà Nội.

Đạo đức nhà giáo là một hệ thống quy tắc, tiêu chuẩn, chuẩn mực xã hội mà người giáo viên tự nguyện điều chỉnh cho phù hợp với lợi ích của cộng đồng, xã hội và môi trường giáo dục. Chính vì vậy, trong bối cảnh hiện nay, người giáo viên phải am hiểu các chính sách luật pháp, có những hành vi phù hợp với các tiêu chuẩn, chuẩn mực của xã hội, nắm vững kiến thức và công nghệ để có thể truyền tải không chỉ kiến thức chuyên môn mà còn cả những nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh của mình thông qua những bài học cụ thể.

Thời gian gần đây có một số vụ việc giáo viên đán.h học sinh. Nhiều người giải thích là do áp lực công việc. Vậy cô có đồng tình với giải thích này không?

lavong***@gmail.com

NGƯT Lương Quỳnh Lan:

Tôi không đồng ý với cách giải thích này. Đối với bất cứ ngành nghề nào cũng đều có áp lực. Điều quan trọng là phải biết biến áp lực thành động lực.

Đối với giáo viên cũng vậy, cần biết tạo động lực cho mình và nỗ lực phấn đầu vươn lên để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Còn việc đán.h học sinh là do giáo viên không kiềm chế được cảm xúc của bản thân và thiếu kỹ năng ứng xử sư phạm dẫn đến hành vi đó.

Quan điểm đào tạo giáo viên của nhà trường là như thế nào để có thể đáp ứng được bối cảnh xã hội hiện nay?

Nguyễn Tú (Hưng Yên)

PGS.TS Nguyễn Chí Thành :

Khách mời – PGS. TS. Nguyễn Chí Thành

Như tên của Trường ĐH Giáo dục, nhà trường quan điểm đào tạo giáo viên trước tiên phải là đào tạo những nhà giáo dục, nắm vững kiến thức chuyên môn, cập nhật được công nghệ thông tin, có kĩ năng dạy học và ứng xử sư phạm, thông qua việc rèn nghề và trải nghiệm trong các cơ sở giáo dục từ khi còn ngồi trên giảng đường.

Là một trong 7 trường thành viên của ĐHQG Hà Nội, cơ sở giáo dục đại học hàng đầu của Việt Nam, nhà trường cũng trang bị cho sinh viên sư phạm các kiến thức về nghiên cứu khoa học, chuyên môn để có thể sử dụng trong công việc giảng dạy và quản lý lớp học.

Với bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT Việt Nam, cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, nhà trường quan niệm giáo viên trước tiên phải là những người có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp; sau đó, có kiến thức chuyên môn và khoa học trong chuyên ngành giảng dạy của mình.

Theo cô đạo đức nhà giáo tác động như thế nào đến kết quả giáo dục học sinh.

Nguyễn Thị Kim, tỉnh Thái Bình

NGƯT Lương Quỳnh Lan:

Đạo đức nhà giáo có vai trò rất quan trọng, góp phần quan trọng vào chất lượng, kết quả giáo dục và nâng cao vị thế của nhà giáo trong giai đoạn hiện nay. Các thầy cô giáo phải thực sự là tấm gương để mọi thế hệ học trò noi theo.

Để làm tròn sứ mệnh cao cả “trồng người”, mỗi nhà giáo phải luôn tu dưỡng phẩm chất đạo đức nghề nghiệp để xứng đáng với sự tôn vinh và niềm tin yêu của xã hội.

Thực tế cho thấy, các học trò giỏi đều trưởng thành từ ngôi trường có nhiều thầy, cô tâm huyết và có đạo đức nghề nghiệp, hết lòng phấn đấu vì sự nghiệp giáo dục.

Theo giaoducthoidai