Gian nan cuộc chiến chống khủng bố ở lục địa đen

Các vụ tiến công khủng bố xảy ra gần đây ở nhiều nước châu Phi như Ai Cập, Li-bi, Ma-li, Xô-ma-li-a, Ni-giê-ri-a khiến hàng trăm người chết. “Bài toán an ninh” là vấn đề làm đau đầu các nhà lãnh đạo lục địa đen.

Châu Phi đang nỗ lực kêu gọi phối hợp giữa các nước trong châu lục và sự hỗ trợ của bên ngoài, nhằm giành được những bước tiến trong cuộc chiến chống khủng bố.

Lực lượng Mỹ huấn luyện cho binh sĩ ở Ni-giê. Ảnh Thời báo Niu Oóc

Ủy viên cấp cao Liên minh châu Phi (AU) về hòa bình và an ninh X.Chê-gui đã đưa ra cảnh báo, an ninh suy yếu ở Li-bi và sự xuất hiện trở lại của các phần tử khủng bố đang đặt ra nhiều thách thức mới cho khu vực châu Phi. Cuộc khủng hoảng tại Li-bi kéo theo những bất ổn chính trị khiến quốc gia Bắc Phi này trở thành địa bàn lý tưởng cho các tổ chức khủng bố đặt “đại bản doanh”. Theo quan chức này, khủng bố và cực đoan tiếp tục phủ bóng đen lên khả năng hồi phục và thích ứng tại các quốc gia thành viên AU.

Các vụ khủng bố và mất an ninh đe dọa khu vực Xa-hen (gồm Ma-li, Ni-giê, Sát, Buốc-ki-na Pha-xô, Mô-ri-ta-ni), khi các phần tử khủng bố xuất hiện trở lại bất chấp sự hiện diện của lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc (LHQ) tại khu vực này. Tình hình bạo lực do các phiến quân Hồi giáo gây ra đang ngày càng leo thang tại Xa-hen, với việc các nhóm vũ trang có quan hệ với tổ chức khủng bố An Kê-đa và tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) lợi dụng miền trung và miền bắc Ma-li như một bàn đạp để tiến hành các cuộc tiến công trên khắp khu vực. ể đối phó các mối đe dọa an ninh, một lực lượng gồm các binh sĩ của năm nước (G5) Xa-hen đã được thành lập nhằm ngăn chặn và trấn áp tình trạng bạo lực do các phần tử Hồi giáo cực đoan gây ra. Các cường quốc phương Tây, trong đó có Mỹ và Pháp, đã viện trợ đáng kể cho G5 Xa-hen trong nỗ lực xóa sổ các phần tử Hồi giáo cực đoan tại khu vực này. Liên hiệp châu Âu (EU) và Pháp đã thông báo dành 1,3 tỷ ơ-rô viện trợ phát triển nhằm ngăn chặn chủ nghĩa khủng bố tại các quốc gia vùng Xa-hen.

Một trong những khó khăn trong cuộc chiến chống khủng bố ở châu Phi là vấn đề tài chính. Một số nước châu Phi chưa được hỗ trợ đầy đủ về hậu cần hoặc tài chính quân sự như cam kết. Cụ thể, theo thỏa thuận mà AU ký với EU, trong đó kiến nghị viện trợ 414 triệu ơ-rô cho các nước thuộc khu vực Xa-hen, nhưng đến nay khoản tiền huy động được mới chỉ là 17 triệu ơ-rô. iều này có thể gây nên tâm lý vỡ mộng và tuyệt vọng trong cộng đồng dân cư, tạo ra môi trường thuận lợi cho việc lan truyền các tư tưởng khủng bố ở châu Phi.

Trong khi đó, Mỹ cũng dự định cắt giảm ngân sách dành cho các hoạt động quân sự ở châu Phi. Trong những năm tới, quân đội Mỹ sẽ rút hàng trăm binh sĩ tham gia sứ mệnh chống khủng bố tại châu lục này. Theo thông báo từ Bộ Quốc phòng Mỹ, quân số cắt giảm dự kiến khoảng 10% trong tổng số 7.200 binh sĩ đang được triển khai tại châu Phi. Ở một số khu vực như Tây Phi, quân đội Mỹ sẽ chuyển trọng tâm hoạt động từ hỗ trợ chiến thuật sang các cố vấn, trợ giúp, liên lạc và chia sẻ thông tin tình báo. Theo một quan chức Mỹ giấu tên, việc cắt giảm quân số có thể diễn ra trong vòng ba năm tới tại một số quốc gia như Kê-ni-a, Ca-mơ-run và Ma-li. Mặc dù Mỹ khẳng định sẽ tiếp tục duy trì quan hệ hợp tác, đối tác cũng như các chương trình an ninh tại châu Phi, song quyết định cắt giảm quân số cùng ngân sách dành cho hoạt động quân sự tại châu Phi được cho là sẽ tác động tới cuộc chiến chống khủng bố ở châu lục này vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro, phức tạp.

Liên hợp quốc đang tập trung cao độ cho các hoạt động gìn giữ hòa bình tại châu Phi, với một nửa trong tổng số 14 nhiệm vụ của tổ chức này đang được triển khai trên lục địa. Một số nước châu Phi đã đề xuất chuyển giao nhiệm vụ gìn giữ hòa bình cho AU. Tuy nhiên, hỗ trợ tài chính cho các lực lượng gìn giữ hòa bình của AU vẫn là vấn đề gây tranh cãi. Là quốc gia đóng góp tài chính hàng đầu đối với các hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ, Mỹ cho rằng, thời điểm hiện tại “chưa chín muồi” để quyết định nguồn tài chính hằng năm của LHQ tài trợ cho các hoạt động gìn giữ hòa bình của AU. Trong khi đó, Trung Quốc, nước đóng góp lớn thứ hai cho nhiệm vụ gìn giữ hòa bình của LHQ, đã thể hiện sự ủng hộ đối với đề xuất của các nước châu Phi khi cho rằng sáng kiến này sẽ góp phần thực hiện kế hoạch “Không còn tiếng súng vào năm 2030″ của AU nhằm chấm dứt xung đột trên toàn châu lục.

Thanh Hải

Theo NDĐT