Giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng nhờ ăn uống

Hạn chế ăn các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt cừu, ăn nhiều chất xơ, hạn chế uống nước có cồn, không hút thuốc lá chính là cách phòng ngừa ung thư đại trực tràng hữu hiệu nhất.

Tiêu thụ khoảng 160 g/ngày hoặc ăn thịt đỏ quá năm lần trong tuần sẽ làm nguy cơ ung thư đại trực tràng tăng gấp 3. Ảnh: reportageonline

Theo tiến sĩ Bùi Chí Viết, Trưởng khoa ngoại 2, Bệnh viện Ung bướu TP HCM, bệnh ung thư thật sự đã trở thành gánh nặng cho toàn xã hội. Tại Việt Nam, ung thư đại trực tràng là một trong những loại ung thư rất thường gặp và là nguyên nhân trực tiếp liên quan đến tử vong do bệnh này.

Theo ông, phòng ngừa ung thư là phương cách tốt nhất, hơn là việc cố gắng tìm kiếm các cách điều trị bệnh một khi đã xảy ra. Việc phòng ngừa đã được các nhà khoa học nghiên cứu và chú ý từ rất lâu, nhằm xác định và phòng ngừa các yếu tố nguy cơ.

Hiện nay, với nhiều thành tựu khoa học, các chuyên gia ung thư học đã xác định được những nguyên nhân và những yếu tố nguy cơ. Đã có trên 40% bệnh nhân ung thư có thể phòng ngừa được bằng văcxin như tiêm ngừa viêm gan siêu vi B để phòng ngừa ung thư gan, hay HPV (Human Papiloma Virus) trong phòng ngừa ung thư cổ tử cung…

Còn nhiều loại bệnh ung thư chưa có văcxin thì chúng ta vẫn có thể phòng tránh được, như thông qua thói quen ăn uống mà ngừa ung thư đại trực tràng. Hầu hết bệnh ung thư có một quá trình phát triển lâu dài, sự phát sinh bệnh còn tuỳ thuộc tính nhạy cảm và sự phơi nhiễm với các yếu tố nguy cơ trong suốt cuộc sống từng người. Nếu loại trừ yếu tố nguy cơ có tính di truyền trên một số ít bệnh nhân ung thư đại trực tràng, phần lớn ung thư đại trực tràng có nguyên nhân từ thói quen sinh hoạt và cách ăn uống.

Những yếu tố nguy cơ liên quan đến ung thư đại trực tràng mà mọi người có thể phòng tránh được là:

Các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt cừu: Nhiều nghiên cứu cho thấy tiêu thụ nhiều loại thịt trên sẽ làm tăng nguy cơ ung thư. Tiêu thụ khoảng 160 g/ngày hoặc chế độ ăn với thịt quá năm lần trong tuần sẽ làm nguy cơ tăng hơn ba lần. Dưới hình thức chiên, nướng, thịt đã qua sơ chế như thịt xông khói, dăm bông, xúc xích… bản thân chất đạm sẽ làm tăng yếu tố sinh ung thư; còn mỡ của loại thịt đỏ sẽ bị chuyển hoá bởi vi khuẩn trong lòng ruột thành chất sinh ung thư, từ đó làm tăng sản các tế bào biểu mô bất thường trong lòng ruột dẫn đến bệnh.

Ăn nhiều thịt, mỡ, đạm, ít chất xơ dễ dẫn đến béo phì và có nguy cơ cao gây ung thư đại trực tràng. Thức ăn chứa nhiều chất xơ sẽ gia tăng tiêu thụ axít folic, dẫn đến việc loại khỏi lòng ruột sớm vì giảm thời gian ứ đọng phân. Ngoài ra, các chất xơ làm giảm pH trong lòng đại tràng và tăng sản xuất các axít béo chuỗi ngắn cũng như các yếu tố vi lượng giúp chống hiện tượng ôxít hoá.

Các loại nước uống chứa cồn sử dụng chúng với lượng 15 g/ngày sẽ làm tăng nguy cơ ung thư.

Thuốc lá không những được biết đến như “sát thủ” của bệnh lý tim mạch hay ung thư phổi mà gần đây được công nhận là yếu tố nguy cơ rất quan trọng gây ung thư đại trực tràng, nhất là khi kết hợp với rượu bia.

Béo phì cũng làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng cho cả nam nữ, nhưng rõ nét nhất là nam giới. Nam giới có chỉ số khối cơ thể cao sẽ có nguy cơ gấp hai lần, trong khi ở phụ nữ béo phì nguy cơ này hơn 1,5 lần. Hoạt động thể lực, vận động hay luyện tập thể dục sẽ làm giảm nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng, trên cơ sở ngăn ngừa tình trạng béo phì và làm giảm thời gian ứ đọng trong lòng đại tràng.

Trên đây là yếu tố có thể kiểm soát được, nhưng bên cạnh đó cũng có những yếu tố khiến nguy cơ mắc bệnh cao mà chúng ta không thể kiểm soát được như tuổi tác. Hơn một nửa bệnh ung thư xảy ra ở người lớn tuổi. Một điểm cần lưu ý là tuổi thọ ngày càng tăng, do vậy chúng ta luôn luôn đối mặt với những yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng. Việc xác định các yếu tố nguy cơ là rất quan trọng để từ đó có biện pháp phòng ngừa tích cực hơn.

Tiến sĩ Bùi Chí Viết bổ sung, để phòng tránh căn bệnh này một cách chủ động, ngoài việc không dùng quá nhiều thịt, chất béo có nguồn gốc từ đạm động vật, bổ sung đầy đủ chất xơ từ lúa mạch, trái cây, rau tươi… làm loãng chất sinh ung thư trong phân, làm giảm thời gian ứ đọng phân trong lòng ruột đồng thời sinh ra những vi khuẩn có lợi cho đường ruột, còn cần bổ sung các vitamin E, C, A, canxi và có lối sống lành mạnh, chế độ sinh hoạt năng động, thường xuyên luyện tập thể dục.

Theo VNE