Giám khảo mất điểm vì “ngoa ngôn”

Không ít người nổi tiếng “gạo cội”, không chỉ “ mất điểm” mà mất luôn thiện cảm, sự nể phục của công chúng chỉ vì xuất hiện trong các cuộc chơi của nhà đài và nói những lời lẽ không phải ai cũng nghe được. Vậy rốt cuộc, lỗi ở họ hay ở khán giả khắt khe?

Điều đầu tiên tôi khẳng định: khán giả luôn có lý. Hay gọn gàng: khán giả đúng.

Mới đây, giám khảo Quốc Trung gần như phần nào làm phai nhạt hình ảnh một giám khảo chín chắn, điềm đạm và “nói câu nào chết câu đó” trong chương trình Viet Nam idol ngày nào, khi làm giám khảo cho một chương trình bình chọn Video nhạc Việt. Anh gọi Tình ca phố của Quốc Bảo là… nhạc xưa và dĩ nhiên cũng nhận xét người thể hiện ca khúc này là chưa có sự sáng tạo trong thể hiện… nhạc xưa làm không ít người phải đi tìm thời gian sáng tác của ca khúc này. Nhận xét khá “mất điểm” của Quốc Trung là : “Tôi cũng chẳng nhìn thấy trong MV của Đức Tuấn hay các bài khác hiện nay có những sáng tạo từ các bài hát nhạc xưa. Tôi không ủng hộ những cái quá lạm dụng nhạc xưa như thế. Khi người ta tìm đến ngày xưa tức là hiện tại người ta đang bế tắc”. Nhiều người tỏ ra thất vọng. Họ cho rằng, lẽ ra với một người có chuyên môn âm nhạc, lại được xếp là cùng thời với Quốc Bảo, Quốc Trung không nên để đồng nghiệp của mình về thời… quá khứ sớm như thế. Sự nhận xét sai lệch dễ gây nên những sai lệch khác khi đánh giá sản phẩm của người đang ở vị trí thí sinh của mình.

Ảnh minh họa

Tôi còn nhớ đã lâu lắm rồi, trong chương trình Sao mai điểm hẹn lần thi đầu tiên, giám khảo, nhà thơ Đỗ Trung Quân đã khiến khán giả tá hỏa chỉ vì những lời nhận xét… không giống ai. Cái sự không giống ấy không phải là những quan điểm riêng biệt khiến khán giả phải tâm phục khẩu phục mà chính là, nó không hề liên quan đến việc thi thố của thí sinh. Kiểu như: “Em có cần phải ăn mặc kín đáo như một nữ tu như vậy không?”. Kiểu như “Em rất điên…”

Và rồi sau cuộc thi ấy, hình ảnh của tác giả bài thơ Quê hương nổi tiếng đã trở thành “chùm khế chua” trong mắt một số người hâm mộ. Hồi đó, Facebook chưa xuất hiện để trên mạng có những hội anti, tuy nhiên, trên các diễn đàn, cư dân mạng được một phen sôi sục từ những lời nhận xét của nhà thơ họ Đỗ. Có người còn nói thẳng: Mấy ông bà làm thơ lơ tơ mơ thì nên ở nhà với cái tượng đài thơ văn của mình, chứ lên tivi nói về mấy em ca sĩ trẻ làm gì cho lệch tông rồi dẫn đến mất điểm?

Tuy nhiên, những ai từng chơi với anh Đỗ Trung Quân ngoài đời, mới hiểu hết tính cách dí dỏm của anh. Đỗ Trung Quân rất có biệt tài… pha trò, và mỗi lần nghe ông hài hước thì kể cả người khó tính nhất cũng lăn ra mà cười. Nhưng, khán giả không phải ai cũng có nhu cầu được pha trò từ một cuộc thi và một chương trình truyền hình cũng không phải là không gian thân mật ở quán cà phê, để có thể đòi hỏi hàng triệu khán giả phải ở trong tư thế… sẵn sàng cười, khi mà điều họ chờ đợi là những nhận xét quý báu mang tính thẩm định từ hàng ghế của giám khảo.

Sau vài đêm diễn, nhà thơ Đỗ Trung Quân rời hàng ghế giám khảo của S ao mai điểm hẹn. Để rồi, mỗi lần cánh nhà báo gọi điện, anh lại nửa đùa nửa thật: “Lại Sao mai điểm hẹn nữa hả? Thôi, khán giả ghét nhiêu đó là đủ rồi”.

Sau nhà thơ, một lần nữa, một bậc “lão làng” trong làng nhạc – nhạc sĩ Trần Tiến, lại khiến khán giả sôi sục lên vì phát ngôn trong một cuộc thi trên sóng truyền hình. Nặng nề hơn, không ít khán giả viết những dòng comment trên các trang báo mạng chỉ trích rằng tại sao nhạc sĩ lại có những nhận xét khá… thô như thế. Và cũng sau đêm thi đó, nhạc sĩ Trần Tiến cũng đã rời ghế giám khảo, để lại một câu nói mang hơi hướng…giận dỗi “không phải mình chấm thí sinh mà là khán giả đang chấm mình”.

Điều đó đúng, nhưng đúng ở vị trí của khán giả chứ không đúng cho sự giận dỗi kia. Bởi bất cứ một ai, khi được mời lên vị trí giám khảo ở bất kỳ cuộc thi nào dù lớn hay nhỏ, cũng đều có một lý do riêng biệt mà một trong những lý do cơ bản chính là danh tiếng của người đó. Chẳng ai lại có thể đi mời một người vô danh tiểu tốt ngồi chễm chệ trên sóng truyền hình để làm cái vai trò của một người cầm cân nảy mực. Và tuy nhiên, khi anh đã ngồi ở ghế giám khảo, thì chắc chắn anh phải làm đúng vai trò của một vị giám khảo, chứ không phải vì anh cá tính, vì anh nổi tiếng, anh nói cái gì ra thì cũng đều hợp lý. Danh tiếng anh có được cũng là nhờ công chúng, vậy thì thêm một lần ngồi trước công chúng của mình, anh làm họ phật lòng, thì lỗi chắc chắc là ở anh chứ chẳng phải ở ai cả. Hay do chính anh nghĩ rằng, khi anh có tiếng tăm, anh hơn người, thì khán giả không được quyền khắt khe với anh mà hãy chăm chú lên màn hình để khắt khe với các thí sinh ư? Vậy, trong trường hợp này, anh đã ngồi nhầm ghế. Anh có thể là một nhà thơ tài, một nhạc sĩ giỏi, nhưng không phải là một giám khảo xuất sắc. Đơn giản là thế.

Nhà thơ Đỗ Trung Quân

Thời gian gần đây, trên nhà đài lại tiếp tục xuất hiện một cuộc thi nữa, khán giả lại có dịp được “ném đá” tới một đạo diễn tiếng tăm – Lê Hoàng. Với một cuộc thi vẫn còn nhiều người bàn cãi về mặt tiêu chí, rằng là hát hay là diễn, thì việc khán giả chưa biết những lời nhận xét của khán giả đúng hay là sai cũng là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, với những lời lẽ khá “đanh đá cá cày” và đôi khi hơi bề trên kẻ cả, thì việc khán giả phản ứng là điều rất dễ hiểu. Hầu hết trong tất cả những lời nhận xét dành cho đạo diễn với giọng nói nheo nhéo này, thì đến 80% là không hề đồng tình, bực bội, thậm chí phẫn nộ về những “lời vàng ý ngọc” của đạo diễn.

Điều đương nhiên là giám khảo có quyền đưa ra những nhận xét của mình, và cũng chẳng ai có thể cấm là anh không được quyền nói thế này hay không được quyền nói thế kia khi những lời lẽ không vượt qua ranh giới của sự xúc phạm. Và cũng đương nhiên, không có điều luật nào cấm những lời lẽ quá lố hay những nhận xét có phần thô thiển về một ai đó, nhưng khán giả thì luôn cần nghe những gì đáng nghe, chứ không thể bắt họ vừa xem truyền hình lại vừa có thể bịt tai lại. Đấy là chưa nói đến, giám khảo của hàng triệu khán giả, thì hàng triệu khán giả này cũng cần những nhận xét đích thực của một vị giám khảo, chứ không phải cần những lời lẽ chua ngoa của một nhà báo tay ngang luôn viết châm chích.

Việc đặt mình cao hơn người khác để có những lời lẽ khác thường đang là bệnh chung của một số người nổi tiếng hiện nay và chỉ “lòi đuôi” ra trước hàng triệu người chỉ vì… lên sóng. Bất cứ một lời lẽ nào của một ai được nói ra đều thể hiện trình độ hiểu biết và tính cách của người đó. Có lẽ, có những điểm khác biệt của một số nghệ sĩ nổi tiếng ở góc độ con người thật và tác phẩm của họ mà không phải ai cũng có thể mỉm cười chấp nhận như một sự thông thường của lẽ đời. Thế nên, đã không ít người hâm mộ được một phen tẽn tò với không ít thần tượng của mình mà rằng: giá như mình đừng gặp họ thì vẫn luôn giữ nguyên được những hâm mộ đối với một thần tượng ở chính sản phẩm của họ.

Làm giám khảo, hay làm bất cứ một việc gì tay ngang của một người nổi tiếng, thì cũng là một công việc, và đã là một công việc thì điều bắt buộc là anh phải có thái độ đúng đắn với công việc anh đang làm và phải tôn trọng đối tượng tiếp nhận. Tất cả mọi nhận xét đều phải bắt đầu từ sự thấu hiểu hoặc những cảm nhận xuất phát từ tiêu chí mỹ cảm chứ không phải cố chứng tỏ mình biết trong khi mình không hiểu hoặc hiểu không tường tận cái lĩnh vực mình đang nhắc đến. Rõ ràng một đạo diễn không hiểu về âm nhạc mà phán về âm nhạc và kỹ thuật thanh nhạc cứ như… đúng rồi, hay một nhạc sĩ không hiểu về dancesport lại có thể đi nói về vũ điệu như khách hàng trong vũ trường nhận xét về vũ nữ. Rốt cuộc, nửa làm trò cười, nửa gây phản cảm.

Nói vậy không phải “vơ đũa cả nắm”, bởi không phải ai được đặt lên những chiếc ghế không phải của mình thì cũng đều… vô duyên, đều hớ hênh cả. “Chị Siu” là một ví dụ. Dù với tiếng cười hơi… không giống ai, những động tác cơ thể nhiều khi hơi thái quá, nhưng bù lại, chính những điều đó của nữ ca sĩ Tây Nguyên này đã làm cho không khí trở nên vui hơn và đặc biệt, những nhận xét của chị luôn ở một mức độ hài ước trong phạm vi chấp nhận được, không sa vào ranh giới nhảm hay hớ hênh.

Danh tiếng của bất cứ người nổi tiếng nào cũng đều là sự tôn vinh của chính công chúng của mình, nên dù anh làm bất cứ điều gì, thể hiện cá tính của mình đến đâu, sự hay ho của mình đến cỡ nào, cũng đều phải có một cái ngưỡng tuyệt đối: tôn trọng công chúng. Dù anh làm giám khảo hay làm bất cứ việc gì liên quan đến hàng triệu con người đang theo dõi anh, có nghĩa là anh đang làm sứ mệnh của một người định hướng thẩm mỹ, chứ không phải anh là một kẻ vô danh đi giữa chợ người.

Theo Ngọc Anh ( Thế giới Người nổi tiếng)