Giải thưởng Toán học Abel năm 2024 vinh danh đóng góp trong vật lý toán học và thống kê

Phan An06:06 21/03/2024

Ngày 20/3, Giải thưởng Toán học Abel 2024 đã được trao cho nhà toán học người Pháp Michel Talagrand, chuyên gia về lý thuyết xác suất và phân tích hàm số.

Nhà toán học người Pháp Michel Talagrand. Ảnh: quantamagazine.org

Viện Hàn lâm Khoa học Na Uy thông báo ông Talagrand, 72 tuổi, được vinh danh vì “những đóng góp mang tính đột phá” góp phần mang đến những phương pháp vận dụng đáng chú ý trong vật lý toán học và thống kê.

Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Abel, Helge Holden, đánh giá ông Talagrand là nhà toán học xuất sắc và là một người có kỹ năng giải quyết vấn đề rất tốt. Ông Holden nhấn mạnh: “Ông Talagrand đã có những đóng góp lớn vào những kiến thức về các quy trình ngẫu nhiên (random process), đặc biệt là quy trình Gaussian. Công trình của ông đã định hình lại một số lĩnh vực của lý thuyết xác suất”.

Ông Talagrand, từng là giám đốc Trung tâm Nghiên cứu khoa học quốc gia Pháp (CNRS), là người Pháp thứ năm giành được giải Abel kể từ khi giải thưởng này được trao lần đầu tiên vào năm 2003. Hầu hết các nghiên cứu của ông Talagrand được thực hiện tại Viện Toán học của Đại học Paris.

Chia sẻ với báo giới sau khi nhận được tin vui này, ông Talagrand bày tỏ vui mừng và bất ngờ vì nhận được giải thưởng danh giá này. Nói về toán học, ông cho rằng đây là bộ môn mà “bạn càng làm nhiều thì nó càng trở nên dễ dàng hơn”. Trong khi đó, trên trang web riêng, chuyên gia người Pháp nói rằng toán học “mang đến cho bạn đôi cánh”.

Ông Talagrand sẽ nhận giải thưởng trong lễ trao giải tại Oslo, Na Uy, vào ngày 21/5 tới.

Năm ngoái, Giải thưởng Toán học Abel thuộc về nhà toán học người Mỹ gốc Argentina, Luis Caffarelli, vì những đóng góp nổi trội cho lý thuyết về các phương trình đạo hàm riêng phi tuyến tính. Các phương trình đạo hàm riêng phi tuyến tính mô hình hóa cách một số biến thay đổi tương ứng với nhau và có vai trò nổi bật trong nhiều ngành, bao gồm kỹ thuật, vật lý, kinh tế và sinh học.

Được đặt theo tên của nhà toán học người Na Uy Niels Henrik Abel (1802 – 1829), giải thưởng này đi kèm với phần thưởng trị giá 7,5 triệu kroner (705.000 USD).

Video đang HOT

Phải cách bao xa chúng ta có thể nhìn thấy Trái đất hình cầu?

Các nhà khoa học đã nghĩ tới việc bay ra khỏi Trái đất để có thể nhìn thấy hành tinh của chúng ta có hình cầu một cách hoàn chỉnh.

Vậy họ sẽ phải bay bao xa?

Trái đất có dạng tròn

Có một điều thú vị là, ngay từ cách đây 2.000 năm, dù chẳng có vệ tinh hay công nghệ hiện đại nào, con người đã biết Trái đất có hình cầu.

Người Hy Lạp chính là những người tin rằng Trái đất có dạng cầu trước khi họ có bằng chứng chứng minh. Nhà toán học kiêm triết gia lỗi lạc Pythago là người đầu tiên đưa ra giả thuyết Trái đất có hình cầu từ những năm 500 TCN. Pythago cho rằng, dưới con mắt của mình thì hình cầu là hình dạng hoàn hảo nhất.

Từ trước Công nguyên, nhiều người đã tin rằng Trái đất hình cầu. (Ảnh: Sohu)

Sau đó một thế kỷ, nhà triết học Plato cũng đưa ra ý kiến tương tự. Tuy nhiên, người thực sự tiến hành chứng minh Trái đất hình cầu lại là triết gia người Hy Lạp - Aristotle. Ông đã đưa ra một vài bằng chứng trong cuốn sách " Trên thiên đàng" (On the Heavens) được viết vào năm 350 TCN. Theo Aristotle, chúng ta chỉ có thể thấy bóng của Trái đất trên Mặt trăng trong các kì nguyệt thực. Nó luôn có hình cầu bất kể Trái đất ở vị trí nào trên vòng xoay của nó.

Trong một luận điểm khác, ông cho rằng vị trí các vì sao sẽ khác nhau khi chúng ta nhìn chúng ở những nơi khác nhau trên Trái đất. Ví dụ như những ngôi sao ở Ai Cập không thể nhìn thấy ở Cyprus cách đó 1.000 km. Điều này chứng minh Trái đất không chỉ có dạng tròn mà còn là một khối cầu.

Ở châu Âu, người xưa cũng có ý thức tin rằng Trái đất hình cầu. Đặc biệt, sau khi con tàu của nhà thám hiểm Ferdinand Magellan đi vòng quanh Trái đất, nhiều người đã tin vào sự tồn tại của thuyết Trái đất hình cầu hơn.

Làm sao để biết Trái đất hình cầu?

Nhiều người cho rằng dùng quan sát đường bờ biển có thể chứng minh được rằng Trái đất có hình cầu. Thế nhưng các nhà khoa học cho biết, phương pháp này không thể quan sát được đường viền của vòng tròn Trái đất.

Thậm chí, ngay cả việc dùng kính viễn vọng để quan sát đại dương, bạn cũng sẽ không thể chứng minh được luận điểm trên. Bởi, bạn dùng kính viễn vọng có thể thấy rõ đường bờ biển của đại dương, nếu dùng trên mặt đất bạn sẽ thấy một đường chân trời. Tuy nhiên dù bạn đứng ở đâu thì đều là đang đứng trên một cung của Trái đất, tầm nhìn sẽ bị giới hạn, mức độ cong của Trái đất là khác nhau và khoảng cách giữa các cung cũng khác nhau.

Trái đất của chúng ta không phải mọi nơi đều là đồng bằng hoặc đất trống nên việc kiểm chứng các bề mặt đều cong là rất khó. (Ảnh: Sohu)

Sự giới hạn này của các vòng cung chỉ có thể chứng minh rằng Trái đất có bề mặt cong nhưng không thể cho thấy những nơi khác có cong hay không.

Trái đất của chúng ta không phải mọi nơi đều là đồng bằng hoặc đất trống, ngoài ra còn có địa hình đồi núi, cao nguyên nên việc kiểm chứng các bề mặt đều cong là rất khó. Tương tự như vậy, các nhà khoa học cũng cho biết, con người dù đứng trên đỉnh núi cao nhất thế giới như Everest vẫn chưa thể nhìn thấy toàn bộ Trái đất.

Phải đi bao xa khỏi Trái đất mới thấy nó hình cầu?

Khi ngồi trên máy bay, chúng ta có thể thấy những ngọn núi và mặt đất bên dưới dưới dạng bằng phẳng, vuông vắn. Độ cao của máy bay thông thường là từ 7.000 đến 12.000 mét. Nhưng theo những gì mắt người thấy khi di chuyển trên máy bay thì độ cao này vẫn chưa thể nhìn rõ Trái đất hình cầu. Do Trái đất quá lớn, đối với một khối cầu có bán kính hơn 6.000 km thì một chiếc máy bay bay ở độ cao 10.000 mét không thể nhìn thấy toàn cảnh.

Vậy trái đất trông như thế nào đối với các phi hành gia khi bay vào không gian?

Neil Armstrong đã thấy Trái đất hình cầu một cách hoàn chính khi đứng trên Mặt trăng. (Ảnh: Sohu)

Theo mô tả của nhiều phi hành gia, khi ở độ cao 118 km so với mực nước biển, họ mới nhìn thấy một ngôi sao màu xanh nhạt trong tầm nhìn. Độ cao này có thể coi là ranh giới giữa Trái đất và không gian. Vượt qua độ cao này, rõ ràng, trong mắt của con người có thể thấy Trái đất là một hình cầu.

Phi hành gia người Mỹ - Neil Armstrong từng kể rằng, khi đứng trên Mặt trăng, ông đã nhìn thấy Trái đất một cách hoàn chỉnh và bị choáng váng bởi cảnh tượng trước mắt.

Trên thực tế, khi cách bề mặt Trái đất 1.000 km, các phi hành gia có thể thấy vòng cung lớn hơn của rìa Trái đất khi họ nhìn ra các ô cửa sổ. Nếu tăng độ cao lên 2.000 km, ở khoảng cách này, phi hành gia có thể nhìn rõ vòng cung của Trái đất. Và tất nhiên, ở khoảng cách khoảng 400 km so với bề mặt Trái đất như Trạm Vũ trụ Quốc tế, các phi hành gia có thể dễ dàng nhìn thấy Trái đất hình cầu một cách rõ ràng nhất.

Mở bức thư của nhà khoa học đại tài Newton, sửng sốt trước lời tiên tri về ngày tận thế Trong bức thư được viết vào năm 1704, nhà khoa học Isaac Newton dường như đã tiên tri về ngày tận thế của Trái đất. Isaac Newton là một nhà toán học, nhà vật lý, nhà thiên văn học và nhà thần học huyền thoại người Anh, được mệnh danh là một trong những nhà khoa học có ảnh hưởng nhất mọi thời...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Chủ đề: argentina. nhà toán học

Xem thêm Share

Xem nhiều

Tang lễ Giáo hoàng Francis: Mộ phần đơn giản và thánh đường không ngủ01:37

Tổng thống Trump đến Rome dự tang lễ Giáo hoàng Francis09:43

Iran công bố nguyên nhân vụ cháy nổ thảm khốc ở cảng01:49

Căng thẳng Trung Đông leo thang nhanh09:02

Số trẻ em Nhật Bản giảm năm thứ 44 liên tiếp08:19

Toàn bộ 133 hồng y bầu giáo hoàng mới tề tựu, Vatican cắt sóng điện thoại09:26

Mr Nawat 'rục rịch' chi 100 tỷ để thâu tóm MU, phá nát Big 1, 'bơ đẹp' Thùy Tiên03:32

Israel cảnh báo mở rộng chiến dịch ở Gaza02:37

Thương chiến Mỹ - Trung đang hạ nhiệt?09:34

Nhà Trắng có thêm sắc lệnh hành pháp08:04

MRC đề nghị Campuchia bổ sung tài liệu về dự án kênh đào Phù Nam Techo09:06

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Nga phô diễn vũ khí hùng mạnh trong Lễ duyệt binh Ngày chiến thắng

18:21:50 09/05/2025

Tại phần duyệt binh năm nay, nhiều mẫu thiết bị quân sự đã xuất hiện tại Quảng trường Đỏ. Trong đó đi đầu là chiếc xe tăng T-34 huyền thoại - biểu tượng của Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại.

Cảnh sát Nhật Bản bắt người nước ngoài mang hàng trăm kg ốc mượn hồn

18:18:10 09/05/2025

Theo đó, vào ngày 6/5, nhân viên làm việc tại một khách sạn tại thành phố Amami, đảo Amami Oshima, tỉnh Kagoshima (Nhật Bản) đã báo cáo với cơ quan địa phương về việc vali của 3 nam du khách có tiếng sột soạt tình nghi.

Nawat quyết nhấn chìm MU, mạnh tay chi khủng đoạt ghế chủ tịch, đưa MG vào Big1

17:36:33 09/05/2025

Hơn 7 thập kỷ qua sân chơi nhan sắc Miss Universe đã vang danh từ những người lãnh đạo sáng suốt. Họ luôn giữa những giá trị cốt lõi tôn vinh giá trị phụ nữ để làm nên thương hiệu, vì thế sân chơi này luôn là ao ước của hàng ngàn cô gái...

Hàn Quốc ấn định thời điểm khởi động chiến dịch tranh cử tổng thống

17:13:18 09/05/2025

Tuy nhiên, các đảng của ứng cử viên bị cấm quảng bá các nền tảng của đảng hoặc thảo luận các vấn đề chính trị tại các cơ sở công cộng. Tất cả các biểu ngữ vận động tranh cử hiện có phải được gỡ bỏ trước ngày 11/5.

Iran bác thông tin liên quan âm mưu khủng bố ở Anh

17:05:42 09/05/2025

Người đứng đầu ngành ngoại giao Iran hối thúc Anh cho phép Tehran hỗ trợ bất kỳ cuộc điều tra liên quan nào. Iran cho rằng cả yếu tố thời điểm và việc nước này không được can dự vào cuộc điều tra cho thấy đang có gì đó không ổn .

Tấn công bằng thiết bị bay không người lái ở Sudan khiến nhiều trẻ em thương vong

16:58:54 09/05/2025

Trong khi đó, truyền thông địa phương đưa tin RSF tiếp tục sử dụng các thiết bị bay không người lái tấn công các địa điểm ở Port Sudan, nơi hiện là trung tâm hành chính thực tế của nước này, đồng thời phóng hỏa các kho dầu ở thành phố K...

Mỹ mở cuộc điều tra hình sự đối với người đứng đầu cơ quan tư pháp bang New York

16:56:59 09/05/2025

Theo các nguồn thạo tin, một bồi thẩm đoàn đã ban hành trát triệu tập liên quan đến đơn xin vay thế chấp, trong đó bà James khai rằng một căn nhà tại Virginia là nơi cư trú chính của mình.

Uganda ngừng cấp phát lương thực cho một triệu người tị nạn do thiếu hụt viện trợ quốc tế

15:40:56 09/05/2025

"Chúng tôi không còn kiểm soát được tình hình. Không thể trông đợi vào viện trợ như trước. Người tị nạn sẽ phải gánh chịu hậu quả", ông Onek tuyên bố, đồng thời cảnh báo về nguy cơ bất ổn xã hội nếu cộng đồng tị nạn không được hỗ trợ kị...

Mỹ thay người đứng đầu Cơ quan Quản lý tình trạng khẩn cấp liên bang

15:39:50 09/05/2025

Sự thay đổi lãnh đạo tại FEMA diễn ra ngay trước khi mùa bão bắt đầu, và chính quyền của Tổng thống Trump đang cân nhắc vai trò mà cơ quan này nên đảm nhiệm trong các thảm họa sắp tới.

Hãng hàng không lớn thứ hai của Canada tạm dừng nhiều tuyến bay đến Mỹ

15:37:23 09/05/2025

Trước đó vào tháng 4, WestJet đã thông báo sẽ bổ sung các đường bay nội địa mới tại Canada và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hành khách kết nối với các chuyến bay đi châu Âu.

Tiết lộ về đội cận vệ Thụy Sĩ, lực lượng bảo vệ Vatican suốt 500 năm qua

15:23:55 09/05/2025

Nhiệm vụ của họ bao gồm tháp tùng Giáo hoàng trong các chuyến đi, bảo vệ lối vào Thành phố Vatican và bảo vệ Hồng y đoàn trong thời kỳ chuyển giao Giáo hoàng, bao gồm cả mật nghị.

Yếu tố khiến giới quân sự toàn cầu quan tâm 'giải mã' không chiến Ấn Độ-Pakistan

15:02:51 09/05/2025

Đáng chú ý, Phó Thủ tướng Dar nhấn mạnh rằng chiến đấu cơ J-10C do Trung Quốc chế tạo có góp mặt trong phản ứng của Pakistan trước cuộc không kích của Ấn Độ. Không quân Pakistan là lực lượng duy nhất vận hành chiến đấu cơ J-10C ngoài Tr...