Giải thưởng toán học Abel năm 2020 được trao cho hai người

Hillel Furstenberg và Gregory Margulis – hai người tiên phong áp dụng các lý thuyết về xác suất, tính ngẫu nhiên và động lực học cho những lĩnh vực khác của toán học – vừa giành giải thưởng Abel 2020.

Nhà toán học Hillel Furstenberg sinh ra ở Berlin vào năm 1935. Gia đình của ông vốn là người Do Thái; tuy nhiên họ đã trốn chạy đến Mỹ vào năm 1939. Cha của ông đã không qua khỏi trên hành trình đó. Do vậy, ông phải lớn lên cùng mẹ và chị gái tại cộng đồng Do Thái chính thống ở New York.

Ông Hillel Furstenberg từng theo đuổi sự nghiệp toán học tại một số trường ĐH Mỹ, nhưng sau đó ông đã quyết định đến ĐH Do Thái Jerusalem ở Israel và làm việc tại đây cho đến khi nghỉ hưu vào năm 2003. Dành phần lớn sự nghiệp của mình ở Israel, ông đã làm nên những điều kỳ tích cho nền toán học nước này.

Ông Furstenberg cũng đã giành được giải thưởng Israel và giải thưởng Wolf.

Khi Hillel Furstenberg công bố bài báo đầu tiên của mình, một tin đồn cho rằng người đứng tên bài báo không phải một cá nhân mà là một nhóm các nhà toán học. Bởi lẽ, bài báo đó chứa đầy ý tưởng từ nhiều lĩnh vực khác nhau.

Hai chủ nhân của giải thưởng “Nobel Toán học” năm 2020

Trong khi đó, nhà toán học Gregory Margulis sinh ra ở Moscow vào năm 1946. Ngay từ khi còn bé, Gregory Margulis đã thể hiện là một tài năng xuất chúng về toán học.

Năm 1978, ông đã giành được Huy chương Cánh đồng khi chỉ mới 32 tuổi, song không thể đến nhận tại Helsinki do chính quyền Liên Xô từ chối cấp visa.

Phải đến năm 1979, khi các học giả Liên Xô được trao nhiều quyền tự do cá nhân hơn, ông mới được phép ra nước ngoài.

Ông là một trong những nhà toán học trẻ hàng đầu ở Liên Xô. Tuy nhiên, do phải đối mặt với sự phân biệt đối xử vì có nguồn gốc Do Thái, ông đã không thể tìm được việc tại ĐH Moscow.

Trong những năm 1980, ông đã đến thăm các tổ chức học thuật ở Châu Âu và Mỹ trước khi làm việc tại ĐH Yale vào năm 1991.

Cả Hillel Furstenberg và Gregory Margulis đã phát minh ra lý thuyết bước đi ngẫu nhiên để nghiên cứu các đối tượng toán học như nhóm và đồ thị. Bằng cách này, các nhà toán học có thể đưa ra các phương pháp xác suất, giúp giải quyết nhiều vấn đề mở trong lý thuyết nhóm, lý thuyết số, tổ hợp và lý thuyết đồ thị.

Sau đó, cả Fur Furberg và Margulis đã gây chấn động giới toán học bằng cách sử dụng khéo léo các phương pháp xác suất và lý thuyết bước đi ngẫu nhiên để giải quyết các vấn đề khác nhau của lĩnh vực toán học. Điều này đã mở ra vô số kết quả mới.

Giải Nobel không có lĩnh vực Toán học. Trong nhiều thập kỷ, giải thưởng danh giá nhất về Toán học là Huy chương Fields, nhưng chỉ giới hạn cho các nhà Toán học 40 tuổi hoặc trẻ hơn và được trao bốn năm một lần.

Giải Abel lần đầu được trao vào năm 2003. Đây là một giải thưởng nhằm tôn vinh những cống hiến cho lĩnh vực Toán học và đánh giá tầm ảnh hưởng của các nhà Toán học. Nhiều người gọi đây là giải thưởng “Nobel Toán học”.

Giải thưởng Abel được tài trợ bởi Chính phủ Na Uy với giá trị 834.000 USD. Giải thưởng được trao bởi Viện Hàn lâm Khoa học và Thư tín Na Uy.

Trường Giang (Abel Prize/vietnamnet)