Giải pháp giúp doanh nghiệp xuất khẩu phòng ngừa rủi ro về tỷ giá

Tỷ giá ngoại tệ có nhiều biến động khiến doanh nghiệp lo lắng, mặc dù đồng USD tăng giá khiến doanh thu xuất khẩu khi được quy đổi sang đồng Việt Nam sẽ tăng, giúp cho các doanh nghiệp xuất khẩu được hưởng lợi.

Ảnh minh họa: Vũ Sinh/TTXVN

Tuy nhiên, doanh nghiệp khi sản xuất phải nhập khẩu nhiều nguyên phụ liệu và giá USD tăng khiến doanh thu cũng bị bội chi về phí nhập khẩu, phí vận tải (logistics), kho bãi và phải gánh khoản chênh lệch giá rất lớn nếu vay nợ bằng USD.

Bà Kim Thu, đại diện Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, đồng yên Nhật đã giảm xuống mức thấp kỷ lục so với đồng USD. Nguyên nhân là do các nhà đầu tư lo ngại khoảng cách lãi suất giữa hai nền kinh tế sẽ nới rộng khi Cục Dự trữ iên bang Mỹ (Fed) có thể sẽ còn tiếp tục tăng lãi suất. Điều này dẫn tới xuất hiện tình trạng nhà nhập khẩu Nhật Bản đề nghị đàm phán lại giá nhập khẩu đề bù đắp những thiệt hại cho họ khi đồng yên sụt giá.

Bên cạnh đó, còn có tình trạng khách hàng đã ký hợp đồng từ trước, nhưng đề nghị đàm phán nhận hàng chậm lại. Do chịu thiệt nhiều khi đồng nội tệ mất giá, các nhà nhập khẩu của Nhật Bản cũng sẽ điều chỉnh kế hoạch cũng như nhu cầu nhập hàng trong giai đoạn này.

Theo bà Thu, không chỉ đồng yên Nhật hay đồng eur của châu Âu giảm giá mạnh so với USD và mặc dù các doanh nghiệp Việt không bị ảnh hưởng quá nhiều do hầu hết giao dịch xuất nhập khẩu bằng USD, song lợi nhuận của nhà mua hàng đều giảm dẫn tới việc họ có thể giảm nhu cầu đối với nhà xuất khẩu Việt Nam. Bên cạnh đó, khi đồng nội tệ yếu đi, hàng hóa nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn, người tiêu dùng châu Âu cũng sẽ cân nhắc việc chi tiêu, lựa chọn những mặt hàng thiết yếu có giá hợp túi tiền, điều này làm giảm sức cầu.

Từ thực trạng doanh nghiệp, ông Võ Văn Phục, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thủy sản sạch Việt Nam cho hay, sức mua của người tiêu dùng đã giảm đáng kể, cộng với biến động tỷ giá làm cho hoạt động xuất khẩu gặp khó khăn từ đầu tháng 8/2022.

Nhiều doanh nghiệp trong ngành này phản ánh, thị trường có độ ổn định rất cao như Nhật Bản cũng phải điều chỉnh giá, mức tăng khoảng 20% để bù đắp lạm phát. Người tiêu dùng nước này vốn rất nhạy cảm với sự biến động của giá cả nên việc này khiến sức mua giảm mạnh. Các đối tác nhập khẩu không hủy đơn nhưng điều chỉnh lịch nhận hàng từ 3 – 5 tháng để chờ người tiêu dùng làm quen với mức giá mới.

Tương tự, ông Mai Bá Dũng, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần Chế biến xuất khẩu tôm Việt chia sẻ, nhiều nhà máy hiện đang đẩy mạnh đàm phán, chia sẻ hài hoà giá thu mua nguyên liệu và giá xuất khẩu. Đồng thời, tăng cường sản xuất hàng tinh chế để tạo sức cạnh tranh cho thuỷ sản Việt khi Liên minh châu Âu và Nhật Bản đều rất ưa chuộng các sản phẩm này.

Trong khi đó, trong điều kiện thị trường hàng hóa thế giới và thị trường ngoại hối có nhiều biến động, các doanh nghiệp xuất khẩu phải chú ý đến tỷ giá hối đoái giữa đồng VND và các đồng tiền thanh toán ngoại thương để lựa chọn thị trường xuất nhập khẩu và lựa chọn đồng tiền thanh toán có lợi cho doanh nghiệp.

Trước thực trạng này, Thạc sĩ Phan Minh Hòa, Giảng viên Kinh tế Đại học RMIT khuyến nghị, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu cần liên tục theo dõi những biến động tỷ giá và cập nhật tình hình lạm phát, lãi suất, tác động của dịch bệnh COVID-19 hay căng thẳng Nga-Ukraine… Từ đó, doanh nghiệp có thể lựa chọn thị trường xuất, nhập khẩu và đa dạng hóa, lựa chọn đồng tiền thanh toán có lợi, giảm dần việc chỉ sử dụng đồng USD.

Để phòng ngừa rủi ro tỷ giá, doanh nghiệp cũng có thể lựa chọn những ngân hàng có khả năng tài trợ thương mại tốt, sử dụng những công cụ tài chính phái sinh như: mua bán ngoại tệ có kỳ hạn, các hợp đồng hoán đổi (SWAP), đảm bảo cho các hoạt động xuất nhập khẩu được kế hoạch hóa một cách khoa học.

Về lâu dài, việc gia tăng sức cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu, tạo sự khác biệt cho sản phẩm luôn là điều doanh nghiệp cần hướng tới. Đối với các công ty nhập khẩu, việc tối đa hóa nguồn lực nội địa, tìm kiếm các đối tác thay thế, đặc biệt từ trong nước, giảm dần sự phụ thuộc vào nhập khẩu cũng sẽ giúp giảm bớt chi phí. Đây là bài toán khó đã đặt ra cho doanh nghiệp từ trong đại dịch.

“Bên cạnh đó, các nhà hoạch định chính sách cũng phải đảm bảo sự cân đối giữa các mục tiêu tăng trưởng kinh tế và kiểm soát lạm phát. Nếu VND mất giá quá nhanh, chi phí nhập khẩu nguyên vật liệu bị lên cao ảnh hưởng đến sản xuất, lạm phát sẽ gia tăng trong bối cảnh đã có rất nhiều sức ép. Ngoài ra, còn tăng gánh nợ nước ngoài hay nguy cơ dễ bị Mỹ xem xét việc thao túng tiền tệ. Ngược lại, nếu tỷ giá bị kiềm chế quá mức, trong khi những đồng tiền khác đã mất giá, hàng hóa xuất khẩu cũng lại sẽ mất sức cạnh tranh”, Thạc sĩ Phan Minh Hòa lưu ý.