Giải Nobel Hòa bình danh giá năm 2018 đã tìm ra chủ nhân

Theo dõi VGT trên

Giải Nobel Hòa bình 2018 được trao cho Denis Mukwege và Nadia Murad vì những nỗ lực nhằm kết thúc sử dụng bạo lực tình dục làm công cụ trong chiến tranh.

Giải Nobel Hòa bình 2018 được thông báo lúc 11h tại Na-Uy ngày 5/10 (giờ địa phương). Giải Nobel Hòa bình 2018 đã được trao cho Denis Mukwege và Nadia Murad vì những nỗ lực nhằm kết thúc sử dụng bạo lực tình dục làm công cụ trong chiến tranh.

Giải Nobel Hòa bình danh giá năm 2018 đã tìm ra chủ nhân - Hình 1

Denis Mukwege và Nadia Murad được trao giải Nobel Hòa bình 2018. (Ảnh: Nobel Prize)

Ủy ban Nobel cho biết bác sỹ người Congo, Denis Mukwege đã trở thành biểu tượng quan trọng và thống nhất cho tinh thần quốc gia và quốc tế về quá trình chiến đấu nhằm kết thúc bạo lực tình dục trong chiến tranh và xung đột vũ trang.

Nadia Murad là một người dân tộc thiểu số Yazidi tại Iraq. Cô từng bị IS bắt giữ, bị cưỡng hiếp và lạm dụng nhiều lần. Ủy ban Nobel cho biết cô đại diện cho sự dũng cảm khi đã đứng lên kể lại nỗi đau của chính mình vì người khác.

“Người giành giải Nobel Hòa bình 2018 Denis Mukwege là một người giúp đỡ và dành cả cuộc đời để bảo vệ cho các nạn nhân bạo lực tình dục trong chiến tranh. Nadia Murad là nhân chứng đã kể lại những xâm phạm mà cô và các nạn nhân khác phải chịu đựng.” – Giải thưởng Nobel đăng trên Twitter. Theo ủy ban giải thưởng, Denis Mukwege và các đồng nghiệp đã chữa trị cho hàng nghìn bệnh nhân là nạn nhân của những lạm dụng này.

Murad từng đạt giải thưởng về nhân quyền năm 2016. Cô là người trẻ tuổi thứ 2 (25 tuổi) đạt giải Nobel, đứng sau Malala Yousafzai, đạt giải năm 17 tuổi.

Cả hai người đạt giải đều đặt sự an toàn của bản thân vào nguy cơ vì đã dũng cảm đấu tranh lại tội ác chiến tranh và bảo vệ công lý cho các nạn nhân, Ủy ban cho biết.

Dù vậy Ủy ban Nobel chưa liên lạc được với cả hai người đạt giải để thông báo.

Video đang HOT

Những người giành giải Nobel Hòa bình trước đây có thể kể đến như Ủy ban Chữ thập đỏ, Martin Luther King Jr, Mẹ Theresa hay Nelson Mandela.

Năm 2018, một số cái tên đình đám từng được “đề cử” cho giải Nobel Hòa Bình bao gồm Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in hay lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un vì những bước tiến đột phá trong tình hình bán đảo Triều Tiên. Bên cạnh đó một số lãnh đạo thế giới cũng được nhắc đến như Thủ tướng Anh Theresa May, Thủ tướng đức Angela Merkel.

(Nguồn: The Guardian)

PHƯƠNG ANH

Theo VTC

Hàng trăm người đưa tiễn 6 thợ lặn Malaysia thiệt mạng khi cứu thiếu niên ngã xuống hồ

Theo Channel News Asia, ngày 4/10, khoảng 300 người đã đến tham dự tang lễ của 6 thợ lặn bị chết đuối khi tìm kiếm thiếu niên ngã xuống hồ trước đó một ngày.

Tờ Channel News Asia đưa tin, các nhân viên cứu hộ đưa thi thể cậu bé Muhammad Ilham Fahmy Mohammad Azzam, 17 tuổi lên bờ lúc 17h45 ngày 4/10 (giờ địa phương), một ngày sau khi cậu bé gặp tai nạn thương tâm. Cảnh sát Sepang, Abdul Aziz Ali cho biết thi thể thiếu niên được tìm thấy cách nơi ngã xuống 800 m. "Cha mẹ cậu bé đã xác nhận đó là con trai họ" - ông trả lời phóng viên tại hiện trường.

Thi thể cậu bé được đưa về bệnh viện Serdang để khám nghiệm. Vụ việc được kết luận ban đầu là chết đuối.

Hàng trăm người đưa tiễn 6 thợ lặn Malaysia thiệt mạng khi cứu thiếu niên ngã xuống hồ - Hình 1

Thi thể cậu bé 17 tuổi được tìm thấy ngày 4/10. (Ảnh: Facebook / Jabatan Bomba & Penyelamat Malaysia / CNA)

Cảnh sát trưởng cho biết ông muốn cảm ơn tất cả những người tham gia vào quá trình cứu hộ. Ông Mohammad Azzam Naim, cha cậu bé cũng bày tỏ sự cảm ơn vì thi thể con trai đã được đưa về.

Tai nạn xảy ra không chỉ với thiếu niên 17 tuổi khi trong quá trình tìm kiếm cậu bé ngày 3/10, 6 thợ lặn từ hai đội cứu hỏa bị hút vào một xoáy nước và thiệt mạng.

Các thợ lặn được xác định là Mohd Fatah Hashim, 34 tuổi; Izatul Akma Wan Ibrahim, 32 tuổi; Mazlan Omarbaki, 25 tuổi và Yahya Ali 24 tuổi từ Đơn vị cứu hộ dưới nước thuộc Trạm cứu hỏa và cứu hộ Port Klang. Hai người khác là Adnan Othman, 33 tuổi và Muhammad Hifdzul Malik Shaari 25 tuổi từ Trạm cứu hỏa và cứu hộ Shah Alam.

Hàng trăm người đưa tiễn 6 thợ lặn Malaysia thiệt mạng khi cứu thiếu niên ngã xuống hồ - Hình 2

6 thợ lặn - lính cứu hỏa thiệt mạng khi làm nhiệm vụ tìm kiếm cậu bé rơi xuống hồ. (Ảnh: Twitter/Anwar Ibrahim)

Theo Channel News Asia, ngày 4/10, khoảng 300 người đã đến tham dự tang lễ tại trạm cứu hỏa Shah Alam của 6 thợ lặn bị chết đuối khi tìm thiếu niên mất tích.

Người dân và truyền thông được kêu gọi không vội vàng kết luận nguyên nhân sự cố và chờ thông báo chính thức từ cơ quan chức năng, đặc biệt là không chia sẻ một đoạn video liên quan đến những giây phút cuối cùng của 6 thợ lặn, dành sự tôn trọng cho gia đình họ.

Sự việc xảy ra lúc 17h50 ngày 3/10 (giờ địa phương), cậu bé 17 tuổi ra ngoài câu cá với hai người bạn vào thời điểm xảy ra tai nạn. Em bị trượt chân rơi xuống hồ tại khu vực khai thác mỏ, trời mưa nặng hạt trước khi sự cố xảy ra, theo Channel News Asia.

Theo người phát ngôn Sở Cứu hộ và Cứu hỏa (SFRD) bang Selangor - Malaysia, các thợ lặn vật lộn với dòng nước chảy xiết trong khoảng 30 phút trong khi những người khác cố gắng cứu họ. Tuy nhiên, nước chảy xiết quá mạnh khiến cả 6 thợ lặn bị cuốn trôi và ngưng thở khi được đưa lên bờ.

Hàng trăm người đưa tiễn 6 thợ lặn Malaysia thiệt mạng khi cứu thiếu niên ngã xuống hồ - Hình 3

Đồng nghiệp đưa thi thể các thợ lặn đến nơi tổ chức tang lễ. (Ảnh: Bernama/ Channel News Asia)

Hàng trăm người đưa tiễn 6 thợ lặn Malaysia thiệt mạng khi cứu thiếu niên ngã xuống hồ - Hình 4

6 thợ lặn gặp nạn khi tìm kiếm cậu bé 17 tuổi bị rơi xuống hồ ở khu vực khai thác mỏ ngày 3/10 tại Malaysia. (Ảnh: Bernama/ Channel News Asia)

Hàng trăm người đưa tiễn 6 thợ lặn Malaysia thiệt mạng khi cứu thiếu niên ngã xuống hồ - Hình 5

Theo cơ quan chức năng, tai nạn đáng tiếc này là sự cố hy hữu ở Malaysia. (Ảnh: Bernama/ Channel News Asia)

Hàng trăm người đưa tiễn 6 thợ lặn Malaysia thiệt mạng khi cứu thiếu niên ngã xuống hồ - Hình 6

Sau nghi lễ các thi thể sẽ được đưa về quê nhà để an táng. (Ảnh: Bernama/ Channel News Asia)

Hàng trăm người đưa tiễn 6 thợ lặn Malaysia thiệt mạng khi cứu thiếu niên ngã xuống hồ - Hình 7

Sự ra đi của 6 thợ lặn gây bàng hoàng cho nhiều đồng nghiệp và người thân. (Ảnh: Bernama/ Channel News Asia)

(Nguồn: Channel News Asia)

PHƯƠNG ANH

Theo VTC

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Phát hiện mẹ bật điều hòa, giữ thi thể con 6 năm trong chung cưPhát hiện mẹ bật điều hòa, giữ thi thể con 6 năm trong chung cư
12:52:15 03/03/2025
Lãnh đạo thế giới lên tiếng sau "khẩu chiến" giữa ông Trump và ông ZelenskyLãnh đạo thế giới lên tiếng sau "khẩu chiến" giữa ông Trump và ông Zelensky
06:57:45 03/03/2025
Tổng thống Trump ký sắc lệnh công nhận tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức của MỹTổng thống Trump ký sắc lệnh công nhận tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức của Mỹ
09:07:11 04/03/2025
Báo Mỹ: Ông Trump "khó chịu" vì trang phục của ông ZelenskyBáo Mỹ: Ông Trump "khó chịu" vì trang phục của ông Zelensky
21:21:41 03/03/2025
Mỹ: Tỷ phú Musk và DOGE đối mặt làn sóng biểu tìnhMỹ: Tỷ phú Musk và DOGE đối mặt làn sóng biểu tình
20:47:05 02/03/2025
Bangladesh: Cháy khách sạn ở Dhaka khiến ít nhất 4 người thiệt mạngBangladesh: Cháy khách sạn ở Dhaka khiến ít nhất 4 người thiệt mạng
20:29:37 03/03/2025
Châu Âu đối mặt chi phí khổng lồ để bảo vệ UkraineChâu Âu đối mặt chi phí khổng lồ để bảo vệ Ukraine
12:45:49 04/03/2025
Người đứng đầu Bộ Hiệu quả Chính phủ Mỹ ủng hộ việc rút khỏi Liên hợp quốc và NATONgười đứng đầu Bộ Hiệu quả Chính phủ Mỹ ủng hộ việc rút khỏi Liên hợp quốc và NATO
08:00:38 03/03/2025

Tin đang nóng

Cục trưởng Xuân Bắc nói gì về Hòa Minzy mà gây bão mạng?Cục trưởng Xuân Bắc nói gì về Hòa Minzy mà gây bão mạng?
13:59:42 04/03/2025
Không chỉ riêng Văn Toàn, Hoà Minzy còn vay tiền Đoàn Văn Hậu, thân cỡ nào mà mượn tiền tỷ ngon ơ?Không chỉ riêng Văn Toàn, Hoà Minzy còn vay tiền Đoàn Văn Hậu, thân cỡ nào mà mượn tiền tỷ ngon ơ?
10:59:35 04/03/2025
Nóng: Mẹ Bắp giải thích về đoạn clip bị đòi tiền nợ và chuyện bố mẹ "du lịch Nha Trang" , Ủy ban MTTQ địa phương vào cuộcNóng: Mẹ Bắp giải thích về đoạn clip bị đòi tiền nợ và chuyện bố mẹ "du lịch Nha Trang" , Ủy ban MTTQ địa phương vào cuộc
11:53:11 04/03/2025
Làm rõ nguyên nhân nữ sinh viên rơi từ tầng cao xuống đất tử vong: Hiện trường đau lòngLàm rõ nguyên nhân nữ sinh viên rơi từ tầng cao xuống đất tử vong: Hiện trường đau lòng
12:27:14 04/03/2025
Thăng vượt cấp hàm cho chiến sĩ công an hy sinh khi làm nhiệm vụThăng vượt cấp hàm cho chiến sĩ công an hy sinh khi làm nhiệm vụ
12:50:30 04/03/2025
"Cam thường" check nhan sắc thật của nàng WAG xinh nhất làng bóng đá, có lộ khuyết điểm khi không có filter?"Cam thường" check nhan sắc thật của nàng WAG xinh nhất làng bóng đá, có lộ khuyết điểm khi không có filter?
11:02:17 04/03/2025
Ly kỳ chuyện cặp bạn thân rủ nhau làm đám cưới giả lấy tiền đi du lịch, hơn 9 tháng sau đón con đầu lòng với nhauLy kỳ chuyện cặp bạn thân rủ nhau làm đám cưới giả lấy tiền đi du lịch, hơn 9 tháng sau đón con đầu lòng với nhau
12:11:02 04/03/2025
Bé gái bất ngờ rơi xuống sông khi đang đi học về, diễn biến sau đó khiến dân mạng bủn rủn chân tayBé gái bất ngờ rơi xuống sông khi đang đi học về, diễn biến sau đó khiến dân mạng bủn rủn chân tay
13:29:48 04/03/2025

Tin mới nhất

Phương pháp mới điều trị tắc nghẽn động mạch an toàn, hiệu quả

Phương pháp mới điều trị tắc nghẽn động mạch an toàn, hiệu quả

16:49:27 04/03/2025
Các giải pháp hiện có để thông tắc mạch máu như phẫu thuật mở động mạch và làm sạch mảng bám, hoặc đặt stent... có thời gian phục hồi lâu, đôi khi lại dẫn đến các biến chứng.
Vai trò của BRICS trong chính sách đối ngoại của Trung Quốc

Vai trò của BRICS trong chính sách đối ngoại của Trung Quốc

14:40:57 04/03/2025
Định dạng này không chỉ giúp Bắc Kinh gây ảnh hưởng tại các nước đang phát triển mà còn đóng vai trò là yếu tố quan trọng trong hợp tác chiến lược với Nga và là nền tảng đối thoại với Ấn Độ.
Châu Âu đề xuất giải pháp thay thế Starlink cho Ukraine

Châu Âu đề xuất giải pháp thay thế Starlink cho Ukraine

14:38:59 04/03/2025
Tuy nhiên, Govsatcom có một hạn chế lớn: chương trình này không bao gồm việc phóng các vệ tinh chuyên dụng. Thay vào đó, nó dựa vào các vệ tinh quân sự và thương mại sẵn có của châu Âu.
Liban, Saudi Arabia nỗ lực khôi phục quan hệ song phương

Liban, Saudi Arabia nỗ lực khôi phục quan hệ song phương

14:37:04 04/03/2025
Ông hy vọng chuyến công du của mình tới Riyadh sẽ mở đường cho việc trao đổi đoàn cấp cao giữa hai nước nhằm tiến tới ký các thỏa thuận về tăng cường quan hệ song phương.
Nhiều nước châu Âu phản đối 'hồi sinh' Dòng chảy phương Bắc 2

Nhiều nước châu Âu phản đối 'hồi sinh' Dòng chảy phương Bắc 2

14:33:21 04/03/2025
Cùng ngày, Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna cũng cho rằng việc tái khởi động xuất khẩu khí đốt qua Nord Stream 2 là một bước đi sai hướng đối với an ninh năng lượng châu Âu.
Anh - Pháp bất đồng về kế hoạch sử dụng tài sản đóng băng của Nga

Anh - Pháp bất đồng về kế hoạch sử dụng tài sản đóng băng của Nga

14:30:37 04/03/2025
Theo ước tính, khoảng 240 tỷ USD trong số tài sản bị đóng băng của Nga đang nằm tại EU, khoảng 28-30 tỷ USD ở Anh, phần còn lại phân bổ tại nhiều quốc gia khác.
Tác động với Ukraine khi bị Mỹ ngừng viện trợ vũ khí

Tác động với Ukraine khi bị Mỹ ngừng viện trợ vũ khí

14:28:59 04/03/2025
Liên minh châu Âu cũng đang phát triển một giải pháp thay thế có thể sử dụng mạng vệ tinh Govsatcom, dự kiến hoạt động đầy đủ vào cuối năm nay.
Khả năng Mỹ nới lỏng trừng phạt đối với Nga

Khả năng Mỹ nới lỏng trừng phạt đối với Nga

14:27:22 04/03/2025
Trong khi đó, Nga cũng đã để ngỏ khả năng hợp tác kinh tế với Mỹ. Điện Kremlin hồi tuần trước cho biết Nga sở hữu nhiều mỏ kim loại đất hiếm và sẵn sàng thực hiện các thỏa thuận để khai thác loại khoáng sản được sử dụng...
Trung Quốc tuyên bố đáp trả thuế quan của Mỹ liên quan đến fentanyl

Trung Quốc tuyên bố đáp trả thuế quan của Mỹ liên quan đến fentanyl

14:24:14 04/03/2025
Tuy nhiên, nước này cho rằng phía Mỹ đã nhiều lần sử dụng vấn đề fentanyl để đổ lỗi và áp đặt thêm thuế quan đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc.
Hàng loạt máy bay chuẩn bị hạ cánh tại thủ đô Mỹ nhận cảnh báo va chạm không chính xác

Hàng loạt máy bay chuẩn bị hạ cánh tại thủ đô Mỹ nhận cảnh báo va chạm không chính xác

13:16:56 04/03/2025
Chiếc CRJ700 Bombardier chở 64 hành khách và phi hành đoàn, trong khi trên trực thăng BlackHawk có 3 quân nhân. Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 30/1 xác nhận không có người sống sót sau vụ va chạm xảy ra vào sáng sớm cùng ngày này.
Dải Gaza rơi vào vòng xoáy căng thẳng mới

Dải Gaza rơi vào vòng xoáy căng thẳng mới

13:11:11 04/03/2025
Israel và Hamas tiếp tục bất đồng sâu sắc sau khi kết thúc giai đoạn 1 của thỏa thuận ngừng bắn, với căng thẳng dẫn đến quyết định của Israel dừng mọi viện trợ vào Dải Gaza.
Khả năng Trung Quốc thay đổi chiến lược kinh tế trước chính sách thuế của Tổng thống Trump

Khả năng Trung Quốc thay đổi chiến lược kinh tế trước chính sách thuế của Tổng thống Trump

12:43:46 04/03/2025
Một số chính sách, như việc cắt giảm lương của công chức và nhân viên ngành tài chính trong chiến dịch "thịnh vượng chung", có thể không có lợi cho việc phục hồi tiêu dùng.

Có thể bạn quan tâm

Bé gái phổi đông đặc do mắc cúm A và sởi: vì sao bệnh sởi ở trẻ có diễn biến nhanh và nặng?

Bé gái phổi đông đặc do mắc cúm A và sởi: vì sao bệnh sởi ở trẻ có diễn biến nhanh và nặng?

Sức khỏe

16:46:00 04/03/2025
Trẻ em là đối tượng có sức đề kháng và hệ miễn dịch kém nên khi bị lây nhiễm virus sởi thì khả năng đáp ứng miễn dịch của trẻ sụt giảm nhanh chóng, khiến bệnh diễn biến nhanh và ngày càng tồi tệ hơn.
Người yêu Trúc Anh (Mắt Biếc) được cả MXH nhắc tên sau khi bạn gái thừa nhận trầm cảm và ẩn ý chia tay

Người yêu Trúc Anh (Mắt Biếc) được cả MXH nhắc tên sau khi bạn gái thừa nhận trầm cảm và ẩn ý chia tay

Sao việt

15:42:50 04/03/2025
Vào ngày 3/3, Trúc Anh khiến cư dân mạng hoang mang khi đăng tải hình ảnh chúc mừng Salim lên xe hoa và tiết lộ đang độc thân.
Con gái 13 tuổi của Ảnh hậu Lý Tiểu Lộ kêu cứu

Con gái 13 tuổi của Ảnh hậu Lý Tiểu Lộ kêu cứu

Sao châu á

15:39:07 04/03/2025
Mới đây, Điềm Hinh - con gái của 2 nghệ sĩ Lý Tiểu Lộ và Giả Nãi Lượng - gây xôn xao khi tiết lộ việc bản thân bị bạn học cô lập, lợi dụng.
Lê Dương Bảo Lâm có thể thay thế Trấn Thành - Trường Giang?

Lê Dương Bảo Lâm có thể thay thế Trấn Thành - Trường Giang?

Tv show

15:36:16 04/03/2025
Lê Dương Bảo Lâm có lợi thế là diễn viên giàu năng lượng, đủ khả năng hoạt náo và kết nối khách mời ở những chương trình thực tế
Không thời gian: Nhóm phản động tấn công điểm trường, bắt giữ con tin

Không thời gian: Nhóm phản động tấn công điểm trường, bắt giữ con tin

Phim việt

15:29:49 04/03/2025
Điểm trường bị nhóm phản động tấn công bắt giữ nhiều con tin. Lực lượng bộ đội đã triển khai các kế hoạch tiếp cận và bảo vệ bà con.
Cà Mau: 4 người nhập viện cấp cứu vì ăn cá nóc

Cà Mau: 4 người nhập viện cấp cứu vì ăn cá nóc

Tin nổi bật

15:16:06 04/03/2025
Các chuyên gia y tế khuyến cáo, cá nóc chứa độc tố cực mạnh, có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Do đó, người dân tuyệt đối không chế biến hoặc sử dụng loại cá này làm thực phẩm để tránh hậu quả đáng tiếc...
Ảnh chụp từ camera trong biệt thự vào nửa đêm hé lộ cuộc sống không như tưởng tượng của nàng dâu hào môn

Ảnh chụp từ camera trong biệt thự vào nửa đêm hé lộ cuộc sống không như tưởng tượng của nàng dâu hào môn

Netizen

15:01:18 04/03/2025
Vừa qua, cặp đôi hot girl Mai Tây (Nguyễn Tuý Xuân Mai, sinh năm 2000) và thiếu gia Hoàng Đình Khang đã thông báo chính thức chào đón quý tử đầu lòng.
Bắt 4 người trong vụ cầm hung khí chém thực khách ở quán nhậu TPHCM

Bắt 4 người trong vụ cầm hung khí chém thực khách ở quán nhậu TPHCM

Pháp luật

13:23:07 04/03/2025
Ngày 4/3, Công an TPHCM đang củng cố hồ sơ, để xử lý nhóm người cầm hung khí đuổi chém thực khách trong quán nhậu ở phường Tăng Nhơn Phú A, TP Thủ Đức.
Ngôi sao đang thực sự thống trị màn ảnh Trung Quốc hiện tại: Cái tên gây sốc với nhiều người

Ngôi sao đang thực sự thống trị màn ảnh Trung Quốc hiện tại: Cái tên gây sốc với nhiều người

Hậu trường phim

13:21:57 04/03/2025
Đàn Kiện Thứ vượt mặt Trương Lăng Hách và Bạch Kính Đình để dẫn đầu bảng xếp hạng Vlinkage ngày 2/3. Thực tế, anh đã chiếm ngôi quán quân suốt từ ngày 24/2.
Cô trợ lý đẹp nhất Trung Quốc hiện tại: Nhan sắc đỉnh cao ở phim mới, càng nhìn càng thấy yêu

Cô trợ lý đẹp nhất Trung Quốc hiện tại: Nhan sắc đỉnh cao ở phim mới, càng nhìn càng thấy yêu

Phim châu á

13:19:18 04/03/2025
Từ chỗ từng bị miệt thị ngoại hình, những năm gần đây Lý Lan Địch được khen visual ngày càng thăng hạng, cân được nhiều dạng vai khác nhau
Lý Nhã Kỳ sang trọng, tỏa sáng khi 'dát' kim cương dự sự kiện

Lý Nhã Kỳ sang trọng, tỏa sáng khi 'dát' kim cương dự sự kiện

Phong cách sao

12:56:24 04/03/2025
Lý Nhã Kỳ không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp không tuổi và gu thời trang đẳng cấp, mà còn được biết đến là một nữ doanh nhân sở hữu khả năng giao tiếp khéo léo và thông minh.