Giải mã việc Nga đang ‘thắng’ Mỹ ở Trung Đông

Ngay 5/10 vưa qua, Quôc vương Saudi Arabia Salman bin Abdulaziz Al Saud đã lân đâu tiên thăm Nga. Thông tin đáng chú ý nhất về kêt qua chuyên thăm nay la Nga cam kêt cung cấp cho Saudis Arabia hệ thống tên lửa phòng không tiên tiến nhất S-400 Triumph tri gia 3 ty USD.

Vua Saudi Arabia’s King Salman bin Abdulaziz Al Saud va Tông thông Nga Vladimir Putin tai Điên Kremlin. Anh: Anadolu Agency

Ông Neville Teller, tac gia cua cuôn sach “Nhưng bât ôn ơ Trung Đông, 2014 – 2016″, binh luân răng, chuyên thăm câp nha nươc cua Vua Salman va các thỏa thuận sau đo đa gây ngạc nhiên, khi xét đến những quan điêm đôi lâp nhau của hai nươc trong xung đột Syria. Tông thông Syria Bashar al-Assad đang nhân được sư hỗ trợ bởi sức mạnh quân sự của Nga, trong khi Saudi Arabia lai tài trợ cho các nhóm phiến quân đang tìm cách lật đổ ông Assad.

Đê giai đap câu hoi trên, theo ông Yuri Barmin, chuyên gia thuôc Hội đồng Các vấn đề Quốc tế Nga, Saudi Arabia “nhận ra rằng Nga hiện đang kiêm soat cuộc khủng hoảng. Họ thấy can cân quyên lưc đang thay đổi như thế nào trong khu vực: cách mà Mỹ đang thoai lui và Nga gia tăng anh hương ở Trung Đông”.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đang co kê hoach xac lâp Nga như là một lực lượng chính cần được tinh đên trên vu đai thê giơi và Trung Đông là một khu vưc mà ông đang thành công. Nếu ông Putin gianh đươc ưu thê trươc Tổng thống My Donald Trump trong khu vực trên, ông sẽ tăng cường vi thê toàn cầu của Nga môt cach manh me.

Bên canh đo, sáng kiến gần đây của Nga nhằm lam trung gian hoa giai giữa Iran và Saudi Arabia cung đã gây ngạc nhiên và đã để lại nhiều câu hỏi về viêc Moskva có thể làm gi để thu hẹp khoảng cách giữa Tehran và Riyadh. Trung Đông đang trong quá trình chuyên đôi địa chính trị có thể ảnh hưởng đến khu vưc nay trong nhiều thập kỷ tới, mở đường cho việc thiết lập một hệ thống chính trị và an ninh mới.

Tổng thống Nga Putin đã trở thành nhà lãnh đạo thực tế trong khu vực và, trong thơi gian ngăn tư năm 2015, đã thanh công trong viêc lấp đầy khoảng trống quyên lưc do sự rut lui dần của My vi Washington đa giam phụ thuộc vào nguôn dầu thô cua Trung Đông.

Các đồng minh truyền thống của Mỹ ở Trung Đông, như Saudi Arabia, Các tiểu vương quốc Arập thống nhất (UAE), Thổ Nhĩ Kỳ và Jordan, đang tỏ ra quan tâm đến việc tăng cường quan hệ quân sự và kinh tế với Nga.

Chuyến thăm gân đây của Vua Salman bin Abdulaziz cho thây Riyadh đa bi thuyêt phuc rằng, cách chắc chắn nhất để bao đam sư ổn định ơ Trung Đông nằm ơ Nga. Chuyên thăm cung được xem là bước đi đầu tiên thực sự hướng tới một liên minh chiến lược giữa hai quôc gia sản xuất dầu mo lớn nhất trên thế giới.

Máy bay ném bom Su-24 của Nga hạ cánh tại căn cứ quân sự Hmeymim ở tỉnh Latakia, Syria năm 2015. Ảnh: AFP/TTXVN

Ông Shehab al-Makahleh, nha bao ky cưu, tưng la cô vân chinh sach ơ Các tiểu vương quốc Arập thống nhất, cho răng kể từ đầu năm 2017, Nga đã tăng cương hơp tac vơi Iran và Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là tam giác quyền lực quan trọng nhất và nổi bật nhất trong khu vực, đánh dấu bươc khởi đầu sự kêt thuc anh hương của My.

Theo các quan chức Arâp va môt cuôc thăm do gân đây, vai tro lanh đao cua My đang mất đi ảnh hưởng va sư tin cây ở Trung Đông. Trong khi đo, Nga đã thành công trong việc thuyết phục các đồng minh cũ của Mỹ thay đổi quan điêm cua ho đối với Moskva như một nhà môi giới không thể thiêu trong khu vưc.

Co thê ông Putin đang muốn bổ sung Saudi Arabia vào tam giác trên. Nhưng tư giac liên minh mơi nay không thể thanh lâp khi môi quan hê giưa Saudi Arabia va Iran chưa đươc cai thiên và phai xóa bỏ mọi căng thẳng cơ bản giưa Tehran va Riyadh mơi giúp liên minh này thành công. Do đo, Thư trương Ngoại giao Nga Mikhail Bogdanov đa bày tỏ sự sẵn sàng của Moskva trong việc la câu nôi đê Iran và Saudi Arabia bình thường hóa quan hệ song phương.

Ca Riyadh và Tehran đêu co lơi ich trong viêc binh thương hoa quan hê. Môi quan hê cua ho đươc cai thiên se giup giai tỏa căng thẳng tại nhiều điểm nóng trên khắp khu vực, bắt đầu từ Syria, Iraq, Bahrain và Yemen. Điều này co thê cung se giup cho Nga được “bât đen xanh” để can thiệp vào cuộc chiến tại Yemen, vì Moskva có quan điêm trung lập đối với các bên tham chiến tai quôc gia trên.

Vơi viêc cuôc xung đôt ơ Syria đang đên hôi kêt, Nga đã chứng tỏ co đươc sự tin cậy hơn của người Arập khi hô trơ Chính phủ Syria giành lại hầu hết các khu vực dưới sự kiểm soát của cac nhom vũ trang đôi lâp và tô chưc Nhà nước Hồi giáo.

Theo Vu Thanh

Báo Tin Tức