“Giải mã” mô hình “hiệp sỹ” chống tội phạm: Bài 2: Bước đi chậm nhưng chắc chắn

Có thể thấy, hầu hết các tỉnh, thành phố đều đang duy trì mô hình người dân tham gia phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội, đảm bảo trật tự giao thông, trật tự công cộng. Thế nhưng, mô hình hoạt động hiệu quả thực chất như “Câu lạc bộ phòng, chống tội phạm” ở Bình Dương chưa nhiều…

Một ổ nhóm đối tượng xấu bị các “hiệp sỹ” Bình Dương phát hiện

“Họ tham gia câu lạc bộ không có lương, thậm chí có câu lạc bộ, hội viên còn phải đóng góp kinh phí tùy theo hoàn cảnh, điều kiện của mình”, thông tin của Thượng tá Phạm Xuân Trường- Phó Văn phòng Công an tỉnh Bình Dương khiến nhiều người không khỏi bất ngờ. Đây cũng là điều được xác định trong bản quy chế hoạt động của “Câu lạc bộ phòng, chống tội phạm” mà tỉnh Bình Dương ban hành từ năm 2006. Kinh phí hoạt động của câu lạc bộ gồm các khoản tài trợ của tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân; từ khoản hỗ trợ từ quỹ quốc phòng – an ninh; từ một phần ngân sách và đóng góp của hội viên (trên cơ sở bàn bạc, thỏa thuận và thống nhất bằng biên bản họp lấy ý kiến của các hội viên – ban chủ nhiệm).

Nói bất ngờ, bởi lâu nay, ở nhiều địa phương và ngay cả tại Hà Nội, một trong những vấn đề khiến cơ quan chức năng, chính quyền cơ sở phải “đau đầu”, chính là chế độ – chính sách để xây dựng, duy trì các mô hình người dân tham gia giữ gìn ANTT. Đâu đó chúng ta vẫn bắt gặp thông tin về một vài cá nhân tham gia bắt giữ tội phạm. Hoặc quy mô hơn là việc một dòng họ, một khu phố xây dựng được mô hình quản lý, giáo dục con em, công dân không vi phạm pháp luật. Thế nhưng, đó chỉ là những cá nhân, những cách nghĩ – cách làm mang tính tự phát chứ chưa thể hiện được vai trò điều hành, chỉ đạo, định hướng của cơ quan chức năng, chính quyền cơ sở. Ở nhiều địa phương hiện nay, có những mô hình với tên gọi còn “kêu” hơn “Câu lạc bộ phòng, chống tội phạm” Bình Dương.

Song tìm hiểu thực chất, không ít những câu lạc bộ – mô hình ấy đang hoạt động theo kiểu “đánh trống, ghi tên”, hoạt động chú trọng về… hình thức. Nghĩa là cứ đến kỳ cuộc quan trọng nào, cứ đến trước kỳ tổng kết nào, hội viên của câu lạc bộ lại trống giong cờ mở, xúng xính áo quần. Họ cũng tham gia tuần tra kiểm soát, cũng ứng trực, nhưng khi kỳ cuộc qua đi thì phong trào cũng… hết.

Sự khác biệt lớn nhất giữa “Câu lạc bộ phòng, chống tội phạm” của Bình Dương với các mô hình khác trên toàn quốc (dù về tên gọi hay chức năng nhiệm vụ có giống nhau), đó là động lực tham gia câu lạc bộ của hội viên. Ở Bình Dương, đó là sự tự nguyện. Còn ở nhiều địa phương, đó là sự thụ động. Gần 90 “Câu lạc bộ phòng, chống tội phạm” ở Bình Dương, chỉ đếm trên đầu ngón tay những hội viên có độ tuổi từ 60 trở lên. Còn địa phương khác, hội viên – người tham gia các mô hình đảm bảo ANTT – mà đạt độ tuổi bình quân 60, đã được coi là… trẻ. Chính vì động cơ tham gia một cách tự nguyện khiến đa phần hội viên “Câu lạc bộ phòng, chống tội phạm” ở Bình Dương chẳng mấy băn khoăn về kinh phí, hỗ trợ.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, không ít những hội viên còn có điều kiện kinh tế khá giả. “Họ làm việc hăng lắm, như vụ khám phá mấy ổ nhóm chuyên rải đinh trên đường cao tốc. Anh em hội viên bỏ công việc vài ngày, thậm chí quên ăn để cải trang, phục kích theo về tận ổ bọn rải đinh, rồi thông báo về ban chủ nhiệm câu lạc bộ, thông báo về công an cơ sở đến bắt”, Đại tá Nguyễn Văn Sơn – Phó Giám đốc Công an tỉnh Bình Dương ghi nhận.

Vậy chúng ta “học” được gì từ mô hình “Câu lạc bộ phòng, chống tội phạm” của Bình Dương? “học” được gì từ những trái tim nhiệt huyết, quả cảm của những “hiệp sỹ” luôn xem nhẹ “gánh nặng” cơm áo? Nếu tính từ thời điểm xây dựng mô hình người dân tham gia phòng, chống tội phạm một cách bài bản, có tổ chức và đạt được hiệu quả như hiện tại, Bình Dương đã trải qua khoảng thời gian không ngắn: 5 năm. Điểm mấu chốt ở đây có thể thấy trong việc xây dựng phong trào ở Bình Dương là những bước đi chậm mà chắc; chọn triển khai thí điểm, thấy hiệu quả mới tổ chức nhân rộng. Bí quyết khác của Bình Dương, đó là tìm và phát huy được vai trò của những cá nhân dũng cảm. Không phải 89 “Câu lạc bộ phòng, chống tội phạm” ở Bình Dương đều đạt hiệu quả như nhau. Có những câu lạc bộ trong năm 5 qua chỉ chú trọng ở việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho người dân – “viên gạch” đầu tiên của mô hình này.

Lãnh đạo Công an tỉnh Bình Dương nhìn nhận, vai trò cá nhân có ý nghĩa hết sức quan trọng trong mô hình “Câu lạc bộ phòng, chống tội phạm”. Cá nhân ấy có tinh thần dũng cảm, sẵn sàng nhận việc khó, thậm chí dám đương đầu với hiểm nguy. Nó là nhân tố kích thích ý chí của những hội viên, là điều kiện “cần” để xây dựng một câu lạc bộ mạnh và là điều kiện “đủ” để gây dựng thành phong trào người dân bảo vệ ANTT hiệu quả. Dễ hiểu vì sao sau những vụ việc “hiệp sỹ” A bị thương trong khi truy bắt tội phạm, “hiệp sỹ” B bị đối tượng tấn công, thời gian ngắn sau đó, Bình Dương lại có những “hiệp sỹ” khác không ngại xả thân mình vì việc nghĩa. Sức mạnh, hiệu quả của “Câu lạc bộ phòng, chống tội phạm” ở Bình Dương đã tạo được hiệu ứng ngược. Có câu lạc bộ được một ngân hàng đứng ra mua bảo hiểm cho toàn bộ hội viên. Còn việc doanh nghiệp, tổ chức “thưởng nóng” vài triệu đến cả chục triệu đồng cho câu lạc bộ, hội viên nào đó, là… chuyện thường ngày ở Bình Dương.

Từ tham gia tự nguyện đến xây dựng mô hình có tổ chức, có quy chế hoạt động, đặc biệt có sự quan tâm, chia sẻ thường xuyên của cơ quan chức năng, chính quyền cơ sở; đó chính là điều mà nhiều địa phương cần phải “học”, qua mô hình người dân tham gia phòng, chống tội phạm ở Bình Dương. Cùng với việc “tìm” cơ chế và chế độ – chính sách cho hội viên, hãy biết cách phát huy tinh thần dũng cảm và kết nối từng cá nhân vào một tập thể dũng cảm, từ đó nhân rộng thêm những điển hình. Cơ chế – chính sách cũng là việc thể hiện sự quan tâm đối với phong trào, với hội viên. Nhưng nó không thể là yếu tố tiên quyết. Không phong trào – mô hình người dân tham gia đảm bảo ANTT nào mà sự tham gia của hội viên lại bắt nguồn từ tính toán quyền lợi, lương bổng. Hoặc nếu có, nó sẽ sớm rơi vào thất bại. “Câu lạc bộ phòng, chống tội phạm” của Bình Dương chính là “bài học lớn” để mỗi địa phương, ngẫm nghĩ, áp dụng…

Theo ANTD