Giải mã bộ phim thắng Oscar ‘12 Years a Slave’
Vượt qua những ứng viên sáng giá “Her”, “ Gravity”…, “ 12 Years a Slave” lên ngôi ở Oscar thứ 86 với nhiều lời tán tụng. Những điều gì khiến cho bộ phim không thể không đoạt giải?
Khi được hỏi lý do vì sao một đạo diễn người Anh lại quyết định làm phim về lịch sử Hoa Kỳ, đạo diễn Steve McQueen trả lời, “Tôi không phải người ngoài cuộc”. Với nhận định như vậy, nhà làm phim này cũng đã tự tóm gọn những tư tưởng mà anh muốn thể hiện qua tác phẩm mới nhất của anh. Một mặt, 12 Years a Slave tái hiện góc nhìn của một người “trong cuộc” về chế độ nô lệ tàn khốc. Mặt khác, bộ phim hướng ta đến một chủ đề mang tính toàn cầu mà ngay tại thời điểm hiện tại vẫn còn đầy nhức nhối: nhân tính và nhân quyền.
Nhan đề bộ phim được lấy từ tác phẩm gốc vốn là tự truyện của một người da màu mang tên Solomon Northup, phát hành năm 1853, đúng thời điểm anh được trả tự do sau khi trải qua 12 năm kinh hoàng dưới kiếp một nô lệ. Đây không phải là lần đầu tiên thân phận người nô lệ được đưa lên màn ảnh rộng. Tuy nhiên, không như các tác phẩm khác thường lảng tránh hoặc đặt người xem ở vai trò của một người quan sát bên ngoài, nhân vật chính Solomon vốn là một người da màu tự do “bị bắt” trở thành nô lệ. Điều đó đồng nghĩa với việc Steve McQueen có cơ hội đưa máy quay của mình sâu vào trong, sau đó dần dần bóc tách từng lớp sự thật của thế giới đen tối ấy.
Trên cánh đồng mênh mông của nước Mỹ, thân phận người nô lệ càng thêm bé nhỏ.
Ở những cảnh quay mở màn, ta thấy Solomon đang là một nô lệ nhưng chưa hiểu rõ căn nguyên. Anh ăn thức ăn của nô lệ (vài vụn bánh mì, mấy quả mâm xôi, chút thịt còn dư), làm công việc của nô lệ (hàng ngày chặt mía ngoài đồng giữa trưa nắng), ngủ cùng nô lệ như một bầy đàn không phân biệt nam nữ, và suýt chút nữa, làm tình với một nô lệ. Song, khác với những nô lệ khác, bản thân Solomon là một người đàn ông có tri thức và được giáo dục. Trong khi mọi người tranh thủ chợp mắt sau một ngày làm việc vất vả, anh lặng lẽ lấy nước quả làm mực, cành mía làm chì, cố gắng ghi chép điều gì đấy – có thể là thư, cũng có thể là nhật ký. Ngay sau đó, Steve McQueen nhanh chóng lật lại những trang đời của Sơlomon khi còn là một nghệ sĩ vỹ cầm tự do, có gia đình hạnh phúc với vợ và hai con tại New York, cho đến lúc trở thành một nô lệ mà không biết được lý do.
Như vậy, câu chuyện được nam đạo diễn bắt đầu một cách gọn ghẽ nhưng chi tiết. Người xem cũng như Solomon, trở thành một đứa trẻ bị bắt đi học, phải từ từ tìm cách thích nghi với môi trường mới. Có điều, trong lớp học nô lệ của Solomon không có phấn, bảng hay những lời dạy đầy cử chỉ ân cần. Trái lại là vô số trận đòn roi diễn ra như cơm bữa, những lời miệt thị không dành cho con người và cả nguy cơ đối diện cái chết trong gang tấc. Dĩ nhiên, khi nhắc đến nô lệ, có lẽ không còn ai xa la đối với những nội dung như thế này. Vì vậy, vấn đề đặt ra đối với các nhà làm phim là phải kể một nội dung cũ nhưng không được nhàm chán, đồng thời gói gọn 12 năm đời người vào thời lượng vỏn vẹn hơn hai tiếng đồng hồ.
Solomon Northup ( Chiwetel Ejiofor) và cô nô lệ trẻ tuổi Patsey (Lupita Nyong’O). Lupita Nyong’O cũng đã giành giải Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất của Oscar.
Khác với hai tác phẩm trước, Steve McQueen không tự tay đảm nhận phần kịch bản của 12 Years a Slave. Tuy nhiên, nam đạo diễn đã tinh tế chắt lọc các chi tiết đắt giá trong câu chuyện, để rồi tô đậm bằng những hình ảnh giàu sức biểu cảm. Toàn bộ thủ pháp kể chuyện của đạo diễn, cũng như không khí cô đặc đến rợn người của bộ phim, có thể được lột tả thông qua một cú quay dài khoảng một phút rưỡi ở gần giữa phim. Đó là khi Solomon bị người ta đánh đập, trói hết chân tay, rồi treo thòng lọng trên một cành cây, mũi giày chỉ vừa đủ chạm đất để không bị chết vì ngạt thở.
Đi đúng với mục tiêu đào sâu sự đen tối ở bên trong, Steve McQueen chủ động cố định máy quay ở chế độ tĩnh hệt như một bức tranh, không hề cố gắng tô vẽ, thêm bớt bất cứ điều gì. Ở đây, ta thấy rõ một sự đối lập hết sức mạnh mẽ. Giữa khung cảnh yên bình của vùng quê nước Mỹ, là một người đàn ông da màu bị tước đoạt toàn bộ quyền làm người. Anh bị đối xử không hơn súc vật, không thức ăn, không nước uống, cứ thế lơ lửng dưới ánh nắng chói chang của mặt trời vẫn đang rọi thẳng vào đầu. Đáng chú ý hơn, những người xung quanh không hề tỏ ra đoái hoài đến nỗi đau mà người nô lệ đang phải gánh chịu. Người lớn vẫn mải mê làm việc, trẻ con cứ tung tăng nô đùa. Việc bị treo lên cây như thế kia đã trở thành chuyện thường tình ở xứ này và mọi người tỏ ra hết sức bình thản, thậm chí quên mất cả sự tồn tại của đồng loại.
Khác với những nô lệ khác, Solomon là một người đàn ông có tri thức và được giáo dục. Anh từng là một nghệ sĩ vỹ cầm ở New York trước khi bị trở thành nô lệ 12 năm mà không hiểu được nguyên do.
Tái hiện một câu chuyện có thật, Steve McQueen đã đặt tính chân thật lên hàng đầu. Sức nặng của bộ phim không nằm ở những cảnh hành động đao to búa lớn, mà có thể chỉ là một cảnh quay tĩnh đến lặng người như trên. Giống như trong Hunger, vị đạo diễn sử dụng cơ thể con người như một minh chứng rõ ràng và trung thực nhất. Những tấm lưng bị vụt roi đến nát báy, đôi mắt đỏ rực vì toác máu, từng đốt xương lòi ra bởi cái đói, đều được nam đạo diễn phơi bày trước ống kính một cách không ngần ngại. Để nhấn mạnh sự thật trần trụi và tàn khốc đó, luôn luôn là những hình ảnh đối lập được đặt ra xen kẽ. Có thể là vài chú sâu tằm đang “tự do” trườn bò trên cành lá, khung cảnh thiên nhiên miền quê nước Mỹ bao la rộng lớn mà kiếp người lại quá bé nhỏ, hay đơn giản chỉ là khoảnh khắc hoàng hôn đỏ rực đang khẽ khàng in bóng dưới mặt nước thanh bình, cũng đủ khiến ta phải chạnh lòng.
Tuy nhiên, trung thành với sự thật đồng nghĩa với việc anh không thể tự tay giải quyết số phận của các nhân vật trong tác phẩm. 12 Years a Slave kết thúc khi Solomon được trả tự do như ban đầu, trở về nhà trong sự chờ đón của gia đình. 12 năm đời nô lệ trôi qua như một cái chớp mắt mà anh không kịp nghĩ lại, hay đúng hơn là không dám nghĩ lại. Bản thân Solomon cũng như khán giả không hề hay biết số phận của những người da màu còn lại sẽ đi đâu về đâu. Có lẽ, đó chính là khoảng lặng cuối cùng mà Steve McQueen muốn dành lại cho người xem, cũng chính là hình ảnh “ẩn” giàu sức nặng nhất của bộ phim. Với những hình ảnh và ý nghĩa đầy sức nặng như thế, việc 12 Years a Slave lên ngôi tại Oscar năm nay là một điều hoàn toàn xứng đáng.
Trailer ‘12 Years a Slave’
Một số hình ảnh khác ở 12 Years a Slave:
Video đang HOT
Theo Tri thức
Oscar 2014 - Những dự đoán trước giờ G
Cuộc đua Oscar năm nay đã bước vào giai đoạn nước rút, cùng đưa những dự đoán giờ chót cho những hạng mục chính.
Nam diễn viên chính xuất sắc nhất
Hẳn vẫn còn nhiều khán giả cảm thấy tiếc nuối khi hai gương mặt gạo cội của điện ảnh Mỹ là Robert Redford và Tom Hanks không xuất hiện trong bảng đề cử cuối cùng. Tuy nhiên, công bằng mà nói, vai diễn của Tom Hanks không thực sự xuất sắc nếu so với những vai diễn trước đó của anh trong Forrest Gump hay Philadelphia. Tương tự, vai của Robert Redford lại quá an toàn và thiếu đột phá. Thậm chí, nếu không phải do "huyền thoại" Robert Redford mà là một diễn viên vô danh nào đó đảm nhiệm, chưa chắc All is lost đã được chú ý nhiều như vậy.
Hiện tại, mọi sự chú ý đều đổ dồn vào Leonardo DiCaprio và Matthew McConaughey sau khi cả hai dành chiến thắng tại giải Quả cầu vàng. Với Dallas buyers club, McConaughey hoàn toàn xoá bỏ hình ảnh quý ông quen thuộc khi chấp nhận hy sinh 23 kg để vào vai bệnh nhân nhiễm HIV giai đoạn cuối - một hành động luôn được Viện Hàn lâm Hoa Kỳ đánh giá cao.
Matthew McConaughey chấp nhận hy sinh 23 kg để vào vai bệnh nhân nhiễm HIV giai đoạn cuối. Ảnh: Rogerebert
Nếu so với McConaughey, vai diễn của Leonardo DiCaprio trong The wolf of Wall street có phần phức tạp và kịch tính hơn, đòi hỏi phải thể hiện đủ các trạng thái cảm xúc hỷ, nộ, ái, ố của cuộc đời. Xét về quá trình, DiCaprio cũng có nhiều cố gắng và thành tích hơn, đã từng 4 lần được đề cử nhưng đều hụt. Do đó, phần lớn khán giả hy vọng may mắn sẽ thực sự mỉm cười với nam diễn viên đa tài trong năm nay.
Bruce Dern từng thắng giải Nam diễn viên xuất sắc nhất tại liên hoan phim Cannes với vai diễn trong Nebraska, nhưng càng về cuối đường, lại càng đuối sức. Trong khi đó, Chiwetel Ejiofor nhận được rất nhiều lời khen ngợi trong 12 years a slave và cũng vừa thắng giải BAFTA nên sẽ là đối thủ đáng gờm của cả DiCaprio và McConaughey.
Lép vế nhất là Christian Bale, cho dù anh phải tăng đến chục ký để tham gia American hustle nhưng vai diễn của anh hoàn toàn mờ nhạt, thậm chí nhiều người cho rằng Bale đeo mặt nạ trong suốt bộ phim. Có lẽ thể loại hài hước như American hustle vẫn chưa phải là thế mạnh của anh.
Dự đoán: Matthew McConaughey
Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất
Sau bốn lần hụt ở giải nữ phụ, năm nay Amy Adams quyết định nhảy sang "tranh đấu" ở hạng mục nữ chính. Tuy nhiên, cơ hội dành cho Amy là khá mong manh vì cả bốn cái tên tuổi còn lại đều là những đối thủ đáng gờm - đều từng ít nhất một lần thắng giải. Chưa kể, vai diễn của cô trongAmerican hustle không giữ được phong độ suốt phim, nửa đầu kịch tính trong khi nửa cuối mờ nhạt.
Năm 2013 là một năm thành công của Sandra Bullock khi có đến hai bom tấn phòng vé được đánh giá cao: phim hài hành động The heat và phim chính kịch về đề tài vũ trụ Gravity. Đặc biệt, có thể nói vai diễn trong Gravity đã xoá nhoà những định kiến trước đó về khả năng diễn xuất của cô. Lần đầu tiên nữ diễn viên phải thể hiện cảm xúc trước màn hình xanh và hoàn toàn độc diễn trong suốt 90 phút đồng hồ của bộ phim. Gravity quả thực là một trải nghiệm khó khăn nhưng vai diễn của Sandra Bullock lại thiếu cá tính. Thậm chí, nhiều ý kiến còn cho rằng nếu là Angelina Jolie (ứng cử viên đầu tiên cho vai diễn này) thể hiện, có lẽ sẽ còn xuất sắc hơn.
Đọ sức với những bóng hồng ở trên là hai diễn viên gạo cội, một của Anh (Judi Dench) và một của Mỹ (Meryl Streep). Có thể nói, Meryl Streep lại có thêm một vai diễn xuất sắc trong sự nghiệp khi trở thành bà mẹ già khó tính mắc bệnh ung thư trong August: Osage County. Đáng tiếc, kịch bản của bộ phim không được đánh giá cao bằng vở kịch gốc từng đoạt giải Pulitzer và lối kể chuyện của đạo diễn John Wells lại quá an toàn, ít nhiều ảnh hưởng đến khả năng chiến thắng của bà. Tương tư, bộ phim Philomena của Judi Dench cũng mang nội dung nhạy cảm, có liên quan đến các vấn đề về tôn giáo nên sẽ khó lấy được lòng của các thành viên của Viện Hàn lâm.
Song dù thế nào, dường như Cate Blanchett không có đối thủ ở hạng mục này khi đã ẵm gần hết các giải thưởng quan trọng tiền Oscar. Thực tế, chiến thắng của cô đã được dự đoán ngay từ tháng bảy năm ngoái khi Blue Jasmine bắt đầu được công chiếu. Bộ phim của Woody Allen vốn được "đo ni đóng giày" dành cho Blanchett và cô đã không phụ lòng ông khi nhập vai xuất sắc một Jasmine đầy bế tắc, từ một người phụ nữ quen sống nhung lụa, phải trở thành kẻ trắng tay.
Cate Blanchett không có đối thủ ở hạng mục này khi đã ẵm gần hết các giải thưởng quan trọng tiền Oscar. Ảnh: theatlantic
ự đoán: Cate Blanchett.
Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất
Đáng chú ý nhất ở hạng mục này là Barkhad Abdi, một gương mặt mới toanh lần đầu tiên xuất hiện trước ống kính với Captain Phillips. Tuy chỉ đóng một vai phụ và xuất hiện bên cạnh "ông lớn" Tom Hanks nhưng nam diễn viên da đen này đã không hề tỏ ra bị lép vế. Thậm chí, vai cướp biển Somali của Barkhad còn xứng đáng lọt vào danh sách những "kẻ ác" xuất sắc nhất trong năm.
Tuy có không nhiều đất diễn nhưng Michael Fassbender cũng thể hiện rất thành công nhân vật tên chủ nô tàn bạo trong 12 years a slave. Nếu như Steve McQueen đào sâu nhân vật này hơn nữa khả năng dành được chiến thắng của Michael Fassbender có lẽ sẽ cao hơn. Trong khi đó, Jonah Hill lại có một vai diễn nửa đùa nửa thật trong The wolf of Wall street và một đề cử dành cho anh có lẽ đã là quá nhiều.
Tuy nhiên, vai diễn "cô nàng" chuyển giới của Jared Leto trong Dallas buyers club thực sự đã đánh bật các chàng trai còn lại trong bảng đề cử. Tương tự như Matthew McConaughey, Jared phải hy sinh cả chục kg để trở thành một bệnh nhân HIV giai đoạn cuối. Trưởng nhóm 30 Seconds to Mars khiến người xem phải ngỡ ngàng vì thân hình gầy còm, vẻ mặt hốc hác. Không những thế, anh còn thể hiện rất ngọt ngào tâm hồn của một người phụ nữ, cũng khao khát sống và được yêu thương như bao người, dù đang phải đối mặt với cái chết.
Vai diễn "cô nàng" chuyển giới của Jared Leto trong Dallas buyers club. Ảnh: eonline
Trái lại, Bradley Cooper dù đã đầy cố gắng nhưng không thể trở nên nổi bật giữa một rừng sao của American hustle. Điều này không khó hiểu vì kịch bản của David O. Russell chủ định đẩy tuyến nữ mạnh hơn hẳn nam.
Zing.vn dự đoán: Jared Leto
Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất
Hạng mục nữ phụ năm nay thực sự rất khó đoán. Trong đó, Lupita Nyong'o là phát hiện mới trong năm với vai cô gái nô lệ da đen bị lạm dụng tình dục và đánh đập trong 12 years a slave, gây xúc động và dành được nhiều cảm tình của khán giả. Đáng tiếc, cô lại vừa hụt giải Quả cầu vàng - một nấc thang quan trọng để tiến đến Oscar.
Lupita Nyong'o là phát hiện mới trong năm với vai cô gái nô lệ da đen bị lạm dụng tình dục và đánh đập trong 12 years a slave. Ảnh: telegraph.
Trong khi đó, Jennifer Lawrence dù chỉ ở tuyến phụ nhưng lại lấn át các nhân vật khác trong American hustle. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng không nên trao giải cho Jen hai lần liên tiếp, vì vai diễn của cô chưa thực sự đột phá so với chính bản thân.
Ba cái tên thuộc "cửa dưới" gồm Sally Hawkins, Julia Roberts, và June Squibb, cho dù đều là những diễn viên đầy tài năng của Hollywood nhưng khó có khả năng gây nên bất ngờ trong năm nay.
Zing.vn dự đoán: Lupita Nyong'o
Đạo diễn xuất sắc nhất
Ba tiếng đồng hồ của The wolf of Wall street rất tuyệt vời, nhưng phim của Martin Scorsese thường không được Oscar đánh giá cao. Bằng chứng là với hơn 40 năm trong nghề, ông mới chỉ một lần được nhận tượng vàng. Bộ phim đen trắng Nebraska của Alexander Payne bị coi là quá nghệ thuật và kén người xem, trong khi American hustle lại quá thị trường, nên cả hai khó có cơ hội thắng giải.
Cơ hội còn lại chia đều cho Steve McQueen và Alfonso Cuaron. Tuy nhiên,12 year a slave dù được đánh giá cao về tổng thể nhưng lại không "chất" bằng hai tác phẩm trước đó của chính McQueen. Trong khi đó, vớiGravity, Alfonso Cuaron hoàn toàn thuyết phục khán giả bằng những cú máy dài đẹp tinh tế, đánh dấu một bước ngoặt mới đối với phim về đề tài vũ trụ nói riêng và điện ảnh nói chung.
Đạo diễn Alfonso Cuaron. Ảnh: abc.
Dự đoán: Alfonso Cuaron
Phim truyện xuất sắc nhất
Một điều cần chú ý, đa số các bộ phim được đề cử năm nay đều được viết dựa trên những sự kiện có thật. Dallas buyers club quay lại thời điểm năm 1985 khi đại dịch HIV/AIDS đang là mối đe doạ của nhân loại, cướp đi mạng sống hàng triệu con người. Captain Phillips kể về một vụ cướp biển Somali thời hiện đại, The wolf of Wall street tái hiện chân dung của Jordan Belfort - tay môi giới chứng khoán khét tiếng ở New York, trong khiAmerican hustle lại phanh phui một vụ tai tiếng lớn của FBI trong thập niên 1970.
Do đó, hai bộ phim giả tưởng Her và Gravity trở thành những điểm nhấn của mùa giải năm nay. Đặc biệt, Her là tác phẩm đầu tiên do Spike Jonze viết kịch bản và đạo diễn. Tuy nhiên, những năm gần đây phim về đề tài tình yêu dường như bị Viện Hàn lâm ngó lơ. Tương tự, Gravity là đại diện duy nhất cho dòng phim 3D năm nay, rất có thể sẽ nối gót thất bại sau nhữngAvatar, Hugo, Life of Pi.
Thế nên, 12 year a slave là tác phẩm được đánh giá cao nhất bởi đề tài nô lệ, cách làm phim chân thực, tinh tế cùng diễn xuất giàu cảm xúc. Bộ phim cũng đã dành được nhiều giải thưởng tiền Oscar nên cơ hội lên ngôi là vô cùng lớn.
Dự đoán: 12 year a slave
Lễ trao giải Oscar lần thứ 86 sẽ được tổ chức vào 8h sáng ngày 3/3 theo giờ Việt Nam, do MC nổi tiếng Ellen DeGeneres dẫn chương trình. Thông tin về lễ trao giải sẽ được liên tục cập nhật trên Zing.vn.
Một vài dự đoán khác:
Kịch bản gốc xuất sắc nhất: Her
Kịch bản chuyển thể xuất sắc nhất: 12 years a slave
Phim hoạt hình xuất sắc nhất: Frozen
Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất: The great beauty (Ý)
Nhạc nền xuất sắc nhất: Gravity
Ca khúc trong phim xuất sắc nhất: Let it go trong Frozen
Phim tài liệu xuất sắc nhất: 20 feet from stardom
Theo Tri thức
Phim 'Gravity' nhận 11 đề cử BAFTA 2014 Tác phẩm có sự tham gia của Sandra Bullock tranh giải ở các hạng mục: Phim hay nhất, Nữ diễn viên chính xuất sắc, Đạo diễn xuất sắc... Sandra Bullock trong phim "Gravity". Ảnh: Warner Bros. Danh sách đề cử giải thưởng của Viện Hàn lâm Nghệ thuật Điện ảnh và Truyền hình Anh quốc - British Academy Film Awards (BAFTA) - được...