Giải Kim Mã 2018 và làn sóng tranh cãi chính trị giữa Trung Quốc và Đài Loan

Một bài phát biểu tại lễ trao giải Kim Mã lần thứ 55 đã trở thành tác nhân chính khiến căng thẳng giữa Trung Quốc và Đài Loan ngày càng gia tăng. Bài phát biểu này đã ngầm nhắc đến scandal gần đây của nữ diễn viên Phạm Băng Băng và đất nước do Đảng Cộng Sản lãnh đạo.

Bài phát biểu của nữ đạo diễn Phó Du đã gây ra nhiều tranh cãi (Ảnh: Variety)

Cuộc tranh cãi này khiến nhiều người lo ngại cho tương lai của giải thưởng danh giá nhất châu Á này, và tự hỏi liệu rằng sau này các nghệ sĩ Trung Quốc có còn được tham gia hay không. Điều đáng nói là, lễ trao giải này diễn ra chỉ vài ngày trước cuộc bầu cử lớn nhất tại Đài Loan.

Khi lên nhận giải Phim tài liệu hay nhất, nữ đạo diễn 36 tuổi Phó Du đã nói:

“Tôi thật sự hy vọng rằng, một ngày nào đó, đất nước chúng ta có thể được xem như là một quốc gia hoàn toàn độc lập. Đây là nguyện vọng lớn nhất của tôi với tư cách là một người Đài Loan.”

Phó Du là đạo diễn của bộ phim Our Youth in Taiwan (Thanh Xuân Của Chúng Ta Tại Đài Loan) – kể về những người trẻ tham gia phong trào Sunflower Movement (Thái Dương Hoa Học Vận) vào năm 2014.

Lời tuyên bố của Phó Du chỉ nhận được sự đồng tình ít ỏi từ một vài khán giả, còn đa số thì không hài lòng cho lắm. Trung Quốc từ lâu đã xem Đài Loan là một vùng lãnh thổ thuộc quốc gia này, nhưng nhiều cư dân ở Đài vẫn mong muốn Đài Loan sẽ hoàn toàn độc lập.

Sau phát biểu này, Chủ tịch Ban Giám Khảo của giải thưởng – Củng Lợi, vốn là người Trung Quốc, đã thể hiện sự giận dữ. Còn đạo diễn được sinh ra ở Đài Loan – Lý An, cũng nằm trong ban tổ chức, thì khá ngượng và khó xử. Củng Lợi sau đó cũng từ chối cùng Lý An lên trao giải Phim hay nhất. Hành động này được cho là sự phản đối của cô đối với phát biểu của đạo diễn Phó Du.

Củng Lợi đã từ chối lên trao giải cùng Lý An (Ảnh: The Straits Times)

Một người dùng trên mạng xã hội WeChat của Trung Quốc đã đăng:

“Từ chối trao giải có thể được xem là “đòn phản công” của Củng Lợi. Cô ấy dường như đã ngầm nói lên rằng ‘Với tư cách là Chủ tịch Ban Giám Khảo, tôi đã vạch ra một ranh giới rõ ràng giữa chúng ta’.”

Dầu càng được châm vào lửa khi nam đạo diễn-diễn viên Đồ Môn – người được trao giải Kim Mã ở hạng mục Nam diễn viên xuất sắc nhất vào năm ngoái, đã phát biểu như thế này:

“Tôi đặc biệt vinh hạnh khi lần thứ hai đến Trung Quốc, Đài Loan dự lễ trao giải Kim Mã. Tôi cảm thấy chúng ta đều là một phần của đại gia đình ở hai bên eo biển.”

Phát ngôn này đã được dân chúng Trung Quốc đại lục ca ngợi hết lời trên Internet, nhưng lại vấp phải nhiều chỉ trích từ Đài Loan. Một người dùng Facebook hỏi: “Ai muốn là gia đình của anh?”. Bên cạnh đó, đạo diễn đến từ đại lục Trương Nghệ Mưu còn nhướng mày khi nhắc đến tất cả “đạo diễn Trung Quốc” đang có mặt tại buổi lễ.

Trung Quốc vẫn chưa từ bỏ các biện pháp để hợp nhất Đài Loan với Trung Quốc. Gần đây, Bắc Knh còn tăng cường tập luyện quân sự tại các vùng lân cận Đài Loan và thúc ép một vài đồng minh còn lại của Đài Loan từ bỏ các mối quan hệ. Không dừng lại ở đó, Trung Quốc còn gây sức ảnh hưởng lên các công ty lớn như American Airlines và Delta để ngưng nhắc đến Đài Loan như là một quốc gia độc lập.

Tuy nhiên, một nguồn tin từ Đài Loan chia sẻ với Variety rằng:

“Bắc Kinh đang cố hạn chế gây ra rắc rối. Bầu cử ở Đài Loan sắp diễn ra, và họ không muốn căng thẳng leo thang ở thời điểm hiện tại.”

Hôm thứ bảy, cư dân Đài Loan đã tham gia bầu cử địa phương và cuộc trưng cầu ý dân về nhiều vấn đề, bao gồm việc tán thành hôn nhân đồng tính và sử dụng cái tên “Đài Loan” tại các sự kiện thể thao thế giới. Đây sẽ là phép thử đầu tiên để xem xét sự đồng thuận của người dân đối với Đảng Dân Chủ Tiến Bộ đang nắm quyền ở Đài Loan hiện tại.

Truyền thông Trung Quốc đã chỉ trích dữ dội sau bài phát biểu của Phó Du. Người dùng Weibo đã nhanh chóng đăng hashtag “China cannot give up one bit” (Trung Quốc không thể bỏ cuộc dù chỉ một chút) cùng với một bản đồ trong đó Đài Loan và những đảo đang tranh chấp tại vùng Biển Đông đều thuộc về Trung Quốc. Nữ diễn viên Phạm Băng Băng, sau khi đăng bức tâm thư xin lỗi vì đã trốn thuế vào hồi tháng trước, cũng retweet một bài đăng với tấm bản đồ này cùng hashtag Communist Youth League. Hành động này của cô đã nhận được nhiều ủng hộ từ người hâm mộ.

Tại Đài Loan, Thủ tướng Thái Anh Văn đã nói về vấn đề này trên trang Facebook của bà vào hôm chủ nhật:

“Tôi tự hào về lễ trao giải Kim Mã ngày hôm qua. Nó đã nhấn mạnh việc Đài Loan khác Trung Quốc như thế nào. Ở đây, không ai phải biến mất hay bị bắt im lặng khi nêu ra ý kiến riêng của mình, và chúng tôi cũng không chặn những từ nhạy cảm trên Internet.”

Sau buổi lễ, đạo diễn Lý An đã chia sẻ với phóng viên:

Đạo diễn Lý An khá khó xử sau bài phát biểu của Phó Du (Ảnh: Focus Taiwan)

“Đài Loan rất tự do và liên hoan phim luôn thẳng thắn. Bạn có thể nói bất cứ thứ gì bạn muốn nói. Tôi hy vọng rằng sẽ không có ai đến và can thiệp vào giải Kim Mã để nó có thể giữ được cái chất riêng. Xin mọi người hãy tôn trọng các nhà làm phim.”

Ông nói thêm:

“Đây quả là một sân chơi tốt và không dễ để duy trì. Chúng tôi sẽ làm hết sức mình. Tôi hy vọng nó có thể tiếp tục.”

Bà Phó Du đã bảo vệ bài phát biểu của mình thông qua Facebook vào hôm chủ nhật, nói rằng phim tài liệu của bà vốn đã mang tính chất chính trị:

“Bạn không thể nào né tránh vấn đề này chỉ bằng cách nói đơn giản ‘Hãy để chính trị là chính trị, nghệ thuật là nghệ thuật’… Với tư cách là một đạo diễn, tôi phải bảo vệ tác phẩm của mình.”

Nhiều nghệ sĩ thường đã bị đưa vào danh sách đen hoặc cấm bước vào Trung Quốc sau khi họ thể hiện quan điểm về độc lập. Ví dụ, năm ngoái, Katy Perry đã bị cấm biểu diễn ở show thời trang Victoria’s Secret diễn ra ở Thượng Hải vì đã sử dụng cờ Đài Loan khoác lên vai như áo choàng, đồng thời mặc một bộ quần áo có hoạ tiết hoa hướng dương để ủng hộ phong trào của học sinh ở Đài Bắc vào năm 2015.

Katy Perry đã từng bị cấm diễn ở Thượng Hải vì ủng hộ Đài Loan (Ảnh: Music Weekly Asia)

Nhưng có vẻ như đạo diễn Phó Du không tỏ ra lo ngại gì:

“Một vài cư dân mạng nói rằng ‘Bà ‘xong đời’ rồi, và đừng nghĩ đến chuyện bước chân vào nền công nghiệp giải trí Trung Quốc một lần nữa.’ Dĩ nhiên, đây sẽ là điều đáng xấu hổ. Nhưng cho dù hậu quả có như thế nào thì tôi cũng sẵn sàng chấp nhận và không hối tiếc.”

Theo moveekcom