Giải cứu tàu chở dầu mục nát ở Biển Đỏ như thế nào?

Nhằm ngăn chặn sự cố tràn dầu, chiến dịch chuyển 1 triệu thùng dầu thô từ một tàu chở dầu mục nát ngoài khơi Yemen, nơi đang bị chiến tranh tàn phá, đã được triển khai vào thứ Ba (ngày 25/7) và dự kiến sẽ kéo dài trong khoảng 3 tuần, Liên Hợp Quốc cho biết.

Tàu chở dầu FSO Safer

“Liên Hợp Quốc đã bắt đầu một chiến dịch nhằm tháo ngòi kích nổ của quả bom hẹn giờ lớn nhất thế giới”, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cho biết trong một tuyên bố.

Ông nói thêm: “Một chiến dịch phức hợp đang được tiến hành ở Biển Đỏ, ngoài khơi bờ biển Yemen đang bị chiến tranh tàn phá, để chuyển 1 triệu thùng dầu từ tàu FSO Safer sang một tàu thay thế khác”.

Qua 47 năm vận hành, tàu FSO Safer đã neo đậu ngoài khơi cảng Hodeida từ những năm 1980. Việc bảo trì của con tàu này đã bị gián đoạn từ năm 2015 do chiến tranh, khiến Yemen rơi vào một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất trên thế giới.

Con tàu có vỏ rỉ sét chứa lượng dầu nhiều gấp 4 lần so với lượng dầu trên con tàu Exxon Valdez bị mắc cạn năm 1989 ngoài khơi bờ biển bang Alaska (Mỹ).

Quá trình chuyển 1,14 triệu thùng dầu thô từ tàu FSO Safer sang tàu mới dự kiến sẽ mất khoảng 3 tuần. Liên Hợp Quốc hy vọng chiến dịch có kinh phí thực hiện ước tính khoảng 143 triệu USD này sẽ giúp tránh được thảm họa môi trường, thay vì tốn đến 20 tỷ USD để làm sạch nếu dầu loang ra biển, theo cùng một nguồn tin.

Dưới góc nhìn của một số chuyên gia, chiến dịch này khó có thể đảm bảo thành công vì nguy cơ cháy nổ, các đường ống cũ và mỏ biển ở vùng biển xung quanh đều là những mối đe dọa tiềm ẩn đối với quá trình chuyển dầu.

“Khi bước vào giai đoạn khẩn cấp của chiến dịch rút dầu, chúng ta phải cẩn trọng nhiều hơn”, Sarah Bel, Phát ngôn viên của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc, nói với các phóng viên tại Geneva.

Nguy cơ phát nổ

Sự cố tràn dầu sẽ tàn phá nghiêm trọng đến động vật hoang dã, làng chài và các cảng quan trọng của Yemen. Ngoài ra còn có thể làm gián đoạn giao thông hàng hải quốc tế giữa eo biển Bab al-Mandeb và kênh đào Suez dẫn đến Địa Trung Hải.

Trong nhiều năm qua, nhóm thủy thủ gồm 7 đến 8 người còn lại trên tàu đã cố gắng ngăn chặn mọi rò rỉ hoặc vụ nổ nào có khả năng làm dầu loang ra Biển Đỏ.

Hồi tháng 3, Liên Hợp Quốc đã mua tàu Nautica để bơm dầu từ tàu Safer vô chủ sang. Hai tháng sau, các chuyên gia từ công ty tư nhân SMIT Salvage đã đến khảo sát nhằm đảm bảo tàu Safer có thể chịu được hoạt động bơm dầu sắp tới.

Ngay cả khi quá trình chuyển dầu thô diễn ra thành công, thì con tàu Safer vẫn có thể gây ra “mối đe dọa môi trường” vì còn chứa “dư lượng hydrocarbon nhớt và có nguy cơ bị vỡ”, Liên Hợp Quốc cảnh báo.

Sau khi quá trình chuyển dầu hoàn tất, câu hỏi về quyền sở hữu số vàng đen này sẽ nảy sinh vì sự cạnh tranh giữa phiến quân Houthi do Iran hậu thuẫn và lực lượng chính phủ do Ả Rập Xê-út hậu thuẫn vẫn tiếp tục diễn ra ác liệt, mặc dù giao tranh trên thực tế phần lớn đã lắng xuống.

Bạo lực gần như đã chấm dứt kể từ tháng 4/2022 tại Yemen nhờ thỏa thuận ngừng bắn do LHQ đàm phán. Mặc dù thỏa thuận này đã chính thức hết hiệu lực từ vài tuần trước nhưng vẫn còn tương đối được tôn trọng.

Trong những tháng gần đây, những biểu hiện cho thấy sự phát triển ngoại giao đã làm dấy lên hy vọng về hòa bình ở Yemen, đặc biệt là sự kiện Iran và Ả Rập Xê-út nối lại quan hệ, vốn đã bất hòa trong nhiều năm.