Gia tăng bệnh ‘chưa già đã lẫn’ ở người trẻ
Cùng với cuộc sống phức tạp, áp lực, bệnh đãng trí, suy giảm trí nhớ đang gia tăng ngày một cách nhanh chóng. Đáng lo ngại, căn bệnh này xuất hiện nhiều ở người trẻ, dân văn phòng…
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2010, thế giới có 35,6 triệu người bị sa sút trí tuệ và ước tính đến năm 2030, con số dự báo sẽ tăng lên 65,7 triệu người, năm 2050 là 115,5 triệu người.
Tại Việt Nam, mới đây, báo cáo về bệnh sa sút trí tuệ trong thực hành y khoa, trường Đại học Y-Dược TPHCM cho biết, hiện có khoảng 20% người trẻ tuổi đang gặp các vấn đề về suy giảm trí nhớ. Báo cáo này cũng cho biết, khoảng 50% người bị suy giảm trí nhớ sẽ chuyển sang thành bệnh sa sút trí tuệ 3 năm sau đó.
Nói trước quên sau
Chị Hạnh Loan, 32 tuổi, ở Chung cư Trần Kế Xương, Phú Nhuận, Tp. HCM cho biết, công việc cuả chị không quá vất vả, chỉ là nhân viên văn phòng nhưng từ ngày sinh em bé thứ 2 đến nay chị nhận thấy rõ trí nhớ của mình giảm sút nghiêm trọng. Định bụng làm việc gì mà không ghi ra giấy, hoặc không ghi lên phần nhắc nhở trong điện thoại là y như rằng quên béng. Tệ hại hơn, nhiều lúc đang ngồi nói chuyện với bạn bè nhưng có những lúc chị không nghĩ ra mình định nói với họ về vấn đề gì nữa. Bạn bè chị vẫn trêu: chưa già đã lẫn.
Chị Kim Oanh, ở Linh Đàm, Hoàng Mai, Hà Nội cũng đã từng chia sẻ về sự “lú lẫn” của mình khi ướp thịt để kho nhưng đến khi bữa cơm chiều được dọn ra thì cả nhà được một phen đợi chờ chị đi kho thịt.
Theo chuyên gia y tế, TS-BS Lê Thúy Tươi, sau tuổi 30, con người bắt đầu phải đối mặt với chứng suy giảm trí nhớ với những biểu hiện rất đơn giản như quên tắt điện khi tan ca, quên đính kèm file khi gửi email cho đối tác… nhưng diễn biến âm thầm và trở nên nghiêm trọng theo tuổi tác…
Dấu hiệu đãng trí, hay còn gọi là suy giảm trí nhớ này theo bác sĩ Hà An, Viện chăm sóc sức khỏe tâm thần, trước đây chỉ gặp ở những người lớn tuổi thì nay đang gặp ngày càng nhiều ở người trẻ. Bác sĩ An cũng cho biết, bệnh suy giảm trí nhớ thường có những biểu hiện như không tập trung, xao nhãng, đãng trí và thông thường là quên tạm thời. Hàng ngày bệnh viện tiếp nhận rất nhiều trường hợp đến khám và điều trị, sau khi được text thì đều có chung tình trạng: thường xuyên quên.
Các bác sĩ khoa Thần kinh của Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM cũng ghi nhận không ít trường hợp cả người già lẫn trẻ đến khám về căn bệnh giảm trí nhớ. Theo TS-BS Trần Công Thắng (Bệnh viện Đại Học Y Dược TPHCM) mối lo lắng thường gặp của người giảm trí nhớ là sẽ tiến triển tăng dần đến mất trí nhớ và sa sút trí tuệ. Theo TS Thắng, giảm trí nhớ bình thường do tuổi tác là do số lượng tế bào não và lượng chất dẫn truyền thần kinh bắt đầu giảm dần một ít khi ta được 20 tuổi. Khi tuổi càng lớn, sự thay đổi càng nhiều hơn.
Số liệu của Hội Thần kinh học TPHCM, vào khoảng 40 tuổi, tỷ lệ sa sút trí tuệ chỉ chiếm 0,1% dân số; đến trên 65 tuổi, tỷ lệ này là 5%-8%; sau 75 tuổi tăng lên 15%-20%; và trên 85 tuổi, tỷ lệ sa sút trí tuệ chiếm đến 25%-50% dân số. Nhìn chung, sau 65 tuổi, tỷ lệ sa sút trí tuệ tăng gấp đôi mỗi 5 năm. Tuy nhiên gần đây, con số này đang được trẻ hóa rất nhiều. Tỷ lệ người trẻ suy giảm trí nhớ tăng đáng kể.
Hội thần kinh học TP HCM cũng đưa ra khuyến cáo, người mắc bệnh “đãng trí” , nếu không tìm cách khắc phục, cải thiện sẽ chuyển qua giai đoạn nặng hơn đó là sa sút trí tuệ. Các triệu chứng của sa sút trí tuệ vô cùng nguy hiểm như gây mất trí nhớ gần (Người bệnh thường quên và không nhớ lại được, hỏi lập đi lập lại một câu hỏi nhưng quên câu vừa mới trả lời) Khó khăn trong việc thực hiện các công việc quen thuộc; Có các vấn đề về ngôn ngữ; Rối loạn định hướng (Người bệnh có thể bị lạc ở một nơi đã từng rất quen thuộc với họ); Giảm khả năng đánh giá; Quên vị trí đồ vật; Thay đổi cá tính; Mất tính chủ động…
Video đang HOT
Có thể phòng chống?
Theo đánh giá của Hội Thần kinh học TPHCM, tình trạng “lú lẫn” ở người già đang được trẻ hóa là một trong những vấn đề sức khỏe đáng báo động. Cùng với sự lão hóa dần của thần kinh, các chuyên gia thần kinh cho biết sẽ xuất hiện các mảng xơ vữa lớn dần, làm hẹp các động mạch làm giảm lưu lượng máu lưu thông đến các tổ chức, gây nên tình trạng thiếu máu cục bộ, gây tai biến mạch máu não (đột quỵ).
Theo BS Trần Chí Cường, chuyên gia mạch máu BV Đại học Y Dược TP. HCM, cứ 10 người bị tai biến mạch máu não thì có 3 người tử vong và một trong những nguyên nhân chính là xơ vữa thành mạch. Nguyên do được ghi nhận là ngay ở tuổi trung niên, con người đã có thể bị suy giảm trí nhớ do sự lão hóa nhanh của các tế bào thần kinh trước sự gây hại của gốc tự do. Môi trường sống, stress, hoặc thiếu một số chất quan trọng khiến các gốc tự do trong cơ thể con người không ngừng sản sinh và gây hại lên não.
Theo các chuyên gia y tế, cho đến nay chưa có phương pháp điều trị nào có thể làm đảo ngược hoàn toàn quá trình thoái hóa thần kinh để ngăn chặn tình trạng sa sút trí tuệ tức thời. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho rằng, tình trạng sẽ được cải thiện khi trí não được làm việc và hoạt động thường xuyên để duy trì tư duy, sống lành mạnh,không thức khuya, đọc sách và tập thể dục đều đặn cũng có thể phòng chống căn bệnh “nói trước quên sau” này.
Về mặt dinh dưỡng, BS Đỗ Thị Ngọc Diệp, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TPHCM, cho rằng cần sử dụng thực phẩm chống gốc tự do gây oxy hóa từ thiên nhiên (thảo dược, rau quả) và không hút thuốc, nghiện rượu cũng như cân đối hạn chế thực phẩm giàu chất béo, đường…
Giadinh
Khoảng trống trong phát hiện và điều trị suy giảm trí nhớ
Theo báo cáo mới đây của Hội Thần kinh học TP.HCM, có đến 91% trường hợp suy giảm trí nhớ không được điều trị, khiến bệnh nhân dễ chuyển sang sa sút trí tuệ.
50% người suy giảm trí nhớ nếu không được quan tâm và điều trị kịp thời sẽ chuyển thành bệnh sa sút trí tuệ 3 năm sau đó - Ảnh: shutterstock
Việc phát hiện và điều trị các vấn đề về trí nhớ ngay từ những dấu hiệu đầu tiên giúp phòng tránh các hậu quả nghiêm trọng như mất khả năng tư duy, lú lẫn, tử vong sớm...
Suy giảm trí nhớ ít được quan tâm
Suy giảm trí nhớ là dấu hiệu đầu tiên và là biểu hiện quan trọng của sa sút trí tuệ. Từ những triệu chứng ban đầu, bệnh nhân suy giảm trí nhớ có thể chuyển thành sa sút trí tuệ trong vòng 3 năm nếu không được điều trị.
Tuy nhiên, tình trạng suy giảm trí nhớ hiện vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Báo cáo của Hội Thần kinh học TP.HCM cho thấy, có đến 91% bệnh nhân suy giảm trí nhớ không được chú ý điều trị. Theo thống kê, 61% người suy giảm trí nhớ ở Úc và 74% ở Canada vẫn chưa được tầm soát khả năng nhận thức một cách thường xuyên.
Dấu hiệu nhận biết trí nhớ có vấn đề:
- Quên cuộc hẹn hoặc tên người thân, đồng nghiệp, những sự việc vừa diễn ra.
- Quên đường về nhà, bối rối hay mất định hướng ở những nơi quen thuộc.
- Khó khăn trong dùng từ ngữ, quản lý tiền bạc, gọi điện thoại, học điều mới mẻ.
- Thay đổi tính cách như: cộc cằn thô lỗ, không cảm xúc, khí sắc dao động, hoang tưởng, sợ sệt...
- Giảm các hoạt động mà trước đó vẫn hứng thú, giảm các giao tiếp xã hội, bị trầm cảm.
- Khó khăn trong vận động, phối hợp động tác.
Nguy cơ teo não vì suy giảm trí nhớ
Quá trình tiến triển từ suy giảm trí nhớ chuyển sang sa sút trí tuệ gây ra những tổn hại nghiêm trọng rất khó phục hồi cho não. Nghiên cứu tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM từ tháng 11.2012 đến tháng 4.2014 cho thấy, 100% bệnh nhân sa sút trí tuệ có bất thường trên MRI não với teo não, tổn thương chất trắng, sang thương mạch máu, giãn não thất.
Nhiều nghiên cứu cũng đã chỉ ra, gốc tự do là một trong những tác nhân nguy hiểm, có thể làm não teo đến 250 gram. Tác hại của gốc tự do lên các tế bào thần kinh được xác định là nguồn gốc của suy giảm trí nhớ. Gốc tự do làm xơ hóa các bao myelin và các đầu sợi trục tế bào thần kinh, khiến liên kết giữa các tế bào giảm cả về số lượng lẫn chất lượng, từ đó các chức năng não dần rối loạn, dẫn đến suy giảm trí nhớ.
Chính vì vậy, ngay khi có những vấn đề về trí nhớ, người bệnh cần chú ý và đi khám để có được biện pháp điều trị, cải thiện trí nhớ phù hợp, kịp thời.
Dự phòng và điều trị càng sớm càng tốt
Theo các chuyên gia y tế, đa số trường hợp suy giảm trí nhớ hoàn toàn có thể phát hiện và điều trị từ sớm. Suy giảm trí nhớ có biểu hiện đa dạng, có thể liên quan đến bệnh hoặc do tâm lý. Vì vậy, việc điều trị suy giảm trí nhớ bao gồm nhiều khía cạnh như điều trị nguyên nhân thực thể, loại bỏ yếu tố nguy cơ, điều chỉnh các vấn đề tâm lý...
Những đối tượng ở nhóm suy giảm trí nhớ do bệnh thường đối mặt với các vấn đề như: tác dụng phụ của thuốc, trầm cảm, rối loạn chuyển hóa, thiếu dinh dưỡng. Ở trường hợp này, bệnh nhân có khả năng hồi phục trí nhớ nếu được điều trị đúng nguyên nhân. Còn ở nhóm suy giảm trí nhớ do tâm lý, người bệnh cần kết hợp với bác sĩ để tìm ra nguyên do và nhanh chóng giải quyết tình trạng bệnh.
Song song đó, quá trình dự phòng và điều trị suy giảm trí nhớ còn phải đẩy lùi các yếu tố nguy cơ gây hại như gốc tự do. Nghiên cứu đã chứng minh, việc bổ sung các chống gốc tự do thiên nhiên có tác dụng ngăn chặn sự tấn công của độc chất này lên các tế bào thần kinh, phục hồi các chức năng não, từ đó giúp cải thiện trí nhớ.
Mất ngủ, đau nửa đầu, suy giảm trí nhớ ngày càng nghiêm trọng khi gốc tự do tấn công làm tổn thương tế bào thần kinh và mạch máu não.
OTIV chứa các dưỡng chất sinh học quý từ blueberry, có tác dụng chống gốc tự do, bảo vệ và tăng cường hoạt động não.
OTIV - Cải thiện mất ngủ, đau nửa đầu, suy giảm trí nhớ.
Trung tâm Tư vấn y khoa: 1900545404 - 08.38112777
Website: www.otiv.com.vn
Ngọc Nguyễn
Theo TNO
8 nguyên nhân khiến bạn đãng trí Thiếu vitamin B12 có thể dẫn tới bệnh suy giảm trí nhớ. Khoảng 40% phụ nữ trở nên đãng trí hơn vào thời kỳ mãn kinh. Trí nhớ có thể bị ảnh hưởng sau một chuyến bay kéo dài hơn bốn giờ đồng hồ. Huyết áp cao Nghiên cứu tại Mỹ thực hiện trên hơn 30 nghìn người trong vòng bốn năm cho...