Giá cao khiến số vụ rút trộm xăng dầu ở Mexico, Colombia tăng vọt

Tại Mexico và Colombia, tỷ lệ trộm cắp xăng dầu đang tăng cao hơn, đặc biệt là khi giá các mặt hàng này luôn ở mức cao gần đây.

Ảnh minh họa: oilprice

Theo trang oilprice.com, khi Mỹ thường xuyên tăng cường nỗ lực chống buôn bán cocaine (vốn từ lâu đã là nguồn thu nhập chính của các tổ chức tội phạm ở Mỹ Latinh), các nhóm vũ trang bất hợp pháp của khu vực phải tìm ra các hoạt động tạo ra doanh thu ít rủi ro hơn.

Điều đó cùng với giá dầu tăng cao và nhu cầu tiêu thụ xăng ngày càng tăng đang khiến nạn trộm cắp dầu trên khắp Mỹ Latinh gia tăng mạnh.

Mexico từ lâu đã là một điểm nóng về trộm cắp xăng dầu. Các tổ chức tội phạm liên quan đến các băng đảng buôn ma túy thường nhắm vào các đường ống dẫn xăng dầu của công ty Pemex do nhà nước kiểm soát để ăn cắp dầu thô và các sản phẩm phái sinh.

Vào cuối năm 2018, khi Tổng thống Andrés Manuel López Obrador nhậm chức, ước tính rằng ít nhất 80.000 thùng dầu mỏ và các sản phẩm phái sinh đã bị đánh cắp ở Mexico. Sau một cuộc trấn áp lớn, con số trên đã giảm xuống còn 5.000 thùng mỗi ngày. Tỷ lệ trộm cắp dầu từ các đường ống Pemex đã giảm 41,5% từ năm 2019 đến cuối năm 2021, nhưng đã khôi phục mạnh mẽ kể từ năm 2020.

Dữ liệu cho thấy trong quý đầu tiên của năm 2022, số vụ rút trộm đường ống dầu của Pemex đã tăng 30% ở 13 bang như Jalisco, Sonora và Durango, những nơi từ lâu đã trở thành những tụ điểm về trộm cắp xăng dầu.

Không chỉ có Mexico là điểm nóng của hoạt động bất hợp pháp này, nạn trộm cắp xăng dầu đang gia tăng mạnh mẽ ở Colombia. Vụ thu hoạch coca và sản xuất cocain kỷ lục ở Colombia đang khiến nhu cầu xăng giá rẻ ở quốc gia này lớn hơn bao giờ hết.

Theo Văn phòng Liên hợp quốc về ma túy và tội phạm, năng suất lá coca tươi năm 2020 của Colombia đã tăng 10% so với cùng kỳ năm ngoái lên mức kỷ lục 6,4 tấn và sản lượng cocain có thể tăng 8% lên mức cao mới 1.228 tấn.

Xăng là một hóa chất quan trọng được sử dụng rất nhiều để chế biến lá coca. Người ta ước tính rằng cần 75 gallon xăng để sản xuất một kg cocain.

Chỉ vì lý do đó, giá dầu tăng cao và do đó giá xăng tăng chóng mặt là những động lực chính khiến số vụ rút trộm ngày càng gia tăng trên các đường ống dẫn xăng của Colombia.

Dữ liệu từ CENIT (công ty con của Ecopetrol do nhà nước kiểm soát chịu trách nhiệm đối với các đường ống dẫn dầu của Colombia), cho thấy hành vi trộm cắp xăng dầu trong năm 2021 cao hơn ít nhất 1/5 so với một năm trước đó và hơn 80% so với năm 2016. Ước tính rằng chỉ riêng trong năm 2021, 3.299 thùng dầu thô/ngày đã bị đánh cắp so với trung bình là 2.744 thùng vào năm trước đó và 1.806 thùng/ngày trong năm 2019.

Mục tiêu chính của các băng tội phạm Colombia là đường ống dẫn 210.000 thùng/ngày có tên Cao Limón-Coveas, dài 772km, nối liền mỏ dầu Cao Limón ở khu vực Arauca với thành phố cảng Coveas. Đường ống này chạy qua các vùng xa xôi hẻo lánh ở miền bắc Colombia gần biên giới Venezuela, khiến nó trở thành mục tiêu lý tưởng để rút trộm.

Nhóm vũ trang Quân đội Giải phóng Quốc gia (ELN) là thủ phạm chính. Vào tháng 12/2021, các nhà chức trách Colombia đã phá hủy hai nhà máy lọc dầu bí mật của ELN ở tỉnh Norte de Santander, nơi giáp biên giới với Venezuela và là một điểm nóng về hoạt động bất hợp pháp.

Theo Reuters, các cơ sở bí mật đã tạo ra thu nhập bất chính 7.500 USD mỗi tháng từ việc sản xuất xăng giá rẻ cho ELN.

Norte de Santander bao quanh vùng Catatumbo, qua đó có đường ống Cao Limón-Coveas và dòng chảy của sông Catatumbo. Đây là vùng trồng coca nhiều thứ hai của Colombia và là điểm nóng bạo lực. Nơi đây có nhiều van rút dầu trái phép từ đường ống Cao Limón-Coveas, gây ra những thiệt hại không nhỏ về môi trường. Dầu thô tràn từ các vòi rút trộm ra khu vực xung quanh, chảy vào các thủy vực rồi vào sông Catatumbo, cuối cùng đổ vào hồ Maracaibo của Venezuela, làm tăng thêm thảm họa môi trường trên hồ lớn nhất Nam Mỹ.

Trong bối cảnh giá dầu tăng vọt, tình trạng thiếu nhiên liệu triền miên ở Venezuela và sản lượng cocain tăng cao, và do cần lượng xăng lớn để chế biến lá coca, nên nạn trộm cắp dầu ở Colombia tăng cao hơn bao giờ hết.

Những diễn biến này đang đè nặng lên ngành công nghiệp dầu mỏ của Colombia, ngăn chặn dòng tiền đầu tư nước ngoài vào ngành này.