Gen Z Mỹ bỏ học đại học, chọn nghề ‘cổ cồn xanh’

Khi học phí tăng và AI đe dọa việc làm văn phòng, nhiều Gen Z ở Mỹ chuyển hướng sang các nghề kỹ thuật , vừa học vừa làm và sớm có thu nhập ổn định.

Nhiều người trẻ ở xứ cờ hoa chọn theo con đường “cổ cồn xanh” để giảm áp lực học phí đại học, kiếm thu nhập tốt.

Ngày càng nhiều Gen Z ở Mỹ nhìn nhận thực tế hơn, nhận ra đại học không còn là con đường duy nhất. Họ chọn những ngành kỹ thuật đòi hỏi tay nghề và sức bền nhưng có khả năng tồn tại lâu dài, ít bị thay thế, theo NBC News.

Dù sớm biết học đại học không phù hợp, Andrew Salgado (20 tuổi), sống ở ngoại ô Tampa (bang Florida), vẫn đăng ký ngành kế toán tại một trường cao đẳng sau khi tốt nghiệp. Vài tuần trước khi nhập học, mẹ anh khuyên nên cân nhắc vì thấy anh hợp với công việc kỹ thuật hơn văn phòng.

Từ đó, Salgado tìm hiểu đủ loại nghề trên mạng và bị thu hút bởi lĩnh vực HVAC (sửa chữa lò sưởi, thông gió, điều hòa) vì có thể giúp người khác khi gặp sự cố. Anh bỏ học đại học , theo trường nghề, và chỉ 2 năm sau đã trở thành kỹ thuật viên HVAC chuyên sửa điều hòa gia đình.

“Tôi yêu công việc này, không thể tưởng tượng được nếu làm việc khác”, anh nói.

Salgado là một trong số ngày càng nhiều Gen Z Mỹ chọn làm lao động “cổ cồn xanh” như thợ điện , thợ hàn , kỹ thuật viên HVAC thay vì học đại học 4 năm để sớm có việc ổn định và tránh gánh nặng nợ sinh viên.

Xu hướng dịch chuyển sang nghề lao động tay chân

Theo khảo sát của Resume Builder tháng 5, 42% Gen Z (1.432 người tuổi 18-28) định hướng theo nghề tay chân vì không đủ khả năng trả nợ học phí và lo bị trí tuệ nhân tạo (AI) thay thế.

Theo US News & World Report, trung bình mức học phí đại học 4 năm tốn 108.000 USD, tăng 45% trong 20 năm, trong khi trường nghề chỉ mất vài tuần đến 2 năm, học phí từ vài nghìn đến 25.000 USD. Nhiều chương trình còn cho phép học viên vừa học vừa làm, thậm chí được doanh nghiệp tài trợ.

Adrian China (19 tuổi), thợ điện học việc ở bang New Jersey, chia sẻ: “Thật tuyệt khi có thể truyền cảm hứng cho người khác và giúp họ làm tốt hơn mình”.

Với nhiều người trẻ, con đường này còn thay đổi cách họ hiểu về “giấc mơ Mỹ”. Jordan Morris (20 tuổi), kỹ thuật viên HVAC ở bang Virginia, muốn mở công ty riêng trong 10 năm tới.

Andrew Salgado (bên trái) hạnh phúc với quyết định chuyển hướng sau 2 năm học việc để trở thành kỹ thuật viên HVAC.

Mary Millican (24 tuổi), thợ điện ở bang Nevada, từng học đại học hai lần rồi bỏ dở, chọn nghề điện vì dễ kiếm việc. Giờ đây, cô vừa làm thợ vừa trợ giảng, đồng thời chia sẻ video công việc hàng ngày trên TikTok để khuyến khích nhiều bạn trẻ, đặc biệt nữ giới, bước vào nghề.

“Tôi tìm thấy đam mê khi giúp người khác trên TikTok tìm được lối đi”, cô nói.

Sức hút nghề “cổ cồn xanh” trên MXH

Trên TikTok, hàng loạt video “một ngày bình thường” của thợ điện, thợ máy, kỹ thuật viên… đang thu hút hàng triệu lượt xem, cho thấy góc nhìn về nghề đầy chân thực. Salgado cũng thường quay vlog 1 ngày làm việc, từ lúc đánh răng trước bình minh đến khi hoàn tất ca sửa chữa vào buổi tối.

“Tôi muốn thế hệ sau thấy rằng, nếu tôi làm được ở tuổi 18–20, thì các bạn cũng có thể”, Salgado nói.

Nhờ TikTok, các nhóm ngành lao động kỹ thuật bỗng trở nên “hot” và được giới trẻ yêu thích.

Ở bang Ohio, giảng viên Chad Phillip cho biết lớp học tại Học viện Đào tạo sửa chữa thiết bị gia dụng Fred’s Appliance Academy nay có nhiều học viên tuổi 18–20 hơn trước.

“Các em muốn được làm việc thực tế, chứ không phải ngồi văn phòng”, ông chia sẻ. Bên cạnh đó, trường cũng quảng bá mạnh trên các nền tảng mạng xã hội . Không ít học viên thừa nhận biết đến các nhóm nghề này lần đầu nhờ mạng xã hội.

Theo báo cáo của Future of Skilled Trades 2024 của Thumbtack, cho thấy 2/3 Gen Z nghĩ rằng mạng xã hội khiến họ quan tâm hơn đến các nghề kỹ thuật và hơn một nửa cho biết sẽ cân nhắc theo đuổi ngành này.

Marco Zappacosta, CEO Thumbtack, nhấn mạnh mạng xã hội thậm chí còn có ảnh hưởng lớn hơn cả thầy cô và gia đình. Theo ông, đây là những công việc sẽ không biến mất, bất chấp công nghệ hay suy thoái kinh tế vì nếu bình nước nóng trong nhà hỏng, chúng ta vẫn phải gọi thợ đến để sửa.