Game show Việt lợi dụng cộng đồng LGBT để câu view?
Một số game show, chương trình hẹn hò lựa chọn khách mời là người thuộc cộng đồng LGBT nhưng có góc khai thác lệch lạc với mục đích tạo hiệu ứng câu view.
Những năm gần đây, ngày càng có nhiều chương trình, game show về cuộc sống, tình cảm của người thuộc cộng đồng LGBT, có thể kể tới Come out – Bước ra ánh sáng, Just love, Nghe cầu vồng nói – LGBT Việt… Bên cạnh đó, không ít chương trình hẹn hò, mai mối cũng có người chơi đồng tính như Vợ chồng son, Bạn muốn hẹn hò hay Người ấy là ai.
Nhà sản xuất đều bày tỏ hướng tới mục tiêu giúp người đồng tính, song tính, chuyển giới… được chia sẻ câu chuyện cá nhân, những khó khăn, khúc mắc trong cuộc sống.
Tuy nhiên, có không ít số phát sóng bị nhận xét “lợi dụng cộng đồng LGBT” khi chọn góc khai thác tiêu cực, vô tình tạo cái nhìn lệch lạc, hiểu lầm. Thậm chí, rất nhiều lần, với những bản đăng lại trên mạng, việc giật tiêu đề chỉ tập trung vào chuyện nhạy cảm, giường chiếu còn gây phản cảm, suồng sã, thiếu văn minh.
Sự nở rộ của các game show, talk show có sự tham gia của người thuộc giới tính thứ 3 kéo theo tranh cãi khi có góc khai thác tiêu cực, phản cảm.
Nhân vật làm lố, vô duyên
Come Out – Bước ra ánh sáng được giới thiệu là chương trình truyền hình thực tế, tạo điều kiện để những người thuộc cộng đồng LGBT tâm sự nỗi niềm của bản thân, kể về nỗi đau và quá trình đấu tranh nội tâm để nhận được sự cảm thông từ gia đình cũng như được xã hội công nhận và sống thật với chính mình.
Dù được nhận xét mang đến thông điệp nhân văn, talk show này cũng có những lần bị dân mạng “ném đá” khi dính “sạn bẩn”.
Cụ thể, số phát sóng ngày 14/6 có khách mời Trần Đức Bo (tên thật Trần Phi Đức, sinh năm 1999), một nhân vật dính nhiều tai tiếng, bị “ném đá” trên mạng.
Xuyên suốt cuộc trò chuyện với 2 MC là Minh Tuân và Lâm Khánh Chi, Trần Đức Bo luôn thể hiện biểu cảm, hành động bị nhận xét là làm lố, phản cảm.
Khi được người dẫn chương trình hỏi về lý do nổi trên mạng, nhân vật chính tự nhận vì mình “làm khùng, làm điên” và “nổi lên từ các clip nói xàm”.
Thay vì bày tỏ về những điều tích cực, hiện tượng mạng này tập trung nói về những scandal khiến mình được chú ý như “thích khoe mông” hay chuyện từng “lộ hàng” vì mặc đồ hở hang.
Ban biên tập chương trình còn chèn thêm một số đoạn video mà nhân vật này mặc quần áo cắt xẻ táo bạo, tạo dáng phản cảm trước máy quay để làm dẫn chứng.
Dù nhận nhiều phản hồi tiêu cực, Trần Đức Bo cho hay vì mình “nổi lên từ các clip quậy” nên sẽ tiếp tục gây chiêu trò để giữ được độ hot, bất chấp chỉ trích.
Chọn nhân vật có hình tượng cùng câu chuyện thiếu tích cực khiến chương trình nhận chỉ trích.
Số phát sóng này có lượng người xem tăng hơn hẳn so với những tập khác, tuy nhiên, cùng với đó là lượng “gạch đá” từ dân mạng dành cho nhân vật chính cùng ban tổ chức cũng nhảy vọt.
Dưới video được đăng tải, có hơn 2.000 bình luận, trong đó đa phần là những ý kiến chỉ trích khi chương trình để một nhân vật chuyên “làm lố” với chia sẻ phản cảm lên sóng. Nhiều người cho rằng câu chuyện lần này sẽ khiến nhiều khán giả có cái nhìn lệch lạc hay mất thiện cảm với cộng đồng LGBT.
Thậm chí ngay cả những khán giả vốn yêu mến chương trình cũng cảm thấy khó chấp nhận nhân vật lần này.
“Tôi rất mến mộ chương trình, nể phục những người trong cộng đồng LGBT và yêu quý hai MC lắm. Nhưng tập này làm tôi thất vọng quá. Nhân vật thể hiện sự vô duyên, lố bịch, lôi kéo sự chú ý bằng chiêu trò”, người xem Quỳnh Hương bình luận.
Video đang HOT
Dù có tính nhân văn, một số chương trình được góp ý không nên cố tình “làm lố”, tạo hiệu ứng chỉ để câu view.
Trong một tập của chương trình Sống thật – Real life (một phiên bản của Come out) có khách mời là Ty Thy, người bán gỏi đu đủ khá nổi trên mạng, cũng vấp phải ý kiến trái chiều khi phát sóng một số câu nói khá suồng sã của nhân vật.
Cụ thể, trong video, đến đoạn Ty Thy hướng dẫn Minh Tuân giã đu đủ, nhân vật cầm tay MC và nói một số câu nhạy cảm.
“Bạn này là một nhân vật khá truyền cảm hứng. Mình đã mong chờ câu chuyện, chia sẻ của bạn. Nhưng điều nhận lại là những trò đùa làm lố của MC”, lanhuongpham đưa ý kiến.
Phát ngôn gây tranh cãi
Là chương trình mai mối cho những bạn nữ còn độc thân song Người ấy là ai không ít lần gây lùm xùm liên quan đến cộng đồng LGBT.
Theo format, chương trình “dán nhãn màu” cho các khách mời nam (xanh – độc thân; đỏ – đã có vợ/người yêu; tím – người thuộc giới tính thứ 3) và yêu cầu người nữ loại người đã có chủ, người thuộc giới tính thứ 3 để chọn được đối tượng độc thân có thể kết đôi với mình.
Tuy nhiên, chương trình bị nhiều khán giả nhận xét đang “lợi dụng cộng đồng LGBT” để thu hút sự quan tâm. Việc nhìn ngoại hình hay cử chỉ để phán đoán về xu hướng tình dục cũng được cho không phù hợp, thiếu thuyết phục, đầy định kiến.
“Những nhận định của dàn cố vấn như ‘ăn mặc chải chuốt chắc chắn là màu tím’, ‘bóng bẩy thường là đồng tính’, ‘không biết chăm sóc ngoại hình sẽ là trai thẳng’ cũng tạo ra cái nhìn sai lệch, phiến diện, chỉ dựa vào ngoại hình để đánh giá giới tính. Xu hướng tính dục của một người sẽ không thể hiện ra ngoài một cách đơn giản, nông cạn thế đâu”, người xem có tên Nguyễn Trần Phương Minh nói.
Show hẹn hò gây chú ý khi có sự tham gia của nhiều gương mặt thuộc cộng đồng LGBT.
Tập 7 Người ấy là ai mùa 3 có sự xuất hiện của nữ chính Hạ An, một người chuyển giới. Cô được ban cố vấn hướng dẫn tìm kiếm anh chàng có nhãn xanh (độc thân) chứ không phải màu tím (người thuộc giới tính thứ 3).
Trong chương trình, MC Trấn Thành chia sẻ: “Để định nghĩa lại về chuyển giới: Chuyển giới là sinh ra tâm hồn, tính cách, suy nghĩ, niềm tin đều là một người phụ nữ, không bao giờ yêu phụ nữ, chỉ thích yêu đàn ông”.
Đáp lại, Hương Giang (ở vị trí cố vấn) đồng tình và nói thêm: “Chính vì thế, họ chỉ yêu những người đàn ông thẳng”. Ý kiến này của nàng hoa hậu nhanh chóng gây tranh cãi trên mạng, trong đó có cả những người thuộc cộng đồng LGBT.
Nhiều ý kiến phản bác, khẳng định một người chuyển giới có thể yêu người cùng hoặc khác giới tính với mình.
Sau khi nhận nhiều phản hồi, góp ý, Hương Giang đã lên tiếng xin lỗi và thừa nhận thiếu sót của mình. Cô cũng nói sẽ lưu ý trong những phát ngôn để không gây hiểu lầm và hứa sẽ cẩn thận hơn với các khái niệm liên quan đến LGBT.
Khai thác chuyện nhạy cảm
Điểm chung dễ nhận thấy ở một số chương trình là hướng tới khai thác bi kịch, chuyện buồn hoặc quá khứ đau khổ, và giật tiêu đề video thật nổi trong bản đăng trên mạng.
“Bi kịch tình yêu đau đớn với 3 chàng gay khiến Wanbo gục ngã, Minh Tuân đau đớn”, “Bi kịch đẫm nước mắt của nàng les làm Minh Tuân, Khánh Chi khóc như mưa”, “Quá khứ bị đàn ông xâm hại của chàng trai chuyển giới”… là loạt tiêu đề của các số Come out – Bước ra ánh sáng.
Với nội dung xoáy sâu vào nỗi khổ của những người đồng tính, song tính, chuyển giới, dân mạng cho rằng chương trình đang cố tình câu kéo khán giả bằng “nước mắt” của nhân vật, nhưng lại suồng sã, thiếu văn minh, tập trung chuyện giường chiếu, riêng tư.
Các chương trình xoáy sâu vào bi kịch của cộng đồng LGBT để thu hút khán giả. Ảnh: LoveTV.
Lý giải về việc nhiều game show, talk show về cộng đồng LGBT nở rộ trên cả truyền hình và mạng xã hội trong những năm gần đây, bà Hoàng Hường, Phó Viện trưởng Viện iSEE (đơn vị có nhiều chương trình, hoạt động bảo vệ, thúc đẩy quyền của cộng đồng LGBT) từng nói với Zing điều này thực ra rất dễ hiểu.
Bà Hường nhận định điểm chung của những tác phẩm này là “khai thác đề tài LGBT nhưng không phải để nói về người LGBT”, mà nói về tình yêu, nỗi đau, phẩm giá và khát vọng; những vấn đề chung mà mỗi con người chúng ta đều đối mặt.
Tuy nhiên, Phó Viện trưởng Viện iSEE cũng nói rằng bên cạnh tính nhân văn, cởi mở, các chương trình này cũng không tránh khỏi tính tiêu cực khi khó nói được đâu là ranh giới giữa mục đích nhân văn thực sự và chiêu kéo khán giả của nhà sản xuất.
“Chúng tôi chỉ mong rằng trước khi lấy LGBT làm đề tài sáng tạo, các nghệ sĩ sẽ suy nghĩ thật thấu đáo: chúng ta đã có đủ kiến thức về vấn đề này chưa, đã thực sự hiểu đúng về người LGBT chưa, và hơn cả chúng ta có thực sự muốn giải trí bằng cách chế nhạo hay làm tổn thương người khác hay không?”, vị Phó Viện trưởng nói.
Come out - con đường không bằng phẳng của người đồng tính
Come out chưa từng là một lựa chọn dễ dàng với người đồng tính. Ngoài những căng thẳng của chính họ, thái độ của người đời càng khiến việc công khai nặng nề hơn.
Đầu tháng 4 vừa qua, ca sĩ Lynk Lee gây chú ý khi công khai chuyển giới từ nam sang nữ. Quyết định come out khiến nữ ca sĩ thực sự được sống cuộc đời mà mình mong muốn.
"Ngày xưa Lynk không được làm chính mình. Đó là hình ảnh mà tôi buộc phải gồng lên. Giờ tôi không muốn sống mãi mãi trong cái vỏ bọc đó nữa. Đây mới chính là Lynk", nữ ca sĩ chia sẻ.
Lynk Lee hạnh phúc với con người mới của mình bất chấp điều tiếng của dư luận và những bình luận xúc phạm nặng nề của cư dân mạng vẫn nhắm vào cô.
Trên thực tế, công khai giới tính chưa bao giờ là điều dễ dàng với những người thuộc cộng đồng LGBT. Nó đòi hỏi lòng dũng cảm lớn, bởi rất nhiều "sóng gió" đến từ lúc cả trước và khi thực hiện.
Come out không chỉ là một lần duy nhất
Trái với suy nghĩ thông thường của số đông, việc come out ở người đồng tính không diễn ra một lần duy nhất trong đời. Tùy từng đối tượng, những người đồng tính sẽ phải chọn lựa đúng thời điểm để tiết lộ giới tính thật.
Ví dụ, bạn chọn công khai giới tính tại nơi làm việc với những người đồng nghiệp. Lần khác, bạn giải thích với người con gái rằng con bé có đến hai người bố hay nói với con trai bạn rằng mẹ từng là đàn ông trước khi chuyển giới. Cứ thế, chuyện tiết lộ có thể lặp lại nhiều lần.
Theo Trung tâm Tư vấn của Đại học Washington (Mỹ), come out là cả một quá trình hiểu, chấp nhận và tôn trọng giới tính của chính bản thân, lẫn quyết định công khai với những người khác.
Với người đồng tính, quyết định come out hiếm khi dễ dàng.
Tùy từng người, việc công khai có thể đến sớm hay muộn và xảy đến theo nhiều cách khác nhau, vào các thời điểm riêng biệt. Một số phát hiện ra thiên hướng tình dục của mình từ sớm, trong khi có những người phải mất nhiều năm mới nhận ra.
Ngoài ra, nhiều cá nhân có thể cảm thấy thoải mái cởi mở với một số người nhất định, không phải với tất cả. Ví dụ, họ có thể công khai với gia đình nhưng che giấu tại nơi làm việc, hay tiết lộ con người thật với bạn bè nhưng lại giấu giếm người thân.
Và tất yếu, các cá nhân LGBT sẽ phải đối mặt với vô số yếu tố gây căng thẳng khi nghĩ đến chuyện công khai giới tính.
Hàng loạt câu hỏi sẽ thường xuyên xuất hiện, bủa vây: "Liệu họ có hiểu?", "Liệu mọi người có đối xử với tôi như lúc trước?", "Liệu người bạn ấy có phán xét và cả tức giận?", "Liệu cha mẹ có quay lưng", "Liệu tôi có mất việc vì chuyện này".
Những áp lực này thường đẩy người đồng tính vào cảm giác cô đơn, mất kết nối, buồn bã hay xấu hổ. Theo thống kê, chính những điều này là nguyên nhân khiến giới LGBT có khả năng gặp phải các mối lo ngại về sức khỏe tâm thần cao gấp 3 lần so với những người khác.
Và vì không phải come out chỉ duy nhất một lần trong đời, các cảm giác lo lắng, căng thẳng này hoàn toàn có thể lặp lại về sau.
Trái với suy nghĩ của số đông, việc come out ở người đồng tính có thể diễn ra nhiều lần, tại các thời điểm khác nhau trong đời.
Theo nhiều nghiên cứu, việc công khai bản dạng giới (gender identity) và xu hướng tình dục (sexual orientation) đóng vai trò quan trọng, giúp những người thuộc cộng đồng LGBT sống hạnh phúc, cởi mở và trọn vẹn hơn, giúp các mối quan hệ tốt hơn, sức khỏe tinh thần và tâm lý cũng được cải thiện nhiều lên.
Ngược lại, những người phải che giấu bản ngã thật có thể đối mặt với cảm giác căng thẳng, bị cô lập, tự làm hại bản thân hay lạm dụng chất gây nghiện.
Quyết định công khai cũng cần nhiều sự dũng cảm, bởi dù thế nào đi chăng nữa, vẫn sẽ luôn tồn tại thái độ không thích, nặng hơn là kỳ thị, ghét bỏ từ người xung quanh.
Dù nhiều quốc gia có cái nhìn cởi mở với vấn đề đồng tính và còn ban hành các luật chống phân biệt đối xử, đồng thời hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới, thái độ tiêu cực với cộng đồng LGBT chưa bao giờ biến mất hoàn toàn.
Tình hình còn tồi tệ hơn tại các quốc gia mang tư tưởng cực đoan, bảo thủ. Come out hay bị phát hiện là người đồng tính đều có thể dẫn đến một kết cục là phán quyết tử hình từ chính quyền. Nói cách khác, đồng tính bị hình sự hóa và người đồng tính phải bị trừng phạt.
Điều này đồng nghĩa với việc, thể hiện cho mọi người biết giới tính thật của mình cũng chính là đẩy bản thân vào vòng nguy hiểm.
Tại những nơi coi đồng tính là tội lỗi, việc công khai giới tính thật đồng nghĩa đẩy bản thân vào xa lánh, kỳ thị và cả nguy hiểm.
"Chúng ta sống trong thế giới với suy nghĩ của nhiều người rằng mỗi người đều thuộc về giới tính đúng như lúc họ được sinh ra và chỉ nên có tình cảm với người khác giới. Nhưng thực tế phức tạp hơn vậy, theo nghiên cứu của YouGov năm 2015, 50% số người tham gia thừa nhận họ không 'thẳng' hoàn toàn", Elizabeth McDermott, Giảng viên tại Đại học Lancaster (Anh) giải thích trong bài viết Why it's often still so difficult to be out and proud (Tạm dịch: Tại sao vẫn còn quá khó để công khai và tự hào về giới tính của mình).
Cẩn thận khi nhắc đến hai chữ "đồng tính"
Thực tế, theo khảo sát của hai nhà tâm lý học John Pachankis và Richard Branstrom tại Hiệp hội tâm lý Mỹ ở 28 nước, việc come out phụ thuộc vào việc người đó đang sống trong môi trường có cởi mở với cộng đồng LGBT hay không.
Nếu thấu hiểu các định nghĩa về giới tính, sẽ không ai vội vàng thốt ra câu nói đầy định kiến: "Cha mẹ sinh sao thì sống vậy đi". Thay vào đó, điều nên làm là tôn trọng bản dạng giới và xu hướng tình dục thật của bản thân.
Việc châm biếm, cười cợt trên thân thể của người khác chưa bao giờ được gọi là niềm vui. Mỗi bình luận ác ý, chế giễu về giới tính lại đẩy người nghe đến gần hơn với suy nghĩ tiêu cực.
Cụm từ "đồng tính" khi bị đi kèm với những tin tức tiêu cực dễ khiến ác cảm của mọi người về cộng đồng LGBT tăng lên.
Dù vô tình hay cố ý, cân nhắc từ ngữ khi nhắc đến cộng đồng người LGBT là điều cần làm để tránh chuyện ngôn từ gây sát thương và khiến số đông có cái nhìn hiểu lầm.
Hồi tháng 5, cộng đồng LGBT trở thành đối tượng bị "ném đá" vì bị coi là nguyên nhân gây ra làn sóng dịch bệnh thứ hai tại Hàn Quốc.
Hôm 1/5, người đàn ông 29 tuổi đã đến khu phố Itaewon (Seoul) để vui chơi cuối tuần. Sau đó, hàng loạt ca nhiễm mới xuất hiện, thông tin điều tra cho thấy các địa điểm đều là các quán bar dành riêng cho người đồng tính nam.
Điều đáng nói, cụm từ "đồng tính", "quán bar đồng tính nam" được nhiều phương tiện truyền thông tại Hàn Quốc đề cập ngay trong tiêu đề bài báo. Kukmin Ilbo, một tờ báo địa phương đã xuất bản một bài viết miêu tả về thế giới bên trong các câu lạc bộ này ngay sau đó.
Nhiều người chỉ trích việc nhắc đến các bệnh nhân mới là người đồng giới khiến họ nhận phải sự phân biệt đối xử từ những người xung quanh. Mặt khác, việc công khai chi tiết những ai từng ghé qua các bar đồng tính có thể làm cộng đồng LGBT bị đổ lỗi, khiến họ lo sợ và cố tình lẩn trốn.
Trong bài phát biểu trên truyền hình hôm 10/5, Thủ tướng Chung Sye-kyun nhấn mạnh: "Ít nhất là theo quan điểm kiểm dịch, việc tố cáo một cộng đồng nhất định không đem lại lợi ích gì. Nếu việc trốn tránh các xét nghiệm chẩn đoán có liên quan đến nỗi sợ bị chỉ trích, kỳ thị, tất cả chúng ta đều sẽ phải gánh chịu hậu quả".
'Nam không ra nam, nữ không ra nữ', lời xấu xí nhắm vào cộng đồng LGBT Dù không làm gì sai, cộng đồng LGBT không phải lúc nào cũng nhận được sự cảm thông khi come out. Họ đôi khi phải hứng chịu những lời nói cay nghiệt, xúc phạm nặng nề. Đầu tháng 4 vừa qua, ca sĩ Lynk Lee gây chú ý khi công khai chuyển giới từ nam sang nữ. Lần đầu trở lại sân khấu...