‘Gái ngoan không chửi thề’ và lời xin lỗi đến Miley Cyrus

Tuy sống trong xã hội hiện đại, nhiều phụ nữ nói chung và những sao nữ ở Hollywood nói riêng vẫn phải đối mặt với định kiến và sự bất bình đẳng giới.

Zing trích dịch, tổng hợp bài viết với nội dung về Miley Cyrus và câu chuyện nữ quyền trên Medium, thông tin từ The Guardian để bình luận về định kiến của thế giới về phái đẹp. Theo dự đoán của chuyên gia, trong vòng 10 năm tới, hơn 2,1 tỷ bé gái và phụ nữ vẫn bị đối xử bất công vì mục tiêu bình đẳng giới ở nhiều quốc gia vẫn chưa đạt được.

“ Miley, tôi xin lỗi vì trách móc sau khi bạn rũ bỏ hình tượng ngoan hiền của Hannah Montana. Tôi xin lỗi vì nói bạn bị điên khi thấy hình ảnh cá tính, nổi loạn”, bài viết của Teagan Bothun, blogger, cử nhân Khoa học Chính trị của Đại học Wisconsin Wisconsin Green Bay, mở đầu bằng những lời xin lỗi.

Định kiến và tâm lý đám đông – những thứ không chỉ tác giả bài viết mà nhiều người đã và đang làm với Miley Cyrus cùng nhiều sao nữ khác. Sự chỉ trích nhiều lúc đẩy các ngôi sao vào bế tắc và không thể vực dậy.

Từng có ý kiến cho rằng sự nổi loạn của giọng ca Wrecking Ball đi ngược lại với chuẩn mực, nhưng thực tế đó chỉ là thứ xã hội gán cho Miley Cyrus, hay nói đúng hơn đó là định kiến dành cho ca sĩ 28 tuổi.

Suy rộng ra, đó là định kiến mà xã hội áp đặt cho phụ nữ.

“Bây giờ tôi đã nhận ra rằng việc Miley nổi loạn là do cô thấy thoải mái khi làm thế. Thuở nhỏ, bạn ấy bị gia đình, xã hội điều khiển và gán cho hình ảnh phải đi theo. Giờ đây, bạn muốn thoát ra nhưng tôi (từng) chỉ trích bạn vì điều đó”, tác giả viết.

Miley Cyrus có lỗi không? Ảnh: BackGrid.

“Gái ngoan không chửi thề” và giá trị của nữ quyền

“Một lần nữa, chúng tôi xin lỗi vì đã quay lưng với bạn khi bạn muốn trải nghiệm cuộc sống mới. Áp lực xã hội và những đòi hỏi của Hollywood đã ‘bóp nghẹt’ Cyrus”, Teagan Bothun đưa ý kiến.

Mỗi lần nhuộm tóc hay tạo kiểu tóc theo ý thích, Miley đều bị chỉ trích. Và rồi, khi diện trang phục thể hiện con người thật – táo bạo và nổi loạn, Cyrus tiếp tục bị chỉ trích vì “không phù hợp, trái ngược hình ảnh quý cô, ngôi sao có tầm ảnh hưởng”.

“Những lúc bạn cần chúng tôi, những người phụ nữ, ủng hộ bạn thì phần lớn đã làm ngược lại. Từ trách mắng, thao túng đến kiểm soát, đó là những thứ chúng tôi hoàn toàn không có quyền làm với bạn”, nữ blogger khẳng định.

Không chửi thề, không nhuộm tóc, không xăm mình, không trả treo, đặt nhu cầu người khác lên nhu cầu bản thân… Đấy là những giá trị thường thấy mà mọi xã hội, quốc gia gán cho “gái ngoan”, “phụ nữ tốt”.

Nhưng còn bao nhiêu hệ giá trị nữa sẽ được đặt lên phụ nữ? Bao nhiêu cô gái nói chung hay sao nữ nói riêng bị chỉ trích chỉ vì hai chữ “gái hư”. Từ Demi Lovato, Selena Gomez, Britney Spears, Lindsay Lohan, Taylor Swift hay thậm chí sao nữ lưỡng tính Kristen Stewart còn phải bị định kiến này đến bao giờ?

“Chúng ta đã đẩy những ngôi sao, thực tế chỉ là một cô gái vào nơi tăm tối bằng những lời chỉ trích. Tại sao chúng ta xa lánh, buộc tội thay vì ủng hộ, nếu không thích thì lờ đi. Đôi khi họ chỉ sống cuộc đời của chính họ và không làm hại ai. Đến bao giờ chúng ta mới hiểu chuyện đừng can thiệp vào cuộc sống của ai khác, vì bạn không có quyền đó”, cô viết.

Một lần nữa, chúng ta nên nghĩ về hai từ “nữ quyền”.

Nữ quyền sẽ không là gì nếu định kiến về phụ nữ vẫn tồn tại. Ảnh: Getty.

Trong chúng ta ai cũng từng hô hào khẩu hiệu nữ quyền, lên tiếng ủng hộ phụ nữ, chống lại định kiến về phái đẹp. Song, có bao giờ ai đó nghĩ đến việc giá trị đằng sau của nữ quyền là gì?

Sự chỉ trích dành cho Miley Cyrus hay Taylor Swift là điển hình.

“Nữ quyền không phải là hô hào, bắt phụ nữ tuân theo hình mẫu nhất định. Đó chỉ đơn giản là sự lựa chọn. Chúng ta hãy dùng nữ quyền để đấu tranh giành lấy quyền kiểm soát cuộc sống của chính mình”, tác giả viết trên Medium.

Từ lâu, xã hội đặt ra những tiêu chuẩn, sử dụng chúng và gọi điều đó là lý tưởng. Chính chúng ta là một phần của xã hội, cho phép thứ gọi là quy tắc “bịt miệng” những người phụ nữ. Thực tế chúng không nên, và những người bị chỉ trích đều có quyền lên tiếng.

Miley Cyrus được phép giận dữ, Lindsay Lohan được quyền lạc lõng và bất lực trước cuộc sống. Nói đúng hơn, chúng ta đều được phép cảm nhận và thể hiện mọi điều mình trải qua.

“Một lần nữa, xin lỗi Miley Cyrus”.

Cứ 10 người, hết 9 người có thành kiến với phụ nữ

Trong nghiên cứu được đăng trên The Guardian cho thấy 90% người được khảo sát có thành kiến với phụ nữ. Nói cách khác, cứ 10 người trong xã hội thì có đến 9 người thấy có vấn đề, áp đặt tư tưởng và định kiến với phụ nữ. Bình đẳng giới từ đó cũng bị thu hẹp, nhất là những thành kiến vẫn còn nặng nề.

Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) đã công khai nghiên cứu chuẩn mực xã hội với giới tính từ 75 quốc gia, chiếm 80% dân số toàn cầu. Khảo sát cho thấy có 50% số người nói nam giới nên nắm quyền lãnh đạo, một phần ba trong số đó (kể cả nam giới lẫn phụ nữ) đều cho rằng việc đàn ông phán xét, đặt ra quy tắc hay đánh vợ là chấp nhận được.

Ông Pedro Conceião, giám đốc văn phòng phát triển con người của UNDP, nói thấy sốc với số liệu và kết quả trên. Tuy trước đó đã chuẩn bị sẵn tâm lý nhưng Conceião không ngờ chênh lệch về sự bất bình đẳng quá lớn.

“Nhận thức và kỳ vọng của xã hội về vai trò người phụ nữ luôn bị hai chữ ‘định kiến’ chống lại. Những thành kiến tưởng chừng thu hẹp nhưng lại có dấu hiệu gia tăng”, ông Pedro Conceião nói với The Guardian.

Vì sao cùng vô tình lộ ảnh nhạy cảm nhưng Vanessa Hudgens đối mặt với nguy cơ mất vai diễn, Chris Evans lại được ủng hộ và đồng cảm? Ảnh: Instagram, Getty.

Theo nghiên cứu, chỉ có 6/75 quốc gia không có nhiều thành kiến với phụ nữ là Andorra, Australia, Hà Lan, New Zealand, Na Uy và Thụy Điển. Không quá bất ngờ khi hai quốc gia, nền điện ảnh lớn của thế giới là Anh và Mỹ nằm trong nhóm nhiều định kiến với phái đẹp.

Xét lại trường hợp của Miley Cyrus, đến đây chúng ta phần nào có câu trả lời vì sao những sao nữ nổi loạn như giọng ca We Can’t Stop ở Hollywood thường trở thành tâm điểm của chỉ trích.

Từ vụ Miley Cyrus nói chuyện Chris Evans. Vì sao “đội trưởng Mỹ” lộ ảnh nhạy cảm lại được người hâm mộ ủng hộ, kêu gọi xóa bỏ hay thậm chí chẳng có lời chỉ trích nào. Song, trước đó nhiều sao nữ như Vanessa Hudgens, Jennifer Lawrence hay Kristen Stewart bị chỉ trích, đối mặt với nguy cơ mất vai diễn vì bị hacker tung ảnh riêng tư.

Không phán xét chuyện Chris Evans dễ dàng được cảm thông, nhưng thực tế có vấn đề lớn ở nền giải trí số một thế giới: bất bình đẳng, phụ nữ luôn bị phán xét, đặt vào hệ giá trị, khuôn khổ nhất định.

2,1 tỷ phụ nữ còn bị định kiến đến năm 2030?

Trở lại nghiên cứu đăng tải trên The Guardian, bà Raquel Lagunas, chuyên gia nghiên cứu về giới của UNDP, cho biết tổ chức rất ý thức về quyền phụ nữ, báo cáo trên là câu trả lời để đẩy lùi trở ngại.

“Chúng tôi không thể lựa chọn, phán xét và chỉ biết cố gắng thay đổi. Những tiến bộ phải diễn ra từ từ, bắt đầu từ việc giải quyết khúc mắc, trở ngại ở các quốc gia khác”, Raquel Lagunas khẳng định.

“Không giống với những thứ thuộc về chính trị hay tư tưởng, bình đẳng giới đơn giản chỉ là sự lựa chọn”, chuyên gia tiếp tục.

Mỗi năm, các tổ chức, cơ quan có tiếng nói đều lên tiếng vận động để tăng tốc kêu gọi đạt được mục tiêu toàn cầu về bình đẳng giới. Song, nỗ lực kêu gọi còn gặp nhiều khó khăn.

“Bình đẳng giới và chống định kiến nói chung có thể đạt được vào năm 2030, nhưng chúng ta phải đẩy nhanh tiến độ để mang lại điều đó cho hàng tỷ bé gái và phụ nữ”, chủ tịch tổ chức Woman Deliver nói.

Phụ nữ nói chung và sao nữ Hollywood nói riêng phải chịu sự bất bình đẳng, ít nhất trong 10 năm nữa. Ảnh: Instagram, Getty.

Tuy nhiên, với tốc độ xóa bỏ định kiến như hiện tại, với 67 quốc gia nằm trong nhóm có định kiến với phụ nữ, sẽ có khoảng 2,1 tỷ bé gái và phụ nữ không có tiếng nói, thể hiện đúng mực hai chữ nữ quyền vào năm 2030.

Theo nghiên cứu chỉ số về giới đăng trên The Guardian hồi tháng 6 , sẽ không quốc gia nào đạt được hay tiệm cận với việc bình đẳng giới trong 10 năm nữa.

Với xu hướng phát triển trong hai thập kỷ qua, Mỹ và nhiều nước phát triển cũng nằm trong số các quốc gia thất bại trong việc xóa bỏ định kiến về giới, The Guardian bình luận.

Và rồi, số phận các sao nữ Hollywood sẽ ra sao? Chưa biết mức độ thế nào, chỉ biết rằng sẽ còn nhiều Miley Cyrus hay Lindsay Lohan nữa bị chỉ trích, sau đó nhận những lời xin lỗi sáo rỗng chỉ vì định kiến, ít nhất trong 10 năm nữa.