Flash – Hệ sinh thái nội dung web khổng lồ sắp sụp đổ

Flash từng được coi là ’sự tồn tại vĩnh cửu’ của kỷ nguyên Internet, nhưng nó đã bị bỏ rơi khi bước vào kỷ nguyên Internet di động.

Theo tin tức chính thức của Microsoft, trong phiên bản xem trước mới nhất của Windows 10, các tùy chọn cấu hình Flash đã biến mất khỏi bảng điều khiển và Flash Player trở thành một tệp trống trong đĩa hệ thống. Adobe, chủ sở hữu cũ của Flash Player, đã tuyên bố rằng họ có kế hoạch ngừng hỗ trợ Flash vào cuối năm 2020.

Flash sẽ trở thành lịch sử vào ngày cuối của năm 2020

Flash từng là một hệ sinh thái lớn mạnh nhất

Flash ban đầu được phát triển vào đầu những năm 90 bởi một công ty phần mềm có tên là FutureWave, ban đầu được gọi là CelAnimator, sau đó đổi tên thành FutureSplash Animator với mục đích quảng bá rộng rãi.

Năm 1996, Macromedia, công ty sau này đã tung ra web Three Musketeers, đã mua lại FutureWave cùng với FutureSplash. Sau đó Future và Splash kết hợp lại để trở thành Flash của kỷ nguyên web trong tương lai. Năm 2005, khi Adobe mua lại Macromedia, 98% PC kết nối Internet đã được cài đặt Flash.

Tốc độ Internet sớm nhất vẫn được tính bằng KB, vì vậy nó hỗ trợ định dạng vector nhỏ gọn của riêng mình. SLP’s FutureSplash đã trở thành một phần mềm hoạt hình phổ biến vào thời điểm đó. Khoảng năm 2000, Flash cùng với nền văn hóa Flash mà nó mang lại, bắt đầu bùng nổ trong thế giới Internet do được Macromedia cập nhật nhiều lần.

Ngoài hoạt hình và ảnh gif, trò chơi Flash cũng đóng một vai trò quan trọng trong trải nghiệm Internet của mọi người, trong đó có thể kể đến Nông trại vui vẻ từng gây sốt suốt nhiều năm liền. Bên cạnh đó, các trang web Flash cũng rất phổ biến, vào thời điểm đó, các quảng cáo bật lên, trình phát trang web video và một số công việc trực tuyến đều được hỗ trợ bởi Flash.

Hệ sinh thái bùng nổ của Flash là do sự hạn chế của tốc độ trong những ngày đầu của Internet và nó cũng có những lợi thế riêng. Một mặt, Flash đã trở thành tệp đa phương tiện trực tuyến phổ biến nhất nhờ dựa trên các tệp vectơ nhỏ gọn và chức năng phát trực tuyến.

Đó là giao diện hoạt động đơn giản và trực quan của Flash, giúp giảm đáng kể ngưỡng phát triển, cung cấp nền tảng phát triển tốt nhất cho nhiều người sáng tạo và tạo ra một làn sóng sinh thái nội dung gốc của Internet sau thiên niên kỷ mới.

Với sự ra đời của kỷ nguyên Internet di động, sự hoài nghi và từ chối Flash của hệ điều hành di động ngay từ đầu khiến Flash chắc chắn đã bỏ lỡ một cơ hội phát triển khác. Một kỷ nguyên mới được gọi là HTML5 đã bắt đầu.

Sự sụp đổ của “đế chế” Flash

Flash từng được coi là “sự tồn tại vĩnh cửu” của kỷ nguyên Internet, nhưng nó đã bị bỏ rơi khi bước vào kỷ nguyên Internet di động. Người đầu tiên thách thức Flash là “nhà Táo”, vì khi Apple đang phát triển iPhone đời đầu, hãng nhận thấy rằng hoạt động của các plug-in Flash tiêu tốn rất nhiều năng lượng và chiếm tài nguyên CPU rất nghiêm trọng.

Điều quan trọng nhất trên thiết bị đầu cuối di động là thời lượng pin và tốc độ phản hồi. Vì vậy, Apple đã chọn không hỗ trợ Flash ngay từ đầu.

Cuối cùng, Jobs từng chỉ ra rằng Flash có mức tiêu thụ điện năng nghiêm trọng và nhiều lỗ hổng bảo mật, cho thấy iPhone và iPad sẽ không bao giờ hỗ trợ Flash. Sau tuyên bố của Apple, các trang web lớn đã áp dụng phần mềm miễn phí tiêu chuẩn mở khi phát triển các ứng dụng di động.

Vào năm 2014, sau khi tiêu chuẩn HTML5 được chính thức xây dựng cho các phần mềm này, chúng đã được sử dụng rộng rãi trên cả web và thiết bị di động, trở thành sự thay thế trên thực tế cho Flash. Nó cho phép người dùng chạy video và hoạt hình.

Những khuyết điểm của Flash đều ẩn chứa những ưu điểm riêng của nó. Do Flash sử dụng đồ họa vector nên so với đồ họa bitmap, nó chiếm dung lượng bộ nhớ và lưu trữ rất nhỏ nên rất phù hợp với Internet trong thời kỳ tốc độ thấp. Tuy nhiên, do việc sử dụng đồ họa vector, Flash không thể trở thành hệ thống gốc của trình duyệt và chỉ có thể chạy dưới dạng một trình cắm thêm.

Flash, như một plug-in của trình duyệt, chạy không hiệu quả và dễ chiếm dung lượng lớn bộ nhớ. Điều này sẽ gây ra các vấn đề như truy cập trình duyệt chậm và máy tính bị treo. Hơn nữa, Flash đã gặp phải nhiều lỗ hổng bảo mật. Vì bản thân Flash hỗ trợ nhiều nền tảng, được sử dụng thường xuyên và có quyền hệ thống cao, nên một khi kẻ tấn công bắt được lỗ hổng Flash, nó có thể ảnh hưởng đến bảo mật của nhiều nền tảng và người dùng.

Bởi vì bản thân Flash chỉ là một plug-in, nên bất kỳ nền tảng trình duyệt nào cũng có thể vô hiệu hóa, và số phận luôn nằm trong tay người khác. Trong nháy mắt, số phận đằng sau đã rõ ràng. Một mặt, các trình duyệt chính hỗ trợ công nghệ tương tác dựa trên H5; mặt khác, thiết bị đầu cuối di động bắt đầu với Apple, và sau đó vào năm 2012, Flash rút khỏi nền tảng Android. Sau đó, Firefox, Chrome, Facebook, YouTube và các nền tảng khác cũng bắt đầu tắt Flash.

Do mất đi sự hỗ trợ nền tảng quan trọng nhất và doanh thu từ Flash, Adobe đã thuyết phục người dùng chủ động từ bỏ định dạng Flash sớm nhất là vào năm 2015. Năm 2017, họ đã thông báo chấm dứt cập nhật Flash vào cuối năm 2020. Giờ đây, dòng họ Flash đã “bó tay”, Chrome, công ty thống trị thị trường trình duyệt và Microsoft, công ty kiểm soát hệ điều hành phía PC, cũng đã thông báo loại bỏ trình cắm Flash Player vào cuối năm 2020.

Chỉ còn hai tháng nữa là kết thúc năm 2020, và chúng ta sẽ được chứng kiến sự ra đi của Flash. Rõ ràng, đối với người dùng đã sử dụng phiên bản mới nhất của hệ thống Win10, họ không cần phiên bản dịch vụ Flash này nữa.

Có lẽ với nhiều người, việc đưa Flash kết thúc sứ mệnh lịch sử vào danh sách chia tay năm 2020 là một lời chia tay thật sự trang trọng.