‘Fences’: Hãy ngả mũ trước Denzel Washington

Trong tác phẩm tâm lý dựa trên vở kịch cùng tên “ Fences”, Denzel Washington vừa làm đạo diễn, vừa sắm vai chính. Phim mới nhận bốn đề cử Oscar hôm 24/1.

Sau Thế chiến thứ II, nước Mỹ vươn mình trở thành cường quốc số một thế giới về kinh tế và quân sự. Nhưng cũng chính sự trỗi dậy mạnh mẽ ấy khiến những mâu thuẫn trong lòng nước Mỹ trở nên nhức nhối hơn bao giờ hết.

Đó là khoảng cách giàu nghèo ngày một gia tăng ở các đô thị lớn. Đó là sự phân biệt đối xử mà người da màu phải chịu đựng hàng ngày bất kể họ có cố gắng, nỗ lực thay đổi đến đâu.

Câu chuyện về người công nhân da màu dọn rác

Nhân vật chính của Fences – Troy Maxson (Denzel Washington) – là một nạn nhân điển hình của bất công xã hội đến cùng cực đó.

Sở hữu tài chơi bóng chày thượng hạng, nhưng trong giai đoạn xã hội Mỹ không chấp nhận sự hiện diện của các ngôi sao da đen tham gia môn thể thao ưa thích của họ, Troy phải kiếm sống bằng nghề dọn rác trên những con phố của thành phố công nghiệp vùng Đông Bắc Pittsburgh.

Thậm chí, ngay cả với cái nghề nghiệp chẳng mấy người muốn theo đuổi ấy, một công nhân da đen như Troy hay ông bạn già Jim Bono (Stephen Henderson) chỉ được đu bám theo đuôi xe thu gom rác, chứ không có cơ hội cầm lái – vị trí chỉ dành cho công nhân da trắng.

Fences là bộ phim được thực hiện dựa trên vở kịch cùng tên, xoay quanh người công nhân dọn rác da màu Troy Maxson.

Nhưng Troy Maxson chẳng có nhiều lựa chọn. Ông vẫn phải gạt đi giấc mơ bóng chày và bằng lòng với công việc nặng nhọc mạt hạng để kiếm tiền đưa cho người vợ yêu quý Rose ( Viola Davis), nuôi cậu con trai út đang tuổi ăn tuổi lớn Cory (Jovan Adepo), chu cấp cho người anh trai thương binh Gabe (Mykelti Williamson) bị ngớ ngẩn vì di chứng chiến tranh, và thỉnh thoảng cho cậu con trai cả nghệ sĩ Lyons (Russell Hornsby) vay mượn.

Song, bất chấp biết bao khó khăn của cuộc sống, dường như Troy vẫn rất hạnh phúc với tình yêu nồng nhiệt dành cho Rose. Sự yêu đời của Troy Maxson được thể hiện qua những câu chuyện liên hồi bất tận của ông về quá khứ chơi bóng chày, hay về cuộc “đối đầu” giữa ông với “ác quỷ” làm người xung quanh đau đầu, nhưng cũng không khỏi bật cười vì sự hài hước ăn sâu trong máu của người công nhân dọn rác tóc hoa râm.

Nhưng xuyên suốt chiều dài hơn hai tiếng của Fences, Troy lần lượt gợi mở cho người thân của ông, và cho khán giả, những góc khuất của tâm hồn bị tổn thương sâu sắc vì quá khứ cay đắng bất hạnh của một số phận người da đen lớn lên trong xã hội Mỹ phân biệt chủng tộc đến cùng cực.

Những tổn thương trong quá khứ khiến Troy Maxson cả đời luôn phải trăn trở với nhiệm vụ làm hàng rào (“fences”) che chở cho gia đình khỏi bất công xã hội.

Nhưng ông không ngờ rằng chính nỗi niềm khắc khoải ấy đã biến thành thứ hàng rào vô hình, ngăn cản Troy đến với chính người thân, với tình yêu cuộc sống, và với tiến bộ không ngừng của xã hội Mỹ trong giai đoạn chuyển mình.

Vai diễn mới xuất sắc của Denzel Washington

Được chuyển thể từ vở kịch cùng tên từng giành hai giải thưởng cao quý trong lĩnh vực sân khấu là Pulitzer và Tony, Fences là bộ phim thứ ba trong sự nghiệp đạo diễn của Denzel Washington – ngôi sao da đen có ảnh hưởng lớn nhất tại Hollywood trong khoảng vài chục năm trở lại đây.

Tuy kịch bản điện ảnh của Fences được chính tác giả của nguyên tác là August Wilson hoàn thành từ trước khi qua đời năm 2005, nhưng do Wilson dứt khoát chỉ trao dự án cho một đạo diễn người Mỹ gốc Phi nên nó phải đợi tới 11 năm mới có thể được đưa lên màn bạc.

Vừa làm đạo diễn vừa sắm vai chính của Fences, Denzel Washington đã tạo ra một tác phẩm để đời cho sự nghiệp gần 40 năm tại Hollywood.

Trung thành với nguyên tác kịch nói của August Wilson, Fences của Denzel Washington mang đậm hơi thở sân khấu với rất nhiều lời thoại và bối cảnh phim gần như chỉ giới hạn bên trong khu vườn và căn nhà chật hẹp của gia đình Maxson.

Nhưng bối cảnh đơn giản không hề khiến Fences bị nhàm chán, bởi sự đơn giản đó giúp khán giả tập trung hơn vào dòng chảy không ngừng nghỉ của câu chuyện về Troy Maxson và cuộc đời ông.

Sự biến ảo của những con chữ trong mỗi câu thoại của Troy và các nhân vật xung quanh ông đã giúp dựng nên một Troy Maxson đa diện với rất nhiều góc cạnh để người xem khám phá, suy ngẫm cho đến tận lúc tác phẩm khép lại.

Denzel Washington từng thể hiện nhiều nhân vật có tính cách phức tạp như Malcolm X trong bộ phim cùng tên (1992), hay vai viên cảnh sát biến chất Alonzo Harris trong Training Day (2001). Nhưng có lẽ chính Troy Maxson mới là nhân vật có chiều sâu và giá trị văn học lớn nhất trong sự nghiệp 35 năm điện ảnh của Washington.

Với số phận bi kịch đậm chất điện ảnh, những câu thoại của Troy luôn ẩn chứa hai lớp ý nghĩa. Cùng sự bùng nổ không ai có thể lường trước, ông đưa khán giả đi từ ngạc nhiên này tới ngạc nhiên khác, khi họ được chứng kiến nhiều bộ mặt khác nhau của người đàn ông có bề ngoài hết sức giản đơn.

Xứng đáng với bốn đề cử Oscar

Tuy kịch bản đậm chất sân khấu với rất nhiều lời thoại khiến Fencestrở nên hơi nặng nề trong vóc dáng điện ảnh, nhưng chiều sâu nội dung lại giúp bộ phim có được sự chỉn chu, nghiêm cẩn trong việc xây dựng tính cách và hình ảnh nhân vật.

Không chỉ Troy mà những thành viên còn lại trong gia đình nhà Maxson như bà Rose, người con trai cả Lyons, cậu út nóng nảy Cory, và đặc biệt là người anh trai ngớ ngẩn Gabe, đều có tính cách và tâm tư riêng biệt, dần dần được lật mở từ đầu tới cuối phim.

Một điểm sáng nữa của Fences là việc mỗi nhân vật không chỉ sở hữu chỗ đứng riêng, mà sự tương tác giữa họ cũng khiến khán giả phải trầm trồ vì chất gần gũi với đời thực.

Viola Davis là đối trọng xứng đáng của Denzel Washington trong Fences.

Thành công trọn vẹn của Fences chắc chắn không thể chỉ dựa vào mỗi Denzel Washington hay nhân vật Troy Maxson. Trong số 6 người được Washington tin tưởng lựa chọn, thành công nhất là Mykelti Williamson trong vai Gabriel “Gabe” Maxson và Viola Davis trong vai Rose Maxson.

Nếu như sự ngờ ngệch ngây thơ của Gabe giúp Fences có được nhiều khoảng lặng cần thiết giữa những giây phút bùng nổ trải dài xuyên suốt bộ phim, thì Viola Davis trong hình bóng người phụ nữ nội trợ yêu chồng, thương con hết mực thực sự là đối trọng xứng đáng của một Troy hài hước nhưng cũng đầy khắc nghiệt.

Ở một vai diễn đòi hỏi sự kìm nén đến cùng cực về mặt tình cảm, Viola Davis đã đáp lại sự tin tưởng của Denzel Washington bằng diễn xuất âm thầm nhưng sâu sắc qua từng ánh mắt, cử chỉ, để giúp người xem cảm nhận được sự biến đổi trong tâm tư, tình cảm của người phụ nữ phải hy sinh tất cả, thậm chí là phải sống trong bốn bức rào ngăn của số phận chỉ vì tình cảm lớn lao dành cho gia đình.

Có thể khẳng định rằng Fences là một bộ phim không dễ xem với nội dung nặng nề, đậm chất bi thương. Nhưng với những khán giả biết kiên nhẫn, trân trọng từng đoạn đối thoại, từng mẩu tự sự trong phim, đây chắc chắn là món quà điện ảnh đầy ý nghĩa bởi nó mang đến một lát cắt chân thực, chua xót về xã hội nước Mỹ trong những năm cố gắng chuyển mình thoát khỏi di chứng của chủ nghĩa phân biệt chủng tộc.

Fences mang những thông điệp liên quan tới vấn đề màu da và phân biệt chủng tộc hết sức ý nghĩa, và hoàn toàn xứng đáng với bốn đề cử Oscar mà nó nhận được.

Hơn nữa, Fences còn là câu chuyện mang tính phổ quát về khát vọng được sống, được mơ ước, được yêu thương của những tâm hồn đẹp bất chấp sự vùi dập của số phận, của bất công.

Chẳng thể sống hết mình với những khát vọng thời trai trẻ, phải tồn tại trong lớp rào vô hình của mặc cảm số phận, nhưng Troy Maxson không bao giờ từ bỏ mơ ước mà ông luôn cố gắng chia sẻ niềm hạnh phúc với người mình yêu quý.

Hơn một nửa thế kỷ sau câu chuyện của Troy Maxson, nạn phân biệt chủng tộc nay đã giảm bớt. Nhưng hàng rào vô hình của định kiến, của sự phân biệt một cách vô thức giữa những người sống trong cùng một xã hội vẫn còn tồn tại đâu đây.

Trong hoàn cảnh ấy, Fences chính là câu trả lời ý nghĩa nhất với thông điệp: hãy xây rào bảo vệ cho những người ta yêu quý bằng tình thương, bằng sẻ chia hạnh phúc, chứ đừng ngăn cách chính bản thân ta với xã hội, với thế giới bằng hàng rào tâm tưởng.

Tại Oscar 2017, Fences nhận tổng cộng 4 đề cử cho Phim truyện, Nam diễn viên chính (Denzel Washington), Nữ diễn viên phụ (Viola Davis) và Kịch bản chuyển thể xuất sắc.

Theo Zing