F2P sẽ áp đảo so với mô hình thu phí giờ chơi

Theo dõi VGT trên

Doanh thu ngành game trực tuyến trong năm 2012 sẽ đạt 12 tỉ USD.

Công ty dữ liệu SuperData Research và Newzoo đã công bố thống kê mới nhất, dự báo sức tăng trưởng doanh thu của ngành game trực tuyến (MMO) trong năm 2012 sẽ đặt 12 tỉ USD. Ngoài ra, 2 công ty cũng dự đoán con số này sẽ đạt 17,5 tỉ USD trong năm 2015.

F2P sẽ áp đảo so với mô hình thu phí giờ chơi - Hình 1

Có nhiều con số thống kê đáng chú ý. Trước hết, thị trường MMO tăng trưởng hằng năm 14% tại Mỹ và 24% tại Đức.

Số lượng game MMO trên thị trường năm nay tăng gấp đôi so với năm 2011.

23 triệu trên tổng số 50 triệu game thủ MMO tại Mỹ chi tiền vào game online thuê bao hoặc cash shop, tăng 3% so với năm 2011. Trung bình một game thủ chi 127 USD trong 1 năm.

Game thủ Đức chi nhiều tiền hơn 13% trong game online so với game thủ Mỹ .

Doanh thu game MMO có mô hình kinh doanh F2P (free-to-play) tại Mỹ chiếm 50% tổng số thị trường, tăng từ 39% trong năm 2010.

CEO của SuperData, Joost van Dreunen, cuộc chạy đua “hút máu” game thủ chỉ mới bắt đầu “Thị trường game hiện nay đang bão hòa, buộc các nhà phát hành game MMO phải cạnh tranh trên tổng số lượng game thủ hạn chế.”

Video đang HOT

F2P sẽ áp đảo so với mô hình thu phí giờ chơi - Hình 2

Hàng ngày các nền kinh tế ảo không ngừng vận hành số liệu thống kê giao dịch, mua bán luôn được theo dõi.

F2P sẽ áp đảo so với mô hình thu phí giờ chơi - Hình 3

Biểu đồ so sánh doanh số của mô hình F2P (miễn phí giờ chơi, giao dịch nhỏ lẻ) so với mô hình kinh doanh thuê bao. Doanh số của MMO thuê bao sẽ giảm còn 1 nửa trong khi MMO F2P tăng trưởng, theo dự báo từ 2009 đến 2015.

Theo Game Thủ

Mầm mống sụp đổ của ngành game Việt Nam

Cuộc đổ bộ của game online vào nước ta mở màn cho một kỉ nguyên giải trí mới của giới trẻ. Thay bằng những trò chơi dân dã thường ngày, chúng ta đắm mình vào thế giới kì ảo của game online trong những chuyến phiêu lưu, những thử thách, những cột mốc cần chinh phục. Có thể nói, game online đã mang đến một tầm mức hoàn toàn khác cho giới trẻ về thứ gọi là giải trí.

Mầm mống sụp đổ của ngành game Việt Nam - Hình 1

Cũng từ đó, sau cuộc đổ bộ của MU online với những server lậu, ngành game của nước nhà cũng dần phát triển từng bước, cho đến nay, có lẽ chúng ta đã có được một thị trường kinh doanh khá ổn định, với gần như hầu hết các NPH đều là doanh nghiệp trong nước, thừa sức đáp ứng nhu cầu của game thủ nước nhà. Chúng ta cũng bắt đầu làm game với những kết quả khá khả quan. Đó là những tín hiệu mừng.

Tuy nhiên, phàm cái gì phát triển nhanh cũng không thể tốt và bền vững. Chúng ta đang tiến nhanh, nhưng lại không có một nền móng thật sự vững chắc. Liệu có phải tất cả đã ổn định cho game thủ nước nhà có thể thỏa thích giải trí, yên tâm đầu tư chơi game?

Phát triển nhanh nhưng lại chưa có móng

Chúng ta được đánh giá là thị trường lớn nhất Đông Nam Á với doanh thu cao nhất và lượng game thủ cũng đông nhất. Nó được ví như thể chúng ta đang đứng trên một cái mỏ tài nguyên và thỏa sức đầu tư khai thác.

Với dân số gần 90 triệu người, lượng người trong độ tuổi thành niên là hơn 35 triệu, đó là một con số rất lớn. Lượng người đó có thể xem là các người chơi tiềm năng, và họ đang cần một sân chơi để giải trí. Nắm bắt điều đó, hàng loạt công ty liên tục mở ra để phát hành game phục vụ người chơi nước nhà.

Mầm mống sụp đổ của ngành game Việt Nam - Hình 2

Tuy nhiên, điều trước hết chúng ta cần nhìn rõ, đó là chúng ta không hề có trường lớp nào đào tạo để làm game. Chính vì điều đó, lượng nhân viên có thể đảm đương công việc làm game một cách chuyên sâu là rất ít. Hầu hết họ từ các lĩnh vực khác nhảy vào làm, với một chút hiểu biết có về game. Một số khác lại đi lên từ vị trí một game thủ. Tóm lại là hầu như không có ai qua đào tạo bài bản.

Vì vậy, việc vận hành game không phải lúc nào cũng trơn tru, ngon lành. Những năm gần đây, liên tục các công ty mở ra, game mới ồ ạt về, nhưng những bức xúc của khách hàng cũng tăng lên theo. Game vận hành không tốt, liên tục lỗi, thậm chí mau chóng đóng cửa, đó là tình trạng nhức nhối mà hậu quả hầu hết là do game thủ phải chịu.

Nhiều doanh nghiệp kinh doanh game thường có tư duy rằng chỉ cần mở công ty phát hành game, rồi sau đó tìm cách kiếm tiền thật mau, thật nhiều, cái đó gọi là có lãi, là lợi nhuận béo bở. Bởi vậy, chúng ta có một loạt game "cùi bắp" được nhập về, vài tháng sau đóng cửa. Với tư duy kiểu "ăn xổi ở thì" đó, thị trường không có được sự bền vững mà rất bấp bênh, còn game thủ thì ngay ngáy lo âu.

Mầm mống sụp đổ của ngành game Việt Nam - Hình 3

Tôi chợt nhớ lại câu chuyện về những đàn cá hồi vẫn vượt thác để đẻ trứng vào cuối vòng đời của mình. Thịt cá quá ngon, và người ta thay nhau đánh bắt ồ ạt, khiến cho cá không về nổi đến đầu nguồn sông để đẻ trứng, và năm sau, không còn những đàn cá đông đúc vượt thác cho người ta khai thác nữa. Thế nên người ta phải rút kinh nghiệm, chỉ đánh bắt một ít, còn lại để chúng sinh sôi, những năm sau còn có cái khai thác.

Kinh doanh game cũng cần phải có một kiểu "tư duy cá hồi" như thế.

Chữ tín cần được coi trọng

Kiểu tư duy cò con đã tồn tại từ lâu, và không chỉ trong lĩnh vực game, mà vô số lĩnh vực khác cũng vẫn có những doanh nghiệp làm ăn theo kiểu đó. Lợi nhuận tức thời khiến cho người ta lóa mắt, và người ta cứ nhắm mắt làm, để hậu quả cho khách hàng lãnh chịu.

Mầm mống sụp đổ của ngành game Việt Nam - Hình 4

Nếu như gọi việc game đóng cửa khi game thủ vẫn đang muốn chơi là đơn phương chấm dứt hợp đồng, vậy thì các NPH có phải đền bù cho game thủ cái gì không? Có luật nào bắt buộc NPH phải công khai hình thức mua game, thời gian được phép vận hành game theo hợp đồng với NSX không? Những câu hỏi đó chỉ dẫn tới một điều là game thủ luôn chỉ nắm đằng lưỡi.

Âu thì cũng chỉ là game - một trò chơi thôi mà! Nếu như một bên "chán chơi", họ có quyền nghỉ! Cái giá họ phải trả chính là uy tín của mình. Nếu như họ nghĩ rằng nhảy vào làm game, lấy một chút tiền lời rồi rút, thì có thể coi như game thủ đã bỏ ra một chút tiền để nhận được một vài bài học.

Những doanh nghiệp tận tâm, có năng lực dần dần sẽ trụ lại, được game thủ tin tưởng. Âu đó cũng là điểm tốt. Khi đó, họ có thể yên tâm chơi game của NPH mình đặt niềm tin. Phải trải qua thì mới biết được đâu là nơi đáng tin, đâu là nơi không thể tin. Sự cạnh tranh sẽ chọn ra những NPH có năng lực, có tâm huyết, và game thủ chính là người được lợi từ điều đó.

Mầm mống sụp đổ của ngành game Việt Nam - Hình 5

Sự phát triển nhanh chóng, vượt bậc là điều đáng mừng. Game về nhiều thì game thủ càng có nhiều sự lựa chọn. Nhưng sẽ tốt hơn nếu như mỗi NPH đều lấy chữ tín lên làm đầu trong việc kinh doanh game, khi đó, thị trường mới thực sự bền vững như mong muốn của đôi bên.

Theo Game Thủ

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Fan Black Myth: Wukong tạo ra Tứ Muội phiên bản "hắc hóa" quá ấn tượng, gợi cảm không ngờFan Black Myth: Wukong tạo ra Tứ Muội phiên bản "hắc hóa" quá ấn tượng, gợi cảm không ngờ
hôm qua
Nghi vấn sắp có thêm một bản game di động mới của MU Online, hé lộ thông tin quan trọng về NPHNghi vấn sắp có thêm một bản game di động mới của MU Online, hé lộ thông tin quan trọng về NPH
hôm qua
"Gợi cảm hóa" các nhân vật trong Tam Quốc, tựa game di động này bị chỉ trích nặng nề"Gợi cảm hóa" các nhân vật trong Tam Quốc, tựa game di động này bị chỉ trích nặng nề
hôm qua
Làm mưa làm gió trên Steam, tựa game đào hố "vô tri" lộ cái kết bí ẩn, gây bất ngờ người chơiLàm mưa làm gió trên Steam, tựa game đào hố "vô tri" lộ cái kết bí ẩn, gây bất ngờ người chơi
hôm qua
Hết hồn với hàng loạt chiến trường PK ngày đêm rực cháy trong Kiếm Thần Là Ta - VPlayHết hồn với hàng loạt chiến trường PK ngày đêm rực cháy trong Kiếm Thần Là Ta - VPlay
hôm qua
Mới ra mắt demo, tựa game này đã "phá đảo" Steam, vượt mặt cả loạt bom tấnMới ra mắt demo, tựa game này đã "phá đảo" Steam, vượt mặt cả loạt bom tấn
22 giờ trước
Thống kê lượt xem của Esport Mobile năm 2024: tất cả đều phải "chào thua" trước tựa game MOBA nàyThống kê lượt xem của Esport Mobile năm 2024: tất cả đều phải "chào thua" trước tựa game MOBA này
22 giờ trước
Bom tấn sinh tồn mới ra mắt demo trên Steam, game thủ chưa chơi đã sợ, "hoảng hốt" ngay khi bấm tải vềBom tấn sinh tồn mới ra mắt demo trên Steam, game thủ chưa chơi đã sợ, "hoảng hốt" ngay khi bấm tải về
hôm qua

Tin đang nóng

Nữ nghệ sĩ đình đám đã bán nốt biệt thự 70 tỷ ở Việt NamNữ nghệ sĩ đình đám đã bán nốt biệt thự 70 tỷ ở Việt Nam
8 giờ trước
Mẹ bé Bắp: 'Ba mẹ ở quê đi chợ mua đồ nhưng không ai bán, nhà có gì ăn nấy'Mẹ bé Bắp: 'Ba mẹ ở quê đi chợ mua đồ nhưng không ai bán, nhà có gì ăn nấy'
9 giờ trước
Nóng: Báo Hàn "bắt gọn" Lee Jong Suk hẹn hò Moon Ga Young, chuyện tình với IU đã toang?Nóng: Báo Hàn "bắt gọn" Lee Jong Suk hẹn hò Moon Ga Young, chuyện tình với IU đã toang?
6 giờ trước
Nam nghệ sĩ hài nổi danh cả nước: Tuổi ngoài 60 siêu giàu, gọi vợ là "nữ hoàng cai tù ngọt ngào"Nam nghệ sĩ hài nổi danh cả nước: Tuổi ngoài 60 siêu giàu, gọi vợ là "nữ hoàng cai tù ngọt ngào"
8 giờ trước
Vợ Yoo Jae Suk phát hiện chồng biểu hiện bất thường, vội phóng về nhà lao thẳng vào phòng ngủ thấy cảnh tượng khó tinVợ Yoo Jae Suk phát hiện chồng biểu hiện bất thường, vội phóng về nhà lao thẳng vào phòng ngủ thấy cảnh tượng khó tin
8 giờ trước
Lộ tin nhắn gây ớn lạnh của "nam thần thanh xuân" đang bị điều tra vì dính líu vụ giết người tàn bạoLộ tin nhắn gây ớn lạnh của "nam thần thanh xuân" đang bị điều tra vì dính líu vụ giết người tàn bạo
7 giờ trước
Cặp đôi nhà sát vách lấy nhau, đám cưới khách ngồi nhầm tiệc, bỏ nhầm phong bìCặp đôi nhà sát vách lấy nhau, đám cưới khách ngồi nhầm tiệc, bỏ nhầm phong bì
9 giờ trước
Hình ảnh bác sĩ bước ra khỏi phòng mổ sau ca phẫu thuật kéo dài 5 tiếng cho bệnh nhân khiến triệu người thổn thứcHình ảnh bác sĩ bước ra khỏi phòng mổ sau ca phẫu thuật kéo dài 5 tiếng cho bệnh nhân khiến triệu người thổn thức
7 giờ trước

Tin mới nhất

Xuất hiện tựa game nhập vai hành động mới trên Steam, là sự kết hợp giữa Diablo 4 và Baldur's Gate 3

Xuất hiện tựa game nhập vai hành động mới trên Steam, là sự kết hợp giữa Diablo 4 và Baldur's Gate 3

22 giờ trước
Theo thời gian, các tựa game mang phong cách ARPG xuất hiện ngày một nhiều. Nếu như trước kia, Diablo gần như là series thống trị tuyệt đối lĩnh vực này thì gần đây, hàng loạt tên tuổi khác cũng đã ra mắt.
Chưa ra mắt, bom tấn giá 1,4 triệu đồng thành công ngoài mong đợi, game thủ háo hức đón chờ

Chưa ra mắt, bom tấn giá 1,4 triệu đồng thành công ngoài mong đợi, game thủ háo hức đón chờ

22 giờ trước
Cuối cùng thì sau rất nhiều thời gian chờ đợi, Monster Hunter Wilds - một trong những tựa game được kỳ vọng nhất của năm 2025 cũng đã chuẩn bị ra mắt.
Kiếm Thần Là Ta - Vplay bùng nổ ra mắt, tặng ngay 500 giftcode tri gia 1,000,000đ

Kiếm Thần Là Ta - Vplay bùng nổ ra mắt, tặng ngay 500 giftcode tri gia 1,000,000đ

22 giờ trước
Không phụ lòng mong đợi của các Kiếm khách, hôm nay Kiếm Thần Là Ta - VPlay đã chính thức ra mắt với quà tặng ngập tràn cho anh em thỏa sức Luyện Kiếm Lên Thần
Không còn là tin đồn, Genshin Impact chính thức có sách riêng giúp nâng tầm trải nghiệm của cộng đồng game thủ

Không còn là tin đồn, Genshin Impact chính thức có sách riêng giúp nâng tầm trải nghiệm của cộng đồng game thủ

22 giờ trước
Một trong những cơ chế thú vị nhất của Genshin Inpact chính là khả năng nấu nướng, cho phép game thủ săn lùng những công thức và tự tay chế biến ra các đặc sản của lục địa Teyvat.
ĐTCL mùa 13: 3 đội hình vừa bị Riot "nerf thảm", game thủ cần "né" càng xa càng tốt

ĐTCL mùa 13: 3 đội hình vừa bị Riot "nerf thảm", game thủ cần "né" càng xa càng tốt

hôm qua
Ngay từ phiên bản 13.5 trước đó, Zeri - Giám Sát đã là một đội hình cực kỳ mạnh mẽ tại ĐTCL mùa 13. Điểm mạnh của Zeri đó là khả năng gây sát thương lan sang nhiều mục tiêu và có thể bắn hạ tuyến sau của đối thủ một cách dễ dàng
Còn gần tháng mới ra mắt, bom tấn có giá 1,2 triệu đồng bất ngờ rò rỉ, đã có game thủ chơi trước từ bây giờ

Còn gần tháng mới ra mắt, bom tấn có giá 1,2 triệu đồng bất ngờ rò rỉ, đã có game thủ chơi trước từ bây giờ

hôm qua
Tựa game đang được nhắc tới trong câu chuyện lần này là Assassin s Creed Shadows - một trong những cái tên rất được chờ đợi của năm 2025.
Xuất hiện tựa game "cướp dữ liệu" người chơi ngay trên Steam, bị gỡ bỏ vẫn thành công hack máy gần nghìn người

Xuất hiện tựa game "cướp dữ liệu" người chơi ngay trên Steam, bị gỡ bỏ vẫn thành công hack máy gần nghìn người

2 ngày trước
Steam luôn tỏ ra rất cảnh giác với những tựa game không rõ nguồn gốc, hoặc đưa lên nền tảng này với những mục đích bất chính.
Blasphemous - tuyệt phẩm nhập vai Metroidvania đã chính thức có mặt trên iOS sau thời gian dài chờ đợi

Blasphemous - tuyệt phẩm nhập vai Metroidvania đã chính thức có mặt trên iOS sau thời gian dài chờ đợi

2 ngày trước
Nếu như độc giả đang tìm kiếm một tựa game nhập vai, phiêu lưu giả tưởng sở hữu các pha hành động đã mắt thì chắc chắn, Blasphemous sẽ là lựa chọn không thể bỏ qua.
Genshin Impact "ghẻ lạnh" một điều trong suốt 33 phiên bản, khiến game thủ dành 4 năm để ngóng đợi?

Genshin Impact "ghẻ lạnh" một điều trong suốt 33 phiên bản, khiến game thủ dành 4 năm để ngóng đợi?

2 ngày trước
Ra mắt rất nhiều nhân vật mới, thế nhưng miHoYo lại để quên điều này quá lâu. 7 quốc gia ở Genshin Impact, chỉ 1 cái tên bị bỏ xó bấy lâu nay
Bom tấn nhập vai thế giới mở hay nhất 2024 chuẩn bị lên PC, game thủ có lý do để chờ đợi

Bom tấn nhập vai thế giới mở hay nhất 2024 chuẩn bị lên PC, game thủ có lý do để chờ đợi

2 ngày trước
Tựa game đang được nhắc tới trong câu chuyện lần này là Rise of Ronin - một trong những bom tấn đầy chất lượng nhưng dường như hơi ít được chú ý trong năm 2024.
Xuất hiện streamer kỹ năng đạt "đỉnh cao đời người", phá đảo 7 game Soulslike chỉ với nhân vật level 1, nhận 0 damage

Xuất hiện streamer kỹ năng đạt "đỉnh cao đời người", phá đảo 7 game Soulslike chỉ với nhân vật level 1, nhận 0 damage

2 ngày trước
Các tựa game Soulslike luôn được biết tới như một trong những thử thách khó nhằn nhất với các game thủ cũng như streamer trên toàn thế giới.
Kiếm Thần Là Ta - Vplay FA không còn sợ cô đơn khi Kiếm Thần cũng biết yêu

Kiếm Thần Là Ta - Vplay FA không còn sợ cô đơn khi Kiếm Thần cũng biết yêu

2 ngày trước
Con đường Luyện Kiếm Lên Thần trong Kiếm Thần Là Ta - VPlay không cô đơn khi bên cạnh Kiếm Thần có tri thức, mỗi game thủ còn có thể tìm cho mình một mái ấm hạnh phúc

Có thể bạn quan tâm

Cẩn thận với hội chứng người đỏ do thuốc

Cẩn thận với hội chứng người đỏ do thuốc

Sức khỏe

5 phút trước
Hội chứng người đỏ biểu hiện khác nhau ở những bệnh nhân khác nhau. Trong trường hợp nặng, có thể xảy ra tụt huyết áp và sốc, thậm chí có thể nguy hiểm đến tính mạng. Do đó, cần thận trọng và sử dụng hợp lý các loại thuốc dễ gây ra hội ...
Bắt đối tượng xúc phạm người khác trên mạng xã hội

Bắt đối tượng xúc phạm người khác trên mạng xã hội

Pháp luật

4 giờ trước
Nguyễn Thị Phượng là đối tượng đã dùng mạng xã hội facebook thực hiện hành vi đăng thông tin có nội dung xuyên tạc, sai sự thật.
Máy bay quân sự rơi xuống khu dân cư ở Sudan, 46 người chết

Máy bay quân sự rơi xuống khu dân cư ở Sudan, 46 người chết

Thế giới

4 giờ trước
Văn phòng truyền thông bang Khartoum của Sudan ngày 26.2 thông báo 46 người đã thiệt mạng khi một máy bay quân sự rơi xuống khu dân cư ở ngoại ô thủ đô Khartoum của nước này.
Bộ phim 18+ nóng bỏng nhất sự nghiệp của mỹ nhân Gossip Girl vừa qua đời

Bộ phim 18+ nóng bỏng nhất sự nghiệp của mỹ nhân Gossip Girl vừa qua đời

Hậu trường phim

4 giờ trước
Michelle Trachtenberg còn những hoạt động nghệ thuật đáng chú ý khác, một trong số đó là vai diễn đầy táo bạo ở bộ phim 18+ Black Christmas.
Ngoại hình gây hoang mang tột độ của Tiểu Long Nữ đẹp nhất màn ảnh

Ngoại hình gây hoang mang tột độ của Tiểu Long Nữ đẹp nhất màn ảnh

Sao châu á

4 giờ trước
Lý Nhược Đồng quả thực đã bảo dưỡng nhan sắc tốt hơn so với nhiều người nhưng không đến mức không hoàn toàn thay đổi như những gì được khen ngợi trên mạng xã hội.
Phim Hàn hay đến mức rating tăng 132% chỉ sau 1 tập, nữ chính đã đẹp mê mẩn còn có cảnh nóng cực cháy

Phim Hàn hay đến mức rating tăng 132% chỉ sau 1 tập, nữ chính đã đẹp mê mẩn còn có cảnh nóng cực cháy

Phim châu á

4 giờ trước
Siêu phẩm trả thù Buried Hearts do nam diễn viên Park Hyung Sik và nữ diễn viên Hong Hwa Yeon đóng chính mở màn vô cùng thành công.
4 phim 18+ nóng bỏng mắt của "mỹ nhân đẹp nhất thế kỷ": Hàng cổ đánh đổ dân chơi

4 phim 18+ nóng bỏng mắt của "mỹ nhân đẹp nhất thế kỷ": Hàng cổ đánh đổ dân chơi

Phim âu mỹ

5 giờ trước
Đây là những bộ phim 18+ hay nhất của nữ diễn viên được mệnh danh là biểu tượng nhan sắc của thế kỷ 20 Jennifer Connelly.
Ronaldo khiến mạng xã hội bùng nổ

Ronaldo khiến mạng xã hội bùng nổ

Sao thể thao

5 giờ trước
Mạng xã hội vừa chấn động bởi một hành động bất ngờ của Cristiano Ronaldo trong trận đấu mới nhất của Al Nassr thuộc vòng 22 Saudi Pro League hôm 26/2.
Jennie nói 1 câu khiến tất cả những kẻ thù ghét "nín họng"

Jennie nói 1 câu khiến tất cả những kẻ thù ghét "nín họng"

Nhạc quốc tế

5 giờ trước
Ở track Like JENNIE, nữ thần tượng không ngần ngại đốp chát anti, đáp trả thẳng thắn trước những định kiến tiêu cực bủa vây mình.
Bí ẩn chưa có lời giải của sao nữ Vbiz sau gần 2 năm sinh đôi và lấy chồng Hàn Quốc

Bí ẩn chưa có lời giải của sao nữ Vbiz sau gần 2 năm sinh đôi và lấy chồng Hàn Quốc

Sao việt

5 giờ trước
Sam chia sẻ hình ảnh mới bên gia đình nhỏ trên trang cá nhân, gương mặt của ông xã được cô khéo léo dùng icon che chắn.
Phía Justin Bieber phản hồi về những thông tin tiêu cực liên quan đến tình trạng sức khỏe

Phía Justin Bieber phản hồi về những thông tin tiêu cực liên quan đến tình trạng sức khỏe

Sao âu mỹ

5 giờ trước
Thời gian gần đây, Justin Bieber nhiều lần bị bắt gặp với diện mạo mệt mỏi, gầy gò hơn trước. Các thông tin không tích cực về sức khỏe của nam ca sĩ đã bùng nổ.