EU kêu gọi ngừng xuất khẩu vũ khí để hỗ trợ Ukraine
Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) về chính sách đối ngoại và an ninh Josep Borrell kêu gọi các quốc gia thành viên tạm ngừng xuất khẩu vũ khí nhằm mục đích tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraine.
“Chúng tôi không chỉ phải hỗ trợ Ukraine trong thời gian bao lâu mà còn bằng bất cứ điều gì cần thiết. Đó không chỉ là vấn đề thời gian mà còn là vấn đề số lượng và chất lượng của nguồn cung”, ông Josep Borrell phát biểu nhân chuyến thăm chính thức Ba Lan, ngày 5-2 (giờ địa phương).
Theo Euronews, tháng 3-2023, EU đã thông qua kế hoạch trị giá 2 tỷ euro nhằm tăng cường cung cấp đạn dược cho Ukraine, với cam kết gửi 1 triệu quả đạn pháo 155mm trong 12 tháng để giúp quốc gia này tăng cường năng lực tự vệ.
Ông Josep Borrell. Ảnh: Reuters
Nhưng đến cuối năm 2023, EU mới chỉ cung cấp 330.000 viên đạn, bất chấp những lời đề nghị liên tục từ Kiev. Con số này dự kiến sẽ đạt khoảng 520.000 viên vào cuối tháng 3-2024.
Việc giao hàng chậm ban đầu được cho là do những gián đoạn chuỗi cung ứng và đầu tư chậm chạp. Tuy nhiên, ông Josep Borrell nhận định, năng lực công nghiệp không còn là trở ngại. Thay vào đó, việc các công ty châu Âu xuất khẩu vũ khí tới những khách hàng không trong tình trạng xung đột đang cản trở quá trình giao hàng cho Ukraine.
Video đang HOT
“Cách nhanh nhất, rẻ nhất và hiệu quả nhất để tăng nguồn cung cấp đạn dược cho Ukraine là ngừng xuất khẩu sang nước thứ ba. Đây là điều mà chỉ các quốc gia thành viên mới có thể thực hiện”, ông Josep Borrell nhấn mạnh.
Nhà ngoại giao 76 tuổi cũng lưu ý, ngoài 520.000 quả đạn pháo dự kiến sẽ được giao cho Ukraine vào tháng 3 năm nay, các công ty châu Âu cũng đang cung cấp vũ khí cho Kiev “trên cơ sở thương mại” và với “số lượng lớn”, nhưng từ chối cung cấp số liệu cụ thể vì “lý do an ninh”.
Theo ước tính trước đây của Ủy ban châu Âu, 11 quốc gia thành viên EU có nhà máy sản xuất đạn pháo 155mm gồm: Bulgaria, Croatia, Séc, Pháp, Đức, Hy Lạp, Italia, Ba Lan, Slovakia, Tây Ban Nha và Thụy Điển.
Hiện vẫn chưa rõ những quốc gia nào sẽ đáp lại lời kêu gọi của ông Josep Borrell về hạn chế xuất khẩu sang nước thứ ba do thị trường toàn cầu là nguồn thu dồi dào đối với ngành công nghiệp quốc phòng.
Trước đề nghị của ông Josep Borrell, Bộ trưởng Ngoại giao Ba Lan Radosław Sikorski đã bày tỏ sự ủng hộ hoàn toàn, cho rằng Ukraine vẫn bị Nga áp đảo nên EU cần hỗ trợ Kiev thu hẹp sự chênh lệch.
Năm 2023, ông Josep Borrell đã đề xuất một kế hoạch đầy tham vọng trị giá 20 tỷ euro nhằm mang lại cho Ukraine sự hỗ trợ quân sự “bền vững và có thể dự đoán được” nhưng kế hoạch chi tiết này nhanh chóng bị lu mờ.
Gần đây nhất, ông Josep Borrell cũng đề nghị khoản viện trợ 5 tỷ euro cho Cơ chế Hòa bình châu Âu (EPF) – hệ thống ngoài ngân sách nhằm đền bù một phần cho các quốc gia thành viên về số vũ khí cung cấp cho Ukraine. Ý tưởng này vẫn đang trong quá trình đàm phán căng thẳng với kết quả dự kiến sẽ được công bố trong vài tuần tới.
Hungary và Ba Lan tập hợp đồng minh để bảo vệ quyền phủ quyết trong EU
Chính sách đối ngoại và an ninh trong EU là một trong số lĩnh vực cần có sự đồng thuận. Nhưng quy tắc nhất trí này có thể được sử dụng bởi một quốc gia thành viên duy nhất để làm chệch hướng hoặc ngăn chặn một quyết định chung.
Bộ trưởng Ngoại giao Hungary Péter Szijjártó. Ảnh: Hungarytoday.hu
Theo trang tin Euronews.com, Hungary và Ba Lan đang nỗ lực duy trì nguyên tắc nhất trí trong chính sách đối ngoại và an ninh của EU, một phản ứng trực tiếp nhằm vào nhóm nước thành viên khác đang thúc ép áp dụng quy tắc đa số đủ điều kiện và chấm dứt quyền phủ quyết.
Động thái này đã được Bộ trưởng Ngoại giao Hungary Péter Szijjártó công bố hôm 22/5. Ông Szijjártó cho biết các cuộc đàm phán sơ bộ đang diễn ra để phản đối "nhóm" mới ủng hộ đa số đủ điều kiện, bao gồm Đức và Pháp, các thành viên có ảnh hưởng nhất của EU.
"Những quốc gia thành viên muốn duy trì sự đồng thuận và quyền bảo vệ lợi ích quốc gia của họ trong quá trình ra quyết định của Brussels muốn có sự hợp tác chặt chẽ. Chúng tôi đã đàm phán ở cấp đại sứ tại Brussels. Tất nhiên, ở phía bên kia, một nhóm khác cũng đang được tổ chức", ông Szijjártó nói với các phóng viên.
Tuy nhiên Ngoại trưởng Szijjártó không nêu tên các quốc gia đã tham gia vào các cuộc thảo luận trên.
Sau đó, Ngoại trưởng Ba Lan Zbigniew Rau cũng đã lên tiếng ủng hộ công khai. "Ba Lan sẽ không bao giờ ủng hộ ý tưởng chuyển từ sự đồng thuận sang biểu quyết đa số đủ điều kiện trong chính sách đối ngoại và an ninh chung của EU", ông Rau viết trên Twitter.
Một nguồn tin ngoại giao nói với Euronews rằng phe ủng hộ duy trì sự đồng thuận có thể lên tới 9 quốc gia EU, mặc dù chưa có danh sách chính thức nào được công bố.
Nỗ lực trên cũng được cho nhằm đối trọng với "nhóm ủng hộ đa số đủ điều kiện" được thành lập hồi đầu tháng này gồm Bỉ, Phần Lan, Pháp, Đức, Italy, Luxembourg, Hà Lan, Slovenia và Tây Ban Nha.
Romania chính thức gia nhập nhóm này ngày 22/5, trong khi Đan Mạch chọn tham gia với tư cách quan sát viên. Josep Borrell, người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU, đã đích thân ủng hộ sáng kiến này.
Các nước trên muốn điều chỉnh lại chính sách đối ngoại của EU theo "cách thực dụng" bằng cách dần dần loại bỏ sự nhất trí, một quy tắc bỏ phiếu chỉ áp dụng cho một số lĩnh vực hoạch định chính sách của EU, chẳng hạn như quá trình mở rộng khối, đánh thuế và ngân sách chung".
Nhưng sự cần thiết phải có 27 phiếu đồng ý thường được sử dụng bởi một quốc gia nhằm trì hoãn hoặc phủ quyết hoàn toàn các quyết định chung. Đặc biệt, Hungary đã bị một số nước EU chỉ trích vì liên tục sử dụng quyền phủ quyết để cản trở các thỏa thuận quan trọng, gây ra sự thất vọng cho các quốc gia thành viên.
Vấn đề này một lần nữa được sử dụng hôm 22/5, khi Budapest chặn việc hỗ trợ quân sự cho Ukraine trị giá 500 triệu euro, sau khi Kiev liệt OTP Bank, ngân hàng thương mại lớn nhất của Hungary, là "nhà tài trợ chiến tranh quốc tế".
OTP, cũng như các công ty tư nhân khác trong danh sách của Ukraine, mạnh mẽ bác bỏ những tuyên bố này, cho rằng lý do là không chính xác và không khách quan.
Quan chức EU nêu 'khác biệt lớn' giữa việc cung cấp vũ khí cho Ukraine và Nga Đại diện đối ngoại của EU trả lời ông Vương Nghị khi được chất vấn tại sao châu Âu lại quan tâm đến việc Bắc Kinh có khả năng cung cấp vũ khí cho Nga trong khi chính Brussels đang chuyển vũ khí cho Ukraine. Ông Josep Borrell phát biểu trong một phiên họp của Nghị viện châu Âu ở Strasbourg, Pháp, ngày...