EU ‘chạy đua’ để lấp đầy kho khí đốt dự trữ khi Nga giảm nguồn cung
Không đảm bảo nguồn cung cấp khí đốt sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng cho châu Âu và cả Ukraine.
Do đó, cuộc chạy đua để nạp đủ kho dự trữ khí đốt có thể ảnh hưởng đến kết quả của cuộc xung đột ở Ukraine.
Một số nước EU phải quay lại sử dụng năng lượng than trước nguy cơ bị Nga cắt nguồn cung khí đốt. Ảnh: AP
“Phát súng” đầu tiên đã được khai hỏa trong cuộc đua để đảm bảo đủ khí đốt vào mùa Đông này và câu hỏi đặt ra là liệu EU có thể tự “giải phóng” khỏi sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga hay không.
Điểm mấu chốt là liệu EU có đủ khí đốt để vượt qua áp lực từ Nga không và đó là lý do tại sao EU muốn các nước thành viên lấp đầy kho chứa khí đốt của họ đến 80% công suất trước ngày 1/11 tới. Nghị viện châu Âu tuần trước đã ủng hộ kế hoạch này.
Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu Frans Timmermans nói: “Nguy cơ xảy ra sự cố cắt toàn bộ khí đốt đang trở nên thực tế hơn bao giờ hết. Đó là lý do tại sao việc thông qua quy định tích trữ khí đốt là rất quan trọng vào thời điểm hiện nay”.
Rõ ràng, Điện Kremlin nhận thấy khả năng EU đạt được mục tiêu. Vì vậy, các dòng cung cấp khí đốt cho châu Âu đang giảm nhanh chóng, với 12 quốc gia EU ghi nhận việc ngừng cung cấp hoàn toàn hoặc một phần khí đốt từ Nga.
Video đang HOT
EU đang đẩy nhanh kế hoạch nạp khí dự trữ so với bình thường, với việc các quốc gia thành viên bắt đầu tăng lượng lưu trữ trước một tháng so với kế hoạch. Tổng kho chứa khí đốt trên toàn khối hiện đã được lấp đầy khoảng 55% công suất.
Nhưng điều này đang đối mặt với thách thức. Gần đây, tập đoàn năng lượng Gazprom của Nga đã giảm lượng khí đốt xuống 40% công suất dọc theo đường ống Dòng chảy phương Bắc 1 (Nord Stream 1), với lý do không đảm bảo thiết bị bảo trì do các lệnh trừng phạt của phương Tây gây ra, ảnh hưởng đến việc giao hàng tới Pháp, Italy, Áo và Đức.
Moskva khẳng định việc giảm nguồn cung là một vấn đề công nghệ thuần túy, khi người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết “không có chương trình nghị sự bí ẩn nào” đằng sau động thái này. Do đó, dòng khí đốt sẽ giảm hơn nữa vào tháng tới khi Nga đóng Nord Stream 1 vì điều Moskva thông báo là bảo trì thường xuyên.
Trong bối cảnh này, Berlin đã kích hoạt giai đoạn hai của hệ thống cảnh báo khí khẩn cấp gồm ba giai đoạn, tiến gần hơn đến việc phải phân phối khí đốt. Đức cũng đã cam kết sẽ tạm thời tăng hoạt động của các nhà máy than, cũng như Áo và Hà Lan, bất chấp các vấn đề về môi trường.
“Cắt nguồn cung cấp khí đốt là một đòn tấn công kinh tế đối với EU. Chúng ta đang đối mặt với cuộc khủng hoảng khí đốt”, Phó Thủ tướng Đức Robert Habeck thừa nhận, đồng thời cảnh báo về thời kỳ khó khăn phía trước với châu Âu.
Simone Tagliapietra, nhà nghiên cứu năng lượng cấp cao tại Bruegel, cho biết nếu Nga tiếp tục vận chuyển khí đốt, EU có thể đạt được mục tiêu lưu trữ vào tháng 10 này. Nhưng nếu Moskva cắt giảm nguồn cung, việc đạt được mục tiêu sẽ là “thách thức rất lớn”.
Trong khi đó, Thomas Rodgers, nhà phân tích năng lượng tại công ty tư vấn ICIS, lập luận rằng đó là bởi vì nguồn cung cấp thay thế không thể bù đắp cho lượng thiếu hụt từ Nga. Ông nói: “Bất kỳ nguồn cung cấp khí đốt bổ sung nào sẽ không đến châu Âu trong thời gian ngắn trước mắt”.
Nếu nhập khẩu từ Nga bị chặn lại, ông Rodgers cho rằng các quốc gia châu Âu sẽ buộc phải phân phối khí đốt, bắt đầu từ ngành công nghiệp và tiếp theo là sản xuất điện và sử dụng trong các khu dân cư.
Về phần mình, Alexander Gabuev, thành viên cấp cao của tổ chức tư vấn Carnegie nhận xét nếu Moskva có thể làm tổn hại nền kinh tế của EU bằng cách cắt nguồn cung cấp khí đốt, thì điều này có thể làm mất đi sự ủng hộ của công chúng châu Âu đối với Ukraine trong cuộc xung đột với Nga. Nếu EU không đạt được mục tiêu dự trữ khí đốt, các nước EU khó có thể tiếp tục gửi tiền và vũ khí tới Kiev.
Đồng quan điểm trên, Mikhail Krutikhin, người đồng sáng lập cơ quan tư vấn độc lập RusEnergy và là chuyên gia hàng đầu về độc quyền xuất khẩu khí đốt của Gazprom cho biết: “Xác suất rất cao – gần như 100%. Nga muốn sử dụng Gazprom như một vũ khí ngay bây giờ, trước nguy cơ EU lấp đầy kho chứa của mình”.
Ông Krutikhin dự báo một đợt ngừng cung cấp quy mô lớn có thể xảy ra vào tháng 7 hoặc tháng 8 tới, cho phép Nga gây áp lực tối đa lên EU trong khi cho phép Moskva có đủ thời gian để đánh giá về các cuộc đụng độ mang tính quyết định đang diễn ra như thế nào ở miền Đông Ukraine.
Nếu mùa Đông sắp tới thời tiết lạnh giá hơn, chuyên gia Rodgers của ICIS kết luận rằng điều đó sẽ khiến các nước EU không đảm bảo sưởi ấm ngay cả khi họ đã đạt mục tiêu lưu trữ 80%.
Châu Âu đạt được thỏa thuận tạm thời về lưu trữ khí đốt
Một bước quan trọng để cải thiện an ninh nguồn cung của Liên minh châu Âu (EU) trong bối cảnh xung đột quân sự ở Ukraine đã được thực hiện ngày 19/5 với thỏa thuận chính trị tạm thời đạt được giữa Hội đồng châu Âu và Nghị viện châu Âu (EP) về luật lưu trữ khí đốt.
Quy định được đề xuất nhằm đảm bảo lượng khí đốt dự trữ trong EU được lấp đầy trước mùa Đông và có thể được chia sẻ giữa các quốc gia thành viên, trên tinh thần đoàn kết.
Trạm nén khí Bulgartransgaz tại Ihtiman, Bulgaria ngày 5/5/2022. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo phóng viên TTXVN tại Brussels, các nghị sĩ châu Âu đã nhất trí trong các cuộc đàm phán rằng các kho lưu trữ khí đốt ngầm dưới lòng đất tại các quốc gia thành viên EU phải được lấp đầy ít nhất 80% công suất trước mùa Đông năm 2022 và 2023, cũng như 90% trước giai đoạn 2024 và 2025. EU sẽ cùng nhau nỗ lực để đạt được việc lấp đầy 85% công suất của các kho khí đốt ngầm trong khối vào năm 2022. Nghĩa vụ nạp khí sẽ được giới hạn ở mức 35% lượng khí đốt tiêu thụ hàng năm của các quốc gia thành viên trong 5 năm qua để tránh tác động không cân đối đối với một số quốc gia thành viên có lượng tích trữ lớn.
Thỏa thuận tạm thời cũng quy định rằng các quốc gia thành viên có thể đáp ứng một phần mục tiêu 90% công suất bằng cách kiểm đếm các kho dự trữ khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) hoặc nhiên liệu thay thế.
Do không phải tất cả các quốc gia thành viên EU đều có các cơ sở lưu trữ trên lãnh thổ của mình nên các nghị sĩ nhất trí rằng các nước không có kho lưu trữ sẽ có quyền sử dụng kho dự trữ khí đốt tại các quốc gia thành viên khác. Để chia sẻ gánh nặng tài chính về nghĩa vụ nạp khí, các nước thành viên không có kho chứa ngầm sẽ sử dụng dung tích kho chứa tương ứng với 15% lượng khí tiêu thụ hàng năm của họ trong 5 năm qua, đồng thời có thể thiết lập một cơ chế thay thế để san sẻ gánh nặng.
Hội đồng châu Âu và EP cũng nhất trí về việc chứng nhận bắt buộc đối với tất cả các nhà vận hành hệ thống lưu trữ để tránh các rủi ro tiềm ẩn ảnh hưởng từ bên ngoài đối với các cơ sở hạ tầng lưu trữ quan trọng có thể gây nguy hiểm cho an ninh nguồn cung năng lượng hoặc bất kỳ lợi ích an ninh thiết yếu nào khác.
Ngoài ra, hai cơ quan này cũng nhất trí bổ sung một tham khảo liên quan đến việc đa dạng hóa các nhà cung cấp khí đốt và giảm sự phụ thuộc năng lượng của EU.
Hội đồng và EP cũng nhất trí về nghĩa vụ lấp đầy sẽ hết hạn vào ngày 31/12/2025, trong khi nghĩa vụ chứng nhận sẽ tiếp tục sau ngày đó. Hai cơ quan này cũng quyết định cấp phép chuyển hướng cho Cyprus, Malta và Ireland, miễn là các quốc gia này không được kết nối trực tiếp với hệ thống khí đốt của các quốc gia thành viên khác.
EU chia rẽ về vấn đề thay đổi hiệp ước của khối Một báo cáo gần đây cho thấy các công dân của Liên minh châu Âu (EU) mong muốn khối này trở nên công bằng, đoàn kết hơn và đi đầu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, đồng thời đưa ra các quyết định nhanh chóng ngay cả khi các quyết định đó loại bỏ nguyên tắc đồng thuận tuyệt đối trong...