Elon Musk muốn làm ra chiếc ôtô không có vô lăng và ghế lái

Elon Musk khẳng định xe tự lái có thể hoạt động mà không cần bất cứ sự can thiệp nào từ con người. Tuy nhiên, điều đó rất khó thành hiện thực nếu xét theo tâm lý học.

Trong thông điệp phát tại Hội nghị Trí tuệ nhân tạo thế giới (WAIC), Elon Musk quả quyết xe tự hành sẽ đạt cấp độ 5 trong năm 2021. Tuy nhiên, Inc cho rằng có nhiều yếu tố trong tâm lý con người khiến mục tiêu của CEO Tesla không thể thành sự thật.

Ở cấp độ 5, xe sẽ tự vận hành mà không cần bất cứ sự hỗ trợ nào từ con người. Nói cách khác, phương tiện đạt cấp độ này sẽ tự xử lý được mọi tình huống, khiến vô lăng và ghế lái trở nên thừa thãi.

Elon Musk góp mặt tại WAIC 2021. Ảnh: WAIC .

Phát ngôn của Elon Musk dấy lên nhiều tranh cãi. Theo các chuyên gia trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và robot, việc đạt được cấp độ 5 là gần như bất khả thi.

Xe tự hành chỉ xử lý được những tình huống đã được tính đến từ trước. Trong khi đó, kể cả khi đối mặt với tình huống hoàn toàn mới, con người có thể đưa ra quyết định trong tích tắc. Tất cả là nhờ trực giác.

Ví dụ, khi chúng ta thấy một người phụ nữ đang bế con trước mặt, chúng ta sẽ đi chậm lại. Ngược lại, nếu phía trước xe là một gã đàn ông đeo khẩu trang và cầm vũ khí, nhiều khả năng người lái sẽ đánh lái và tăng tốc. Dù đều là những tình huống có người đứng trước xe, chúng ta đưa ra phản ứng khác nhau chỉ trong tích tắc, vì đó là trực giác. Bộ não con người đã trải qua hàng triệu năm tiến hóa để tạo ra trực giác đó.

Ngược lại, thuật toán phía sau những chiếc xe tự lái nếu có tự học cũng chỉ bắt đầu từ một tập dữ liệu cho trước. Đã có nhiều trường hợp xe Tesla đang tự lái gặp các tình huống bất thường như có xe quay đầu phía trước, và thay vì chậm lại thì lại tăng tốc. Trong những tình huống mà thuật toán chưa được đào tạo từ trước, chiếc xe không thể có trực giác con người để đảm bảo an toàn.

Nhiều người dùng tin tưởng vào tính năng tự lái của Tesla đến nỗi sẵn sàng ngồi ngủ, mặc cho xe di chuyển. Ảnh: Clint Olivier.

Theo tiến sĩ Daniel Kahneman, chuyên gia tâm lý học hành vi từng nhận giải Nobel kinh tế, trực giác hình thành qua 3 yếu tố: tính quen thuộc, luyện tập và phản biện. Chúng ta tự tin tham gia giao thông vì đã quen với các nguyên tắc, luật lệ, điều xe tự hành dễ dàng làm được. Vấn đề nằm ở 2 yếu tố còn lại.

Sau mỗi tai nạn, những dữ liệu sẽ được nạp thêm vào để xe tự lái có thể học hỏi và làm tốt hơn trong lần sau. Vấn đề là liệu chiếc xe có bao giờ đạt tới mức độ nhận thức như con người. Não bộ con người có cơ hội luyện tập và phản biện liên tục với nhiều tình huống khác nhau trong cuộc sống hàng ngày, không hề bị giới hạn như xe tự hành, vốn được thiết kế chỉ để chạy trên đường.

Để đạt được cấp độ tự hành thứ 5, các kỹ sư phần mềm tại Tesla phải đảm bảo thuật toán của mình có bộ trải nghiệm tương đương với con người.