Dybala không thể đến MU vì bản quyền hình ảnh

Sự phức tạp của vấn đề bản quyền hình ảnh khiến Premier League không ít lần hụt mất các ngôi sao. Paulo Dybala là một trong số đó.

Kỳ chuyển nhượng mùa hè 2019, Manchester United và Tottenham nỗ lực trong việc chiêu mộ Paulo Dybala. Trong khi đó, Juventus cũng muốn thanh lý chân sút người Argentina để giảm quỹ lương và mua cầu thủ khác.

Tuy nhiên, các cuộc thương thảo giữa Tottenham, MU với phía Dybala đổ bể vào phút chót. Theo truyền thông Anh, nguyên nhân chính đến từ vấn đề bản quyền hình ảnh của cầu thủ.

Bản quyền hình ảnh của Dybala khiến các CLB như MU hay Tottenham gặp khó trong đàm phán chiêu mộ. Ảnh: Getty.

Xung đột giữa cầu thủ và CLB

Luật sư Jake Cohen, người có nhiều năm làm việc về vấn đề bản quyền hình ảnh trong bóng đá, cho biết bản quyền hình ảnh luôn khiến các cầu thủ và CLB gặp rắc rối mỗi khi thương thảo hợp đồng.

Về cơ bản, bản quyền hình ảnh là quyền sở hữu tên, hình, nickname, giọng nói, chữ ký và nhiều đặc điểm cá nhân khác của cầu thủ. Trong bóng đá chuyên nghiệp, các cầu thủ thường có một công ty, chịu trách nhiệm pháp lý để quản lý hình ảnh của riêng mình.

Công ty nói trên sẽ chịu trách nhiệm thương thảo trực tiếp với các CLB chủ quản về vấn đề bản quyền hình ảnh, cũng như khai thác và bảo vệ thương hiệu của cá nhân cầu thủ.

Việc thành lập những công ty chuyên biệt để quản lý hình ảnh giúp các cầu thủ tiết kiệm một khoản đáng kể về thuế thu nhập (thuế đánh vào doanh nghiệp thường thấp hơn đánh vào cá nhân cầu thủ).

Vấn đề bản quyền hình ảnh được xử lý không hoàn toàn giống nhau ở các nền bóng đá trên thế giới. Tại Anh, hợp đồng lao động tiêu chuẩn của Premier League quy định các CLB có quyền sử dụng một phần hình ảnh của cầu thủ để quảng bá cho các nhà tài trợ của họ.

Tuy nhiên, quyền sử dụng này chỉ nằm trong giới hạn. Ví dụ như Tottenham không được sử dụng hình ảnh của Harry Kane với tần suất quá nhiều khi so với các cầu thủ khác trong đội hình.

Các CLB vì thế thường cố gắng đạt được thoả thuận khai thác một phần (hay toàn bộ) bản quyền hình ảnh của các cầu thủ trong hợp đồng giữa hai bên.

Tottenham có thể cài thêm điều khoản hạn chế cầu thủ quảng cáo cho đối thủ của nhãn hàng đang tài trợ cho CLB. Khoản tiền hình ảnh của cầu thủ sẽ được CLB trả trực tiếp vào hợp đồng hoặc thông qua đàm phán với công ty thứ 3 nắm bản quyền hình ảnh của cầu thủ (thường là do cầu thủ và người thân sở hữu).

Trường hợp Dybala trở nên phức tạp hơn khi anh đã bán toàn bộ bản quyền hình ảnh của mình cho bên thứ 3, không còn liên quan gì đến mình.

Khi Tottenham hay MU muốn chiêu mộ Dybala, họ phải làm việc với công ty do người đại diện cũ của tiền đạo này sở hữu. Xung đột giữa các bên nổ ra khi công ty nắm bản quyền hình ảnh của Dybala đánh giá cao giá trị thương hiệu cầu thủ hơn hai CLB của Premier League.

Có tin bên nắm bản quyền hình ảnh của Dybala muốn MU và Tottenham phải bỏ số tiền lên tới 13,7 triệu bảng để mua lại bản quyền hình ảnh của cầu thủ.

Trong khi đó, Chủ tịch Daniel Levy của Tottenham muốn khai thác triệt để bản quyền hình ảnh của Dybala sau khi đã chấp nhận bỏ ra một số tiền lớn để mua cầu thủ. Thương vụ vì thế không xảy ra.

Nếu một CLB không đạt được thỏa thuận trong vấn đề bản quyền hình ảnh với cầu thủ, họ sẽ khó khăn trong việc khai thác, sử dụng hình ảnh của các ngôi sao.

Sự xung đột về mặt thương hiệu sẽ xảy ra khi nhãn hàng đang tài trợ cho cá nhân Dybala là đối thủ cạnh tranh với nhãn hàng tài trợ cho Tottenham hay MU.

Khi Jose Mourinho chuẩn bị dẫn dắt MU vào tháng 5/2016, một trong những vấn đề lớn trong hợp đồng của hai bên là xung đột giữa các nhà tài trợ cá nhân của HLV và nhà tài trợ cho “Quỷ đỏ”.

Trường hợp Dybala đặc biệt ở chỗ anh đã bán bản quyền hình ảnh cho bên thứ ba. Ảnh: Igames.

Cuộc chiến không hồi kết

Daniel Geey, một luật sư thể thao khác của Anh, nhận định thông thường các cầu thủ sẽ cố gắng dung hoà lợi ích với CLB, vì họ có thể kiếm được nhiều hơn từ tiền lương nếu thi đấu tốt trên sân cỏ.

Về phần các CLB, đôi khi họ cũng phải “chiều” theo yêu cầu của các cầu thủ, đặc biệt là những ngôi sao lớn (hoặc đến từ Nam Mỹ) vì mục tiêu trên sân cỏ. Ngoài lý do thời tiết, vấn đề bản quyền hình ảnh được xem là nguyên nhân khiến Ronaldinho chọn Barca thay vì MU vào năm 2003.

Các CLB chủ quản của Lionel Messi, Cristiano Ronaldo hay Neymar phải thỏa hiệp khá nhiều với các ngôi sao kể trên, trong những cuộc đàm phán bản quyền hình ảnh.

Neymar tại PSG, Ronaldo tại Juve hay Messi tại Barca đứng ở vị thế mà các CLB chủ quản cần đáp ứng những đòi hỏi về khai thác bản quyền hình ảnh của họ, về khoản thu nhập khổng lồ mà họ nhận được nhờ thương hiệu cá nhân.

Ở Tây Ban Nha, Chủ tịch Florentino Perez của Real từng thành công trong việc đòi hỏi những ngôi sao như David Beckham chia 50% lợi nhuận bản quyền hình ảnh với CLB. Khi Beckham sang LA Galaxy, anh chỉ phải chia 20% với CLB của Mỹ.

Tuy nhiên, sau này Ronaldo từng thành công trong việc giảm tỷ lệ 50% tại Real xuống còn 40%. Điều này đạt được nhờ vị thế ngày càng cao của CR7 tại Real.

Đến năm 2015, CR7 quyết định ủy quyền quản lý hình ảnh cho công ty của tỷ phú Singapore Peter Lim và khiến Real không còn khai thác được nhiều về hình ảnh của cầu thủ. Đây được cho là một phần nguyên nhân cho việc Perez quyết định bán Ronaldo cho Juventus.

Bản quyền hình ảnh là vấn đề khá nhạy cảm, và gần như là cuộc chiến không bao giờ có hồi kết giữa các bên liên quan.