Đường sắt cao tốc Trung Quốc đại thắng Nhật Bản: Dễ hiểu

Theo chuyên gia giao thông Nguyễn Xuân Thủy, Trung Quốc vượt qua Nhật Bản giành nhiều hợp đồng xây đường sắt cao tốc chủ yếu nhờ yếu tố giá rẻ.

PV:- Mới đây nhất, Trung Quốc đã vượt qua Nhật Bản để giành hợp đồng xây dựng đường sắt cao tốc ở Mỹ. Trong khi đó, Nhật Bản cũng để tuột mất hợp đồng quan trọng xây dựng đường sắt cao tốc ở Indonesia vào tay Trung Quốc và trước đó là dự án ở Thái Lan. Ông có bất ngờ trước những thông tin này khi đường sắt cao tốc vốn là thế mạnh truyền thống của Nhật Bản với dây chuyền công nghệ hiện đại, đặc biệt là đã hoạt động an toàn suốt 50 năm mà không có sự cố lớn nào? Đây có phải là dấu hiệu cho thấy một cuộc cạnh tranh về đường sắt cao tốc giữa Nhật Bản và Trung Quốc?

Tàu chạy trên tuyến đường sắt cao tốc dài nhất thế giới (2.298km) đi qua cầu Yongdinghe ở Bắc Kinh

TS Nguyễn Xuân Thủy: – Nói về kỹ thuật xây dựng đường sắt cao tốc, khởi đầu phải là Nhật Bản, Đức… Từ những năm 1960-1970, Nhật Bản đã thí nghiệm đoàn tàu chạy 200km/h và họ cũng là nước đầu tiên thí nghiệm tàu chạy trên đệm từ trường và có thể đạt vận tốc 500km/h. Nhật Bản đã khẳng định được uy tín kỹ thuật của mình, tuy nhiên lịch sử đã trôi qua, Trung Quốc là nước học theo rất nhanh. Trung Quốc không phải là nước bắt đầu nhưng họ có thể mua một chiếc máy bay về và tháo ra làm lại nguyên xi. Đối với đường sắt cao tốc cũng vậy, Trung Quốc đã cập nhật rất nhanh kỹ thuật của các nước đi trước, trong đó có Nhật Bản.

Một đất nước rộng bao la như Trung Quốc (hơn 9 triệu km2) rất coi trọng đường sắt bởi nó giúp giảm giá thành, tăng tốc độ, chở được hàng quá trọng, quá trường. Với đường hướng đó, Trung Quốc đã phát triển mạnh mẽ đường sắt, họ có những tuyến đường sắt dài 3.000-4.000km. Đến khi tiếp cận với kỹ thuật của đường sắt cao tốc, Trung Quốc bắt nhịp được ngay và phát triển rất nhanh. Tuy nhiên, đến nay vẫn có quan điểm cho rằng Trung Quốc phát triển mạnh đường sắt cao tốc nhưng hiệu quả về kinh tế không cao lắm vì giá thành và số người đi. Người Trung Quốc vẫn đi đường sắt thông thường nhiều hơn, trong khi tàu cao tốc chi phí cao hơn và có thể vận chuyển hàng hóa không nhiều. Dù vậy cũng phải nhắc lại rằng, nói về kỹ thuật, Trung Quốc đã tiếp cận và nắm bắt được công nghệ đường sắt cao tốc, đã chế tạo được và xuất khẩu ra nước ngoài.

Trung Quốc có đặc điểm là giá nhân công rẻ, năng suất lao động cao. Ví dụ, Nhật Bản mỗi lần có thể chế tạo 5-7 chiếc tàu nhưng Trung Quốc phải làm đến vài chục chiếc vì đường của họ nhiều, nhu cầu lớn nên năng suất lao động cao. Nhờ năng suất lao động và giá thành nhân công rẻ nên tàu Trung Quốc rẻ hơn so với Nhật Bản.

Tương tự, ở Việt Nam, nếu đường sắt Cát Linh-Hà Đông do Nhật Bản đảm nhận giá thành có thể cao hơn nhưng đảm bảo hơn, cả về tiến độ, kỹ thuật, tuổi thọ, tính an toàn và tiện nghi. Nhưng Trung Quốc bỏ giá rẻ hơn nên họ kiếm được hợp đồng đó.

Cho nên, tại sao đường sắt Trung Quốc chiếm được thị trường châu Phi, châu Mỹ là vì vậy. Dĩ nhiên, về lâu dài, tính an toàn, công nghệ và tính bền vững, tuổi thọ cao vẫn là số 1 nhưng vấn đề là tùy thuộc vào sự lựa chọn của từng nước.

PV: – Vì sao đường sắt cao tốc Trung Quốc liên tiếp đại thắng trước một Nhật Bản có thế mạnh về công nghệ, độ an toàn như vậy, thưa ông (do tiềm lực vốn lớn, mức lãi suất cho vay hấp dẫn hay điều kiện ràng buộc ít hơn…)?

TS Nguyễn Xuân Thủy: – Như tôi nói ở trên, đường sắt cao tốc Trung Quốc đại thắng trước một Nhật Bản an toàn, công nghệ hiện đại, chủ yếu là nhờ giá rẻ. Qua thấy cũng thấy được rằng cuộc cạnh tranh về đường sắt cao tốc giữa hai quốc gia Trung Quốc-Nhật Bản đã bắt đầu. Cuộc cạnh tranh này không có một tiêu chí nào để so sánh.

Ví dụ, tại sao một số nước cứ mua vũ khí của Trung Quốc mà không mua vũ khí Nga? Nguyên nhân chủ yếu là vũ khí Trung Quốc rẻ. Trung Quốc mua công nghệ, sao chép công nghệ là chính, nhờ năng suất cao, công lao động rẻ và một số yếu tố khác nên họ thắng thầu trong hợp đồng bán vũ khí cho một số nước. Trung Quốc có thế mạnh của riêng họ, ngay như Mỹ cũng phải chịu. Đơn cử, một chiếc áo Trung Quốc bán ra chỉ 10 đồng, còn áo của Nhật 15 đồng/chiếc. Dù có thể áo Trung Quốc không bền như áo Nhật Bản, có chất độc hại,… nhưng trước tiên nó nhìn bắt mắt. Hiện 60-70% hàng tiêu dùng Trung Quốc xuất sang Mỹ, cái đó thuộc về quy luật cung-cầu chứ chính phủ không thể bắt người dân phải mua của nước này mà không mua nước kia.

Theo_Báo Đất Việt