Đường ống khí đốt mới EU kỳ vọng giúp giảm phụ thuộc vào năng lượng Nga

Vùng biên giới xa xôi và đồi núi giữa Hy Lạp-Bulgari là nơi Liên minh châu Âu (EU) đặt kỳ vọng vẽ lại được bản đồ năng lượng châu lục để giảm phụ thuộc vào khí đốt tự nhiên Nga.

Máy móc hạng nặng lắp đặt đường ống gần thị trấn Komotini, phía Bắc Hy Lạp vào tháng 9/2020. Ảnh: AP

Hãng thông tấn AP (Mỹ) cho biết một đường ống dẫn dầu mới sẽ đảm bảo lượng lớn khí đốt chảy giữa hai quốc gia để sản xuất điện, sưởi ấm hộ gia đình… Đường ống có tên Kết nối khí đốt Hy Lạp-Bulgari này được thi công trong giai đoạn dịch COVID-19, đã hoàn thành trong tháng 4, được thử nghiệm đồng thời và dự kiến đi vào hoạt động thương mại từ tháng 6.

Đường ống Kết nối khí đốt Hy Lạp-Bulgari trị giá 240 triệu euro sẽ vận chuyển 3 tỷ mét khối khí đốt mỗi năm và có khả năng mở rộng lên 5 tỷ mét khối. Đường ống này được cấp tài chính từ Bulgari, Hy Lạp, EU đồng thời nhận được ủng hộ chính trị mạnh mẽ của Mỹ và EU.

Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis ngày 27/4 đã trao đổi với người đồng cấp Bulgari Kiril Petkov. Sau đó, ông Petkov đăng trên mạng xã hội Twitter: “Bulgari và Hy Lạp sẽ tiếp tục hợp tác về an ninh và đa dạng năng lượng, vốn quan trọng đối với cả hai quốc gia và khu vực. Chúng tôi đều tự tin về việc hoàn thiện Kết nối khí đốt Hy Lạp-Bulgari đúng thời gian”.

Đường kết nối năng lượng này trở nên quan trọng hơn sau khi Moskva quyết định dừng nguồn cung khí đốt tự nhiên đến Ba Lan và Bulgari. 90% khí đốt của Bulgaria là nhập khẩu từ Nga nhưng nước này chỉ tiêu thu 3 tỷ mét khối mỗi năm, ít hơn 30 lần so với Đức.

Kết nối khí đốt Hy Lạp-Bulgari dài 180 km là dự án đầu tiên trong số những đường ống khí đốt được lên kế hoạch để tạo điều kiện cho các thành viên Liên minh châu Âu (EU) cũng như những nước muốn trở thành thành viên EU có thể tiếp cận thị trường khí đốt toàn cầu.

Kết nối khí đốt Hy Lạp-Bulgaria sẽ giúp Bulgari tiếp cận với các cảng ở nước láng giềng Hy Lạp đang nhập khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) và mang khí đốt từ Azerbaijan đến qua hệ thống đường ống mới kết thúc ở Italy. Hệ thống nối giữa thành phố Komotini (Hy Lạp) và Stara Zagora (Bulgari), tạo điều kiện để những nước này tiếp cận với thị trường khí đốt toàn cầu, trong đó có liên kết với đường ống xuyên Adriatic từ Azerbaijan cũng như LNG từ Qatar, Algeria, Mỹ… được vận chuyển bằng tàu.

Hai công nhân tại điểm thi công đường ống ở phía Bắc Hy Lạp vào tháng 3/2021. Ảnh: AP

Nhiều quốc gia thành viên EU đã nỗ lực thay đổi nguồn năng lượng để tránh phụ thuộc vào Nga, từ việc quay trở lại với than đá hoặc mở rộng năng lượng xanh. Đức, nhà nhập khẩu năng lượng Nga lớn nhất thế giới, đang tìm cách xây dựng các cảng nhập khẩu LNG nhưng dự kiến sẽ mất nhiều năm. Trong khi đó, Italy đã đạt được thỏa thuận cùng Algeria, Azerbaijan, Angola và Congo về nguồn cung khí đốt.

EU kỳ vọng giảm 2/3 sự phụ thuộc vào dầu mỏ và khí đốt Nga trong năm nay sau đó hoàn toàn độc lập khỏi khí đốt, dầu mỏ Nga trong 5 năm tới nhờ các nguồn thay thế như gió, Mặt Trời…

Chuyên gia năng lượng Simone Tagliapietra tại Viện nghiên cứu Bruegel (Bỉ) nhận định chiến dịch quân sự đặc biệt Nga phát động tại Ukraine ngày 24/4 sẽ đẩy mạnh thay đổi trong chiến lược của EU về dài hạn, khiến EU thích nghi với loại năng lượng đắt đỏ hơn hoặc sự kết hợp nhiều hơn giữa các nước thành viên.

Dự kiến có thêm 8 đường ống hợp kết nối lẫn nhau có thể được xây dựng tại Đông Âu.