Dùng thuốc thang đúng “bài”

Có được một thang thuốc tốt nhưng còn phải biết tuân theo một số nguyên tắc khi sắc và khi uống thì thuốc mới thực sự phát huy tác dụng.

Thuốc tây mua về uống được ngay. Đông dược thì cần phải nấu rồi mới uống, còn gọi là sắc. Nhiều người khi mang thuốc về nhà có nhớ là thầy thuốc dặn sắc 3 chén còn 8 phân mà không biết là ngoài điều này thì còn một số nguyên tắc nữa, chỉ có làm đúng theo các nguyên tắc này thì thuốc mới thực sự thành thuốc. Cụ thể những nguyên tắc đó như sau:

- Rửa thuốc: Cho thang thuốc vào rổ có lỗ nhỏ rồi xả nhanh dưới vòi nước để sạch bụi bẩn, đất cát và tẩy các hóa chất bảo quản còn bám trên vị thuốc. Để ráo rồi mới cho vào siêu.

- Nước dùng để sắc thuốc: Nên dùng nước đun chín là tốt nhất, vì nước này đã được loại bỏ các khoáng chất có thể làm mất tác dụng của một số vị thuốc. Không nên dùng nước máy hoặc nước giếng, vì đôi khi nước không đạt chuẩn hoặc là nước cứng. Thông thường lượng nước cho một thang thuốc 100 g là khoảng 500-600 ml.

Chú ý khi uống – Uống lúc bụng đói cơ thể mới dễ hấp thu thuốc. – Không dùng thuốc chung với trứng, sữa, phó mát. – Không uống thuốc chung với nước giải khát có gas, nước ép trái cây, nước trà, các loại chè đậu, nước canh thịt, nước rau muống. – Không dùng các chất kích thích như rượu, thuốc lá, các chất cay, nóng. – Không ăn những thức ăn cứng, dai, khó tiêu. – Kiêng ăn theo đúng lời chỉ dẫn của thầy thuốc cho từng loại bệnh.

-Dụng cụ sắc thuốc: Nên dùng siêu đất, không nên dùng các nồi hoặc dụng cụ kim loại để tránh sự phân hủy các hoạt chất, đặc biệt là tannin (chất chát) thường có trong cây cỏ. Đôi khi các kim loại còn có thể phối hợp với các thành phần trong dược liệu tạo thành những chất gây độc hoặc chất cao phân tử khó hấp thu qua ruột.

- Sắc và sử dụng theo thành phần: Một thang thuốc thường có nhiều vị, trong đó có thể có những vị dễ tan hoặc khó tan trong nước, mau bay hơi như tinh dầu; có loại mỏng manh, nhẹ, thường dễ nổi lên trên như các loại hoa lá; loại cứng chắc như rễ củ, khoáng vật, động vật nặng thường chìm xuống. Loại có tinh dầu chỉ cho vào chén thuốc, trước khi uống.

Nếu trong thang thuốc có thạch cao, mẫu lệ hoặc các loại khoáng vật thì nên cho vào túi vải rồi mới cho vào sắc chung với các vị thuốc khác để không làm khét đáy siêu. Thuốc quý như sâm, nhung, quế, sừng tê… nên gói riêng và cho vào chén thuốc trước khi uống để tránh hao hụt trong quá trình sắc.

- Thời gian và nhiệt độ sắc: Thang thuốc giải cảm, hạ sốt thường được sắc nhanh với lửa to và chỉ sắc một lần. Khi sôi thì rót ra uống lúc thuốc còn ấm nóng để lấy tinh dầu giúp ra nhiều mồ hôi, như với bài thuốc giải cảm gồm những vị bạc hà, kinh giới, tía tô, hương nhu…

Nếu là thang thuốc chữa bệnh hoặc thuốc bổ, cần lấy vị, những vị thuốc là rễ củ cứng như xuyên khung, đương quy, bạch thược… thì nên sắc chậm với lửa riu riu, cho thuốc sôi âm ỉ nhưng không trào ra ngoài, thời gian sắc khoảng 50-60 phút, rót lấy nước thứ nhất và sắc nước thứ hai bằng cách cũng giống như nước thứ nhất. Hòa 2 nước lại với nhau khi uống hoặc có thể cô đặc lại rồi chia 2 lần uống trong ngày.

Theo NLĐ