Đừng thờ ơ với chứng quên trước quên sau!

Sa sút trí tuệ được khuyến cáo thường gặp ở người cao tuổi nhưng không phải là quá trình lão hóa bình thường mà là bệnh lý cần được chẩn đoán, điều trị sớm.

Bác sĩ thăm khám cho bệnh nhân sa sút trí tuệ giai đoạn trung bình – Ảnh: Nguyên Mi

Sợ bị ám hại, hóa ra do sa sút trí tuệ

Hơn 5 năm nay, bà N.T.N (84 tuổi, ngụ tại Tiền Giang) luôn chỉ ở trong nhà. Bà không dám ra ngoài một mình, thậm chí không qua nhà hàng xóm thân quen hoặc nhà con cháu, vì sợ bị… ám hại.

Cho đến gần đây, bà N. phải nhập viện Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM với cơ thể suy kiệt. Người nhà cho biết, bà N. ăn kém và đã không biết cách nhai thức ăn, không có cảm giác đói. Tại Khoa Lão -Chăm sóc giảm nhẹ, các bác sĩ chẩn đoán bà N. bị sa sút trí tuệ giai đoạn trung bình. Bệnh sa sút trí tuệ của bà N. thực chất đã tiến triển âm thầm nhiều năm qua mà không được phát hiện. Bác sĩ nhận định, bệnh đã bắt đầu từ khi bệnh nhân có những dấu hiệu rất hay quên, khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày.

“Dù sa sút trí tuệ thường gặp ở người cao tuổi nhưng không phải là một quá trình lão hóa bình thường mà là một bệnh lý cần được chẩn đoán và điều trị sớm”, tiến sĩ – bác sĩ Thân Hà Ngọc Thể, Trưởng Khoa Lão – Chăm sóc giảm nhẹ, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, cảnh báo.

Theo bác sĩ Thể, bệnh thường xuất hiện ở đối tượng người cao tuổi nhưng thường hay bị bỏ sót, khi phát hiện thường đã bước vào giai đoạn trung bình – nặng. Hiện có tới 75% trường hợp bệnh diễn tiến âm thầm khá lâu trước khi được phát hiện.

Diễn tiến âm thầm, ảnh hưởng lớn

Theo bác sĩ Thể: Sa sút trí tuệ là một nhóm các rối loạn nhận thức đặc trưng bởi giảm trí nhớ, khó khăn trong việc diễn đạt ngôn ngữ, hoạt động, nhận diện đồ vật và rối loạn chức năng thực hiện, khả năng lập kế hoạch, tổ chức… Sa sút trí tuệ gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, tạo gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Bác sĩ Thể cho biết, triệu chứng của bệnh rất đa dạng tùy vào từng giai đoạn bệnh.

Bệnh ở giai đoạn nhẹ có triệu chứng nổi bật nhất là suy giảm trí nhớ ngắn hạn, quên trước quên sau, có những thay đổi tính tình như trở nên khó tính hơn, dễ nóng giận và kích động.

Ở giai đoạn trung bình, người bệnh bắt đầu biểu lộ những khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày như tắm rửa, mặc quần áo, vệ sinh cá nhân; mất khả năng tiếp thu những thông tin mới, bị rối loạn định hướng nặng về không gian và thời gian; các rối loạn hành vi trở nên nặng nề hơn, người bệnh bị hoang tưởng bị ám hại, trở nên nghi kỵ những người xung quanh hoặc vô cớ tấn công người khác.

Ở giai đoạn nặng, người bệnh mất toàn bộ khả năng độc lập trong sinh hoạt thường ngày, hoàn toàn lệ thuộc vào người chăm sóc. Người bệnh mất trí nhớ, không còn nhận biết được người thân trong gia đình, mất khả năng đi lại. Các biến chứng của giai đoạn cuối là suy kiệt, thiếu dinh dưỡng, viêm phổi hít và loét do tỳ đè.

Qua đó, bác sĩ khuyến cáo, tình trạng sa sút trí tuệ có thể được cải thiện nếu phát hiện sớm và can thiệp đúng cách. Đối với người cao tuổi, nên ăn uống cân bằng, đủ chất, tránh những thực phẩm chứa nhiều mỡ, đường và muối; tăng cường luyện tập thể thao, tham gia các hoạt động giao tiếp xã hội; luôn sống vui vẻ, lạc quan; chơi các trò chơi trí tuệ cùng con cháu: chơi cờ, chơi games…

Bên cạnh đó, nên hạn chế các chất gây nghiện như rượu, bia, thuốc lá… và điều trị tốt các bệnh phối hợp như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, parkinson, phòng ngừa đột quỵ…

Hiện tại, theo thống kê của Hội bệnh Alzheimer và rối loạn thần kinh nhận thức, tại Việt Nam có khoảng 500.000 người cao tuổi mắc sa sút trí tuệ, chiếm khoảng 4,8-5%. Ghi nhận tại Khoa Lão – Chăm sóc giảm nhẹ, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cho thấy người bệnh sa sút trí tuệ thường nhập viện khi đã ở giai đoạn nặng của bệnh, có khi nằm liệt giường kèm nhiều biến chứng như loét tì đè, viêm phổi hít…

Nhằm hưởng ứng Ngày sa sút trí tuệ thế giới (21.9), Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM tổ chức chương trình “Hưởng ứng Ngày Sa sút trí tuệ – Azheimer thế giới”, vào lúc 7 giờ – 11 giờ 30 chủ nhật 22.9 (tại Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, 215 Hồng Bàng, P.11, Q.5, TP.HCM). Chương trình tặng phiếu khám miễn phí cho 300 người đăng ký sớm nhất qua số điện thoại [phone].

Theo Thanh niên