Du lịch Như Xuân khai thác những trải nghiệm mới – lạ để hút khách

Theo dõi VGT trên

Với nhiều tiềm năng phát triển du lịch, song huyện Như Xuân mới tập trung phát triển sản phẩm du lịch sinh thái cộng đồng trong những năm gần đây.

Nhằm từng bước khẳng định vị trí, tạo điểm nhấn thu hút du khách, nhiều hoạt động trải nghiệm mới – lạ gắn với lợi thế về địa hình, cảnh quanvăn hóa của đồng bào các dân tộc nơi đây sẽ được ưu tiên khai thác trong thời gian tới.

Du lịch Như Xuân khai thác những trải nghiệm mới - lạ để hút khách - Hình 1

Hang Kẽm (xã Xuân Bình) có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển trở thành điểm du lịch hấp dẫn.

Như Xuân là nơi sinh sống của đồng bào các dân tộc Thái, Thổ, Mường, được thiên nhiên ban tặng những cảnh quan hùng vĩ như thác Đồng Quan, thác Cổng Trời, thác Sao Va, hồ Đồng Cần, hồ Bến En… Đáng chú ý hơn cả là bản sắc văn hóa, tín ngưỡng, ẩm thực đa dạng, độc đáo của cộng đồng các dân tộc là điều kiện thuận lợi để huyện phát triển du lịch với nhiều trải nghiệm hấp dẫn.

Trong bức tranh chung của huyện, xã Hóa Quỳ nổi lên là đầu tàu và điểm sáng trong phát triển du lịch. Đây là vùng đất được thiên nhiên ưu đãi với nhiều núi cao và các khu rừng nguyên sinh, tạo nên cảnh sắc hùng vĩ, thơ mộng, trong đó nổi bật là danh lam thắng cảnh thác Đồng Quan. Thác nước được bắt nguồn từ nhiều khe suối ở đỉnh núi Bù Mùn chảy xuống từ độ cao hơn 1.000m so với mực nước biển. Từ chân thác ngược lên khoảng chừng 150m, du khách sẽ được ngắm nhìn những tầng thác huyền ảo mà người dân nơi đây gọi là “thác tiên”. Không chỉ là một khu bảo tồn sinh thái, thác Đồng Quan còn chứa đựng nhiều giá trị văn hóa, lịch sử của các tộc người quần cư sinh sống nơi đây. Khi đến đây, du khách không chỉ tắm thác, thưởng thức ẩm thực, mà có thể tham gia vào các hoạt động đi bộ khám phá rừng nguyên sinh và hòa mình vào không gian văn hóa với “điệu múa bắt nhái”, “điệu xòe thương nhau”, “hát đốm”, trò diễn “chậm đò ho”… của đồng bào các dân tộc Thái, Thổ.

Cùng với những điểm đến quen thuộc như Đồng Quan, thác Cổng Trời (xã Hóa Quỳ), Di tích lịch sử Đình Thi (thị trấn Yên Cát)… huyện Như Xuân đã, đang nghiên cứu đưa vào khai thác du lịch tại làng cổ Tân Hùng (xã Thanh Phong) và hang Kẽm (xã Xuân Bình). Trong đó, làng Tân Hùng là ngôi làng duy nhất của huyện còn lưu giữ gần 80 ngôi nhà sàn cổ của đồng bào dân tộc Thái.

Trước đó, huyện đã mời một số đoàn khảo sát, chuyên gia du lịch đến khảo sát, đ.ánh giá tiềm năng và chia sẻ định hướng phát triển du lịch tại những địa phương này. Theo chuyên gia du lịch Ngô Kỳ Nam, huyện có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển đa dạng sản phẩm du lịch chất lượng cao. Ở đây, hoạt động du lịch không chỉ dừng lại ở thưởng thức ẩm thực, ngủ nhà sàn, mà hoàn toàn có thể phát triển đa dạng các chương trình trải nghiệm mới lạ, hấp dẫn như tour khám phá văn hóa làng cổ, du lịch hang động, dã ngoại… tạo lợi thế cạnh tranh và sự khác biệt với những điểm đến khác trong tỉnh. Tuy nhiên, trong thời gian đầu có những mô hình du lịch tiên phong, đặc biệt khuyến khích thanh niên địa phương tham gia khởi nghiệp. Cùng với đó, cần khảo sát lại hệ thống điểm đến, chú trọng đến kết nối vùng và các điểm du lịch của một số địa phương lân cận. Để làm được điều đó, huyện cần tạo điều kiện thuận lợi để các nhà quản lý, cộng đồng có cơ hội tìm hiểu, học tập kinh nghiệm từ các mô hình du lịch cộng đồng tiêu biểu trong và ngoài tỉnh. Đồng thời tìm hiểu về nguồn khách, định hướng thị trường, cơ chế khuyến khích phát triển du lịch để đầu tư phù hợp.

Nhằm “định vị” điểm đến du lịch, huyện Như Xuân đang nỗ lực đưa vào khai thác các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc như múa cá sa, khua luống, hát khặp, nhảy sạp, ném còn, kéo co, b.ắn nỏ của đồng bào dân tộc Thái; hát đốm, hát ru, hát chậm đò ho, múa hát trống chiêng, đi cà kheo, ném còn, kéo co của đồng bào dân tộc Thổ… Đặc biệt, tranh thủ sự quan tâm, hỗ trợ của tỉnh và ngành văn hóa, thể thao và du lịch, huyện đã gắn bảo tồn, phát huy giá trị các lễ hội văn hóa truyền thống với hoạt động du lịch như: Lễ hội Đình Thi của dân tộc Thổ, Lễ hội dâng trâu tế trời Đền Chín Gian và tục cầu mưa của người Thái… mang đến cho du khách đa dạng trải nghiệm văn hóa đặc sắc, khác biệt của đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện.

Phó Chủ tịch UBND huyện Như Xuân Lê Anh Tuấn, cho biết: “Như Xuân định hướng phát triển theo hướng “xanh, hài hòa, bản sắc”. Trong đó, tập trung phát triển du lịch dựa vào đặc trưng, thế mạnh của từng khu vực gắn với triển khai, thực hiện có hiệu quả Đề án “Phát triển du lịch cộng đồng huyện Như Xuân đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030″. Về phía Tây của huyện tập trung phát triển các hoạt động khám phá, trải nghiệm “thung lũng người Thái vùng 6 Thanh”, với điểm nhấn văn hóa là đền Chín Gian và Lễ hội Dâng trâu tế trời. Về phía Đông, bao gồm các thôn thuộc vùng lõi Vườn Quốc gia Bến En với các sản phẩm du lịch sinh thái cộng đồng mang đặc trưng vùng sông nước, tạo nên những trải nghiệm độc đáo. Đối với khu vực trung tâm, bao gồm các thôn thuộc phạm vi thác Đồng Quan, thác Cổng Trời sẽ phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái và các hoạt động vui chơi, giải trí”.

Thắng cảnh Hòn Cau - Điểm "du lịch" ưa thích của cá voi, cá heo

Không chỉ có vậy, đây cũng là nơi được nhiều loài rùa biển chọn tour "du lịch" kết hợp sinh đẻ.

Video đang HOT

Thắng cảnh Hòn Cau - Điểm du lịch ưa thích của cá voi, cá heo - Hình 1

Nước biển Hòn Cau trong vắt nhìn thấu tận đáy, quyến rũ như một viên ngọc lục bảo, đẹp mê hồn. Ảnh: H.C

Bình Thuận vừa quyết định xếp hạng di tích thắng cảnh cấp tỉnh đối với "Thắng cảnh Hòn Cau" thuộc xã Phước Thể, huyện Tuy Phong.

Khu bảo tồn biển Hòn Cau được thành lập ngày 15/11/2010 với tổng diện tích 12.500 ha, bao gồm vùng biển (12.360ha) và đảo Hòn Cau (140 ha) hay còn gọi là Cù Lao Câu với cảnh quan thiên nhiên vô cùng độc đáo và hấp dẫn.

Hòn Cau được các nhà khoa học xếp vào top đầu về giá trị sinh thái. Khu bảo tồn biển Hòn Cau còn giữ nét hoang sơ với nhiều bãi tắm cát trắng mịn làn nước trong xanh rất thu hút du khách tham quan.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, khu vực Hòn Cau có 234 loài san hô, 324 loài cá, 119 loài thân mềm, 32 loài da gai kích thước lớn và 46 loài giáp xác, bò sát, trong đó có nhiều loại quan trọng và giá trị kinh tế cao như tôm hùm bông, tôm hùm đỏ, rùa xanh và đồi mồi.

Thắng cảnh Hòn Cau - Điểm du lịch ưa thích của cá voi, cá heo - Hình 2

San hô ở Hòn Cau.Ảnh: H.C

Hòn Cau còn có hệ thực vật biển rất phong phú và đa dạng, điển hình như rong và tảo. Thống kê còn cho thấy, khu vực Hòn Cau có 34 loài thủy sinh vật nằm trong danh mục quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng. Trong đó 1 loài ở mức độ cực kỳ lớn và 11 loài có mức độ rất lớn.

Ngoài ra vùng biển Tuy Phong nói chung và khu vực đảo Hòn Cau nói riêng còn là bãi đẻ của các loài rùa biển khi đến mùa sinh sản.

Thắng cảnh Hòn Cau - Điểm du lịch ưa thích của cá voi, cá heo - Hình 3

Hoạt động bảo tồn ở Hòn Cau. Ảnh: H.C

Nơi đây hội đủ các yếu tố, giá trị khoa học về lịch sử, văn hóa, địa chất, địa mạo, cảnh quan thiên nhiên và nhiều loài hải đặc sản quý hiếm, các rạn san hô có độ bao phủ cao, đa sắc màu, hình dáng phong phú.

Thắng cảnh Hòn Cau - Điểm du lịch ưa thích của cá voi, cá heo - Hình 4

Hòn Cau được các nhà khoa học xếp vào top đầu về giá trị sinh thái. Ảnh: H.C

Hòn Cau được xem là khu bảo tồn loài, sinh cảnh thủy sinh đáp ứng các tiêu chí là khu vực tự nhiên, môi trường sống, sinh trưởng và phát triển của các loại động thực vật biển quý hiếm, có giá trị kinh tế và khoa học cao. Trong đó có rùa biển, loài động vật nguy cấp, quý hiếm đang sinh sống và lên bờ sinh sản thường xuyên hàng năm. Ngoài ra, trên đảo Hòn Cau còn giữ lại một số di tích, đền thờ thần Nam Hải...

Hòn Cau còn có nhãn rừng - hay còn gọi là nhãn dại, là những cây nhãn mọc tự nhiên không có bàn tay chăm sóc của con người, phụ thuộc hoàn toàn vào điều kiện thiên nhiên. Trái thường nhỏ hơn nhãn trồng, cơm mỏng hơn nhưng lại rất thơm, vị ngọt thanh, "ăn là ghiền".

Thắng cảnh Hòn Cau - Điểm du lịch ưa thích của cá voi, cá heo - Hình 5

Nhãn rừng khi vào mùa thơm lừng. Ảnh: H.C

Vào khoảng tháng 7, các cây nhãn rừng trên đảo Hòn Cau vào mùa chín rộ với những chùm nhãn trĩu nặng, thơm lừng. Một niềm vui nho nhỏ mà thiên nhiên tặng cho những người bảo tồn trên đảo.

Thắng cảnh Hòn Cau - Điểm du lịch ưa thích của cá voi, cá heo - Hình 6

Thắng cảnh Hòn Cau - Điểm du lịch ưa thích của cá voi, cá heo - Hình 7

"Nhà hộ sinh rùa biển" tại Khu bảo tồn Hòn Cau

Vào tháng 8 năm nay, người dân đi đ.ánh bắt đã vô tình nhìn thấy cá voi xuất hiện gần khu vực cảng Vĩnh Tân, nằm trong Khu bảo tồn biển Hòn Cau.

Thắng cảnh Hòn Cau - Điểm du lịch ưa thích của cá voi, cá heo - Hình 8

Cá voi xuất hiện được xem là điều may nắm. Ảnh do ngư dân chụp

Cá voi to, màu đen nặng khoảng 1 tấn ngụp lặn, ngoi lên mặt nước nhiều lần để săn mồi. Cá voi chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn rồi lặn và bơi đi xa. Nhiều người chứng kiến, thích thú chụp ảnh, quay lại và chia sẻ lên mạng xã hội.

Loài cá đặc biệt này xuất hiện, dù chỉ thời gian ngắn, nhưng đã góp phần minh chứng môi trường nước nơi đây đang ổn định. Và nhiều người cho rằng đây là điều may mắn.

Đến tháng 9, trong vùng biển thuộc Khu bảo tồn biển Hòn Cau (huyện Tuy Phong), xuất hiện một đàn cá heo tầm 10 cá thể. Đàn cá này thoải mái bơi lội và rượt theo đàn cá dỗi, tạo nên hình ảnh khá đẹp mắt.

Thắng cảnh Hòn Cau - Điểm du lịch ưa thích của cá voi, cá heo - Hình 9

Đàn cá heo bơi lội tung tăng. Ảnh: H.C

Cá voi, cá heo xuất hiện, cùng với sự phát triển mạnh của quần thể san hô, hệ sinh thái hải sản phong phú trong khu bảo tồn, tín hiệu vui cho môi trường biển nơi đây và có thể khu vực này có nguồn thức ăn phong phú nên đàn cá heo di chuyển đến kiếm ăn.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Khung cảnh mùa Thu đa sắc màu ở Vancouver
09:02:56 19/09/2024
Khám phá 13 thành phố có cuộc sống về đêm tuyệt nhất thế giới
08:42:18 19/09/2024
Chiêm ngưỡng bức tranh mùa Thu tại Montreal, Canada
09:00:02 19/09/2024
Bức tranh mùa Thu ở một số nước trên thế giới
08:56:25 19/09/2024
Những điều cần lưu ý khi du lịch tại Morocco
09:13:49 20/09/2024
Đảo Lý Sơn - nơi trưng bày hai bộ xương cá Ông lớn nhất Việt Nam
08:08:00 19/09/2024
Du lịch Nội Mông thành 'trend'
08:11:23 19/09/2024
Những miệng núi lửa thu hút khách du lịch ở Gia Lai
08:13:34 19/09/2024

Tin đang nóng

Fan Kpop "nổi điên" với sân khấu đạo nhái của Anh Trai Say Hi
22:29:48 20/09/2024
Nghỉ hưu, tôi về làm bảo vệ ở công ty con trai, được trả 5 triệu đồng/tháng nhưng phải chấp thuận một yêu cầu: Ai nghe xong cũng phẫn nộ
19:20:06 20/09/2024
Quế Vân mất hết công việc sau vụ ồn ào từ thiện tại Hà Nội
21:20:53 20/09/2024
Mẹ ruột Kasim Hoàng Vũ bật khóc: "Tôi mong trời đất soi xét lại"
23:13:31 20/09/2024
Bị cáo Trương Huệ Vân ân hận vì giúp sức cho cô ruột chiếm đoạt t.iền của dân
22:17:04 20/09/2024
Xôn xao hình ảnh khác lạ của "người hùng" U23 Việt Nam Vũ Văn Thanh: Góc nghiêng hốc hác không thể nhận ra
20:30:07 20/09/2024
Một nữ NSND 55 t.uổi khiến đàn em bất ngờ vì "vô cùng liều"
21:12:31 20/09/2024
Cô gái 19 t.uổi đeo mặt nạ 1 tỷ đồng trong bộ phim đang gây "sốt" phòng vé Việt là ai?
21:56:46 20/09/2024

Tin mới nhất

Lặn biển cùng 'bức tường' cá ở đảo Balicasag

05:24:58 21/09/2024
Balicasag là một đảo nhỏ thuộc tỉnh Bohol, Philippines, nổi tiếng với bãi biển trắng mịn và làn nước trong xanh.

Điểm du lịch đông khách nhất thế giới đẹp như cổ tích, từng đón 10.000 du khách mỗi ngày

09:53:40 20/09/2024
Áo đã được mệnh danh là điểm đến du lịch đông đúc nhất thế giới sau khi có thông tin cho biết nước này chào đón gần bốn khách du lịch cho mỗi cư dân.

Lạng Sơn: Nhiều hoạt động hấp dẫn trong Lễ hội Thảo nguyên Đồng Lâm

09:50:05 20/09/2024
Lễ hội nhằm quảng bá tiềm năng, lợi thế về du lịch và những chính sách thu hút đầu tư của tỉnh Lạng Sơn trong phát triển du lịch nói chung, quảng bá tiềm năng, lợi thế du lịch huyện Hữu Lũng.

Trải nghiệm 'xanh - sạch lành' giữa vườn Quốc Gia Phong Nha- Kẻ Bàng

09:47:50 20/09/2024
Đến Ozo Park du khách cảm nhận được những giá trị mà thiên nhiên mang lại, điều này khác biệt hoàn toàn với những nơi đã bị thương mại hóa, bê tông hóa bất chấp mọi thứ để hút dòng khách đại trà.

Rong ruổi trên núi Sập

09:45:54 20/09/2024
Ngày nay, đường lên núi Sập (huyện Thoại Sơn) được mở rộng, thảm nhựa thẳng tắp, xe cộ chạy một mạch lên núi rất dễ dàng.

Kinh nghiệm du lịch Tà Xùa an toàn

09:42:20 20/09/2024
Tà Xùa là một xã vùng cao nằm ở phía Đông Bắc của huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La. Địa điểm này nằm cách trung tâm thành phố Sơn La khoảng 115km, cách Mộc Châu khoảng 100km và nằm ở độ cao từ 1600-1800m.

Du lịch Nhật Bản tiếp tục bùng nổ mùa 'săn lá đỏ' 2024

09:39:46 20/09/2024
Nhật Bản là điểm đến tuyệt vời vào tất cả các mùa, với mỗi mùa đều đem đến những trải nghiệm văn hóa và nét quyến rũ độc đáo.

Hang động Khó Chua La: Di sản thiên nhiên kỳ thú ở Điện Biên

09:36:26 20/09/2024
Hang động Khó Chua La tại xã Xá Nhè, cách trung tâm huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên khoảng 10km về phía Đông Bắc. Không chỉ mang vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ, hang Khó Chua La còn chứa đựng nhiều dấu vết địa chất quý giá

Các điểm tham quan trên vịnh Hạ Long đón khách trở lại từ ngày 20/9

09:32:21 20/09/2024
Ban Quản lý vịnh Hạ Long thông báo, từ ngày 20/9/2024, các hành trình còn lại trên vịnh Hạ Long đảm bảo đủ điều kiện đón tiếp, phục khách tham quan.

Ngắm hòn Trứng, sân chim biển có mật độ sinh sản lớn nhất Việt Nam

09:29:20 20/09/2024
Nằm tách biệt với các đảo lớn của Côn Đảo, Hòn Trứng là một đảo đá nhỏ, với diện tích hơn 1 hécta, đây là nơi sinh sống và làm tổ của hàng nghìn cá thể chim biển.

Bật mí kinh nghiệm đi du lịch Hồng Kông tự túc

09:26:12 20/09/2024
Để chuyến du lịch Hồng Kông trong thời gian vài ngày mang đến cho du khách nhiều trải nghiệm thú vị, bạn có thể theo dõi hành trình đến nơi này của chàng trai đam mê xê dịch.

Việt Nam vào top các quốc gia là lựa chọn hàng đầu cho khách du lịch

09:21:48 20/09/2024
Việt Nam là một trong 10 quốc gia được đ.ánh giá là lựa chọn hàng đầu dành cho mọi du khách trên thế giới, theo khảo sát mới nhất của công ty lữ hành toàn cầu Flight Centre.

Có thể bạn quan tâm

Nghĩ rằng đến với người đàn ông khác sẽ xoa dịu được nỗi đau mà chồng gây ra, nhưng nào ngờ đón nhận kết cuộc đắng cay hơn

Góc tâm tình

05:23:57 21/09/2024
Tôi đã đi quá giới hạn với người đàn ông đó. Tôi như người đàn bà c.hết khát gặp được cốc nước mát lạnh. Đến với người đàn ông này, tôi được xoa dịu, được vỗ về bao nhiêu nỗi đau và x.ót x.a do chồng gây ra.

Ronaldo bất ngờ được ủng hộ chỉ trích HLV Ten Hag

Sao thể thao

00:57:20 21/09/2024
Cựu hậu vệ Manchester United, Paul Parker, đã ủng hộ những bình luận của Cristiano Ronaldo khi anh chỉ trích tinh thần của HLV Ten Hag không dám cổ vũ các học trò vô địch Premier League lẫn Champions League.

Bắt tạm giam Phó Giám đốc Ban Quản lý rừng ở Hà Giang

Pháp luật

23:53:38 20/09/2024
Ngày 20/9, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Hà Giang đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và thi hành lệnh bắt bị can để tạm giam 4 tháng đối với ông Đặng Ngọc Luyến.

Đồ nhựa hay đồ thủy tinh đựng thực phẩm có hại hơn? Rất nhiều người hiểu sai

Sáng tạo

23:25:45 20/09/2024
Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ và nhiều nghiên cứu khác đã chỉ ra một trong những nguyên nhân có thể làm tăng tỷ lệ mắc bệnh bạch cầu và ung thư, đó là dùng đồ nhựa trong việc ăn uống, cụ thể như:

Chồng bác sĩ bay vào Sài Gòn cổ vũ Thanh Lam đến tận 12h đêm

Sao việt

23:09:27 20/09/2024
Trên trang cá nhân, ca sĩ Thanh Lam kể chị nhận lời tham gia một gameshow tại Sài Gòn vì bị MC Trấn Thành dụ dỗ. Đây là điều mà chị gọi là cuộc cách mạng đổi mới với mình.

Công bố 5 Chị đẹp tiếp theo nhập cuộc: MisThy - Ngọc Thanh Tâm và 1 học trò "quay lưng" với Thu Phương!

Tv show

23:03:22 20/09/2024
Tối 20/9, chương trình Chị Đẹp Đạp Gió công bố 5 mỹ nhân tiếp theo là Ngọc Thanh Tâm, MisThy, Maitinhvi, Kiều Anh và vận động viên Châu Tuyết Vân sẽ xuất hiện để tranh tài trong mùa 2.

"Xôi lạc bánh khúc đây" bất ngờ xuất hiện trên show truyền hình Hàn Quốc

Nhạc quốc tế

22:42:46 20/09/2024
Giai điệu Xôi lạc bánh khúc đây được idol người Việt Hanbin mang lên sân khấu khiến người hâm mộ không khỏi tự hào.

Triệu Lệ Dĩnh đón tin vui

Sao châu á

22:39:00 20/09/2024
Truyền thông Hoa ngữ mới đây đưa tin, nữ diễn viên Triệu Lệ Dĩnh vừa được bổ nhiệm giữ chức Phó chủ tịch Hiệp hội Phim ảnh của tỉnh Hà Bắc.

Hé lộ sân khấu chứng kiến Tuấn Hưng "kết đoàn" với Duy Mạnh: BTC đã tính cả chuyện diễn dưới mưa!

Nhạc việt

22:36:44 20/09/2024
Đêm nhạc của Duy Mạnh và Tuấn Hưng sẽ tổ chức vào tối 21/9 ở Tam Đảo. Sơ đồ bán vé và chỗ ngồi cũng đã được đăng tải với tổng cộng 7 hạng vé được bán ra cho đêm nhạc này.

Giải mã loạt chi tiết đáng chú ý nhất 'The Crow'

Phim âu mỹ

22:01:04 20/09/2024
Sau 30 năm kể từ phiên bản đầu tiên kinh điển, thương hiệu The Crow chính thức trở lại với dự án phim mới, được lấy cảm hứng từ chính truyện gốc của James O Barr.

Showbiz có 1 mỹ nam đúng chuẩn tổng tài xé truyện bước ra, đã đẹp trai thâm tình còn sở hữu khối tài sản 16.000 tỷ

Hậu trường phim

21:54:20 20/09/2024
Ngoài đời thực, nam diễn viên cũng có tính cách độc đoán, có phần gia trưởng cùng sự dịu dàng biết chăm sóc chiều chuộng không khác gì tổng tài xé sách bước ra.