Du hành đến thế giới mùi hương tại Ấn Độ

Thành phố Kannauj, ở bang Uttar Pradesh của Ấn Độ, là trung tâm sản xuất tinh dầu, một loại tinh dầu dùng trong sản xuất nước hoa trên toàn thế giới.

Cánh cổng vào thành phố Kannauj. Ảnh: Travel and Tour

Thành phố Kannauj, ở bang Uttar Pradesh của Ấn Độ cũng không khác gì thị trấn khác với những con đường đông đúc, nhưng điểm khác biệt nằm ở mùi thơm ngào ngạt từ tinh dầu hoa hồng.

Nằm bên bờ sông Hằng linh thiêng, trong nhiều thế kỷ, thành phố này đã được mệnh danh là “kinh đô nước hoa” của Ấn Độ. Kỹ thuật sản xuất tinh dầu theo cách truyền thống được coi là di sản của người Kannauj.

Theo người dân Kannauj, chỉ có nước hoa tinh chế theo phương pháp thiên nhiên mới giữ được mùi hương lâu và hoàn toàn không có hại cho sức khỏe. Đây cũng chính là điều khiến cho loại tinh dầu hoa, hay còn gọi là attar này trở nên khác biệt hoàn toàn so với tất cả những thứ nước hoa công nghiệp hiện nay.

Ngoài mùi hương nồng nàn đặc biệt, attar còn nổi tiếng bởi sự đầu tư tỉ mỉ từ thời gian đến công sức trong từng công đoạn chưng cất. Phải cần đến 4 tấn hoa hồng tươi mới có thể chiết ra được 1kg tinh dầu hoa hồng nguyên chất.

Những người thợ làm tinh dầu phải thu hoạch hoa hồng từ sáng sớm. Ảnh: National Geographic

Ngay từ lúc bình minh chưa ló dạng, các công nhân đã phải dùng tay thu hoạch từng bông hồng damask, cho vào bao tải lớn và vận chuyển ngay đến xưởng để chưng cất luôn trong ngày. Tại xưởng, họ sẽ đổ hoa hồng vào từng nồi đồng lớn và một chút nước lạnh rồi dùng lửa đun suốt 4-6 tiếng liên tục. Hơi nước nóng sẽ khiến hoa tiết ra tinh dầu, sau đó ngưng tụ lại và chảy vào chén đựng thông qua một ống tre.

Lò chưng cất hoa hồng truyền thống. Ảnh: Down to Earth

Thông thường, chén đựng này có chứa dầu gỗ đàn hương, có tác dụng làm dung môi cho attar. Ngoài hoa hồng, người ta cũng sử dụng các loài hoa nhài, cây lá móng… nhưng mùi hương được ưa chuộng nhất, đắt tiền nhất vẫn là hương thoảng dịu ngọt từ cánh hồng.

Làm attar là một nghề thủ công khó nhọc, không chỉ đòi hỏi kinh nghiệm mà còn phải có sự kiên nhẫn và yêu nghề. Nếu chiếc nồi đồng bị đun quá lửa hay không đủ lửa cũng sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến mùi hương của tinh dầu.

Để đánh giá được nồi đồng phải đun trong bao lâu là một điều cực kỳ quan trọng của người làm nghề, kỹ năng này thường được cha truyền con nối qua từng thế hệ. Theo một nghệ nhân chưng cất nước hoa cho hay, việc đánh giá tinh dầu đã trở thành bản năng, chỉ cần ngửi và cảm nhận mùi hương cũng đủ để biết attar đã hoàn thành hay chưa.

Chưng cất tinh dầu là một công việc đòi hỏi thời gian và sức lực. Ảnh: Groupo

Có khoảng 350 xưởng chưng cất tinh dầu ở thành phố này cung cấp cho thị trường nước hoa trong nước và quốc tế.

Tinh dầu nước hoa truyền thống ở Kannauj còn có một tên gọi khác là ruh al gulab. Loại nước hoa này được đánh giá rất cao bởi nó là thứ tinh chất hoàn toàn thiên nhiên, không pha tạp, có thể bôi trực tiếp trên da mà không gây kích ứng, độ bám mùi rất lâu vì vậy giá bán có thể lên đến 18.000 USD một kg.

Đi dạo quanh Kannauj bạn sẽ thấy những lâu đài Haveli mục nát, được chạm khắc tinh xảo, tàn tích đổ nát của một pháo đài và các cửa hàng trong khu chợ cũ bán những chiếc vòng tay lấp lánh, đồ trang sức và những chai tinh dầu đầy màu sắc có nguồn gốc từ nhiều nhà sản xuất trong thị trấn.

Bên cạnh đó, còn có mối lo ngại về sự biến mất của tinh dầu hoa hồng trong tương lai ở thành phố Kannauj. Thế hệ trẻ ra đi tìm cơ hội bên ngoài thị trấn nhỏ này là một trong những thách thức mà các nhà sản xuất nước hoa của Kannauj phải đối mặt. Ngoài ra còn có một số lý do khác như sự phổ biển của nước hoa thương mai hay hình ảnh lỗi thời về nước hoa tinh dầu.

Đến với thành phố Kannauj là hành trình tuyệt vời tìm về thủ đô của nước hoa truyền thống, nơi lưu giữ thứ mùi hương kỳ diệu nhất thế giới và cũng là nơi để du khách tìm về những điều đặc biệt nhất tưởng chừng chỉ còn trong dĩ vãng giữa một thế giới xô bồ và hào nhoáng hiện đại.