Dự đoán quan trọng về giai đoạn tiếp theo của cuộc xung đột Ukraine
Năm nay được cho là sẽ khó khăn đối với Ukraine sau cuộc phản công gây thất vọng vào năm 2023.
Nhưng tình thế chiến trường có thể sẽ biến động khi Nga đang chuẩn bị cho đợt tấn công lớn, còn Ukraine sắp được trang bị sức mạnh không quân và pháo binh mới.
Pháo tự hành 2S1 Gvozdika đặt trên xe bánh xích của Ukraine đang nã hỏa lực ở vùng Kherson vào ngày 27/4/2024. Các chiến trường dọc theo chiến tuyến đã được định hình bởi những cuộc đấu pháo khốc liệt. Ảnh: Getty Images
Bốn tháng đầu năm 2024 đã chứng tỏ đây là khoảng thời gian khó khăn nhất trong hơn hai năm chiến sự Nga – Ukraine, và có lẽ là căng thẳng nhất trong cuộc xung đột kéo dài một thập kỷ qua ở Ukraine kể từ năm 2014.
Quân đội Ukraine đang ở thế yếu dọc theo t.iền tuyến, khi phải đối mặt với một quân đội Nga hùng hậu hơn, được hỗ trợ bởi sức mạnh kinh tế quân sự của một cường quốc quân sự toàn cầu. Các nước phương Tây ủng hộ Ukraine đã chậm trễ cung cấp vũ khí và do dự trong việc cho phép một cuộc chiến rộng hơn với Nga. Ngoài ra, bị phân tâm và chia rẽ bởi hàng loạt cuộc bầu cử, khối đồng minh phương Tây của Ukraine đang r.ạn n.ứt.
Năm nay được cho là sẽ khó khăn đối với Ukraine sau cuộc phản công gây thất vọng vào năm 2023, khi đã có rất nhiều hy vọng và nhiều nguồn lực được đổ vào. Ông Kusti Salm, Thư ký thường trực Bộ Quốc phòng Estonia, nhận định “năm 2024 sẽ khó khăn”. Ông Salm nói về lực lượng Ukraine: “Họ cần phải phòng thủ; họ cần phải nghiền nát đối phương”.
Tuy nhiên, trong chuyến thăm Ukraine gần đây, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg kêu gọi các đồng minh thực hiện cam kết viện trợ quân sự cho Kiev và tuyên bố: “Vẫn chưa quá muộn để Ukraine giành chiến thắng”.
HÀNH ĐỘNG CỦA NGA
Giới chuyên gia đ.ánh giá, cuộc tấn công mạnh mẽ về phía Tây của Nga đang tiếp tục diễn ra dọc theo mặt trận phía Đông của Ukraine, trong khi quân đội Nga đang nỗ lực hết sức để giành thêm những lãnh thổ mới ở các khu vực Donetsk, Luhansk, Kharkiv và Zaporizhzhia. Việc giành được toàn bộ tỉnh Donetsk và Luhansk là mục tiêu quan trọng của Nga.
Cuộc tấn công hiện tại đang đặt nền móng cho một chiến dịch mùa hè mạnh mẽ đã được dự đoán. Trong số các mục tiêu tiềm năng của đợt tấn công mới là thành phố Chasiv Yar thuộc vùng Donetsk vốn đã ở tuyến đầu và thậm chí có nguy cơ thất thủ trước mùa hè và thành phố Kupiansk thuộc vùng Kupiansk, cửa ngõ quan trọng dẫn vào thành phố lớn thứ hai của Ukraine, Kharkiv.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) trong tuần này công bố báo cáo cho rằng việc Nga chiếm được và ổn định khu vực phía Tây Bắc Avdiivka “đã đặt ra cho bộ chỉ huy Nga lựa chọn hoặc tiếp tục tiến về phía tây tới mục tiêu hoạt động được báo cáo ở Pokrovsk hoặc cố gắng tiến về phía Bắc để tiến hành các hoạt động tấn công bổ sung xung quanh Chasiv Yar”.
Chasiv Yar chỉ cách Bakhmut 9 kilomet về phía Tây, nơi từ lâu đã trở thành một điểm nóng trên mặt trận Donetsk, ngay cả sau khi Bakhmut đã thất thủ trước Nga vào tháng 5/2023.
Hiện nay Chasiv Yar hầu như bị bỏ hoang khi cư dân đã sơ tán. Nhưng thành phố này là một điểm tập kết quan trọng cho lực lượng Ukraine, với địa hình chiến lược nằm trên một ngọn đồi với tầm nhìn bao quát khu vực xung quanh. Chasiv Yar cũng là cửa ngõ dẫn vào các thành phố Kramatorsk và Slovyansk, cả hai đều là mục tiêu chiến lược của lực lượng Nga trong nỗ lực giành quyền kiểm soát toàn bộ khu vực Donetsk.
Trong khi đó, Pokrovsk cách Avdiivka khoảng 40km về phía Tây Bắc, tại ngã ba của hai con đường lớn hướng tới thành phố Donetsk và Bakhmut, cũng như tuyến đường sắt đi qua Avdiivka.
Video đang HOT
Du khách ngắm nhìn các phương tiện quân sự bị thu giữ ở Ukraine tại một cuộc triển lãm ở Moskva ngày 1/5/2024. Những tháng gần đây, Nga đã chứng kiến những thành tựu đáng kể nhưng tương đối nhỏ ở miền đông Ukraine. Ảnh: Getty Images
Pavel Luzin, một nhà phân tích quân sự Nga và là học giả thỉnh giảng tại Trường Luật và Ngoại giao Fletcher, nói với tạp chí Newsweek rằng “rất khó để nói” liệu các lực lượng của Nga có thể mở rộng nỗ lực hiện tại của họ để có một chiến dịch lớn hơn vào mùa hè hay không.
Ông Luzin nói: “Không có quá nhiều nguồn lực cho một cuộc tấn công lớn hơn. Những gì chúng tôi thấy là Nga đang cố gắng bao vây một nhóm quân đáng kể của Ukraine ở Avdiivka, giống hệt như ở Ilovaisk vào tháng 8/2014 và ở Debaltsevo vào tháng 2/2015, nhưng không thể thực hiện được điều này. Có lẽ, Nga sẽ thực hiện một nỗ lực khác theo cách tương tự, bởi vì họ cần những vị trí mạnh hơn để có thể đột phá trong cuộc chiến.”
Ông nói thêm, sự gián đoạn này sẽ cho phép phía Nga nghỉ ngơi và củng cố lực lượng đã bị tổn hại của mình.
CƠ HỘI HẸP CHO UKRAINE
Trong khi đó, Kiev cũng sẽ tìm cách làm gián đoạn hoạt động liên lạc, hậu cần và công nghiệp của Nga nhiều nhất có thể. Các cuộc tấn công tầm xa bằng thiết bị bay không người lái vào các mục tiêu bên trong nước Nga đã trở nên phổ biến và Ukraine có rất ít dấu hiệu sẽ giảm bớt các cuộc tấn công ngay cả khi đối mặt với sự không hài lòng của Mỹ.
Sự xuất hiện của phiên bản tên lửa tác chiến lục quân ATACMS có tầm b.ắn xa nhất của Mỹ – Hệ thống tên lửa chiến thuật lục quân MGM-140 – sẽ giúp Kiev có phạm vi tiếp cận lớn hơn bao giờ hết. Loại đạn có tầm b.ắn xa nhất có thể b.ắn trúng mục tiêu ở khoảng cách 300km, gần gấp đôi so với loại đạn ATACMS tầm ngắn hơn được cung cấp lần đầu tiên vào cuối năm 2023. Trong số các mục tiêu có thể có của nó là cầu Kerch có sức mạnh mang tính biểu tượng và huyết mạch về mặt hậu cần.
Nhưng cũng giống như tất cả các loại vũ khí mới, cơ hội để Kiev khai thác ATACMS sẽ đóng lại theo thời gian.
Ivan Stupak, cựu sĩ quan Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) và hiện là cố vấn cho Ủy ban An ninh, quốc phòng và tình báo của Quốc hội Ukraine, cho biết: “Như chúng ta biết, người Nga có thể thích ứng trong một khoảng thời gian rất ngắn”.
Ông Stupak nói thêm: “Tôi nghĩ chúng tôi có tới hai tháng để loại bỏ càng nhiều mục tiêu của Nga càng tốt trước khi người Nga thích nghi”.
VỀ ĐƯỜNG KHÔNG
Năm nay có thể chứng kiến sự thay đổi đáng kể về sức mạnh không quân khi Ukraine đang chờ nhận hàng chục máy bay chiến đấu F-16 do Mỹ sản xuất. Kiev cho biết chiến đấu cơ này sẽ tăng cường khả năng phòng thủ trước tên lửa hành trình và UAV Nga được phóng tới các thành phố trên toàn quốc, đồng thời cung cấp hỗ trợ rất cần thiết cho quân đội t.iền tuyến đang bị oanh tạc bởi các cuộc không kích từ Nga.
Máy bay chiến đấu MiG-29 của Ukraine bay qua khu vực Donetsk vào ngày 28/3/2024. Ảnh: Getty Images
Bom lượn của Moskva đóng vai trò then chốt trong nửa đầu năm 2024, cho phép máy bay của nước này thả lượng lớn đạn dược xuống các vị trí của Ukraine từ khoảng cách tương đối an toàn. F-16 sẽ khiến các khu vực t.iền tuyến trở nên nguy hiểm hơn đối với phi công Nga, do Ukraine dự kiến sẽ sử dụng tên lửa không đối không với tầm b.ắn lên tới 500km.
Trong khi Ukraine chờ F-16 thì Nga lại mất máy bay. Những tháng gần đây đã chứng kiến sự gia tăng số lượng máy bay Nga b.ị b.ắn rơi, bao gồm cả những máy bay ở xa chiến tuyến. Những tổn thất đó có thể là thách thức đối với lực lượng không quân Nga trong các trận không chiến sắp tới.
Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo ở Kiev và một số đồng minh ở nước ngoài đã nhiều lần cảnh báo rằng một lực lượng nhỏ F-16 sẽ không làm thay đổi được bức tranh tổng thể. Vẫn còn phải xem liệu các cường quốc phương Tây có thể giải quyết được các thách thức về hậu cần và chính trị để cung cấp số lượng lớn máy bay chiến đấu theo cách có thể mang lại lợi thế cho Ukraine trên chiến trường hay không.
Dù vậy chiến đấu cơ do Mỹ sản xuất sẽ giúp củng cố lực lượng không quân Ukraine đã bị suy yếu sau hai năm chiến tranh.
VỀ ĐƯỜNG BIỂN
Xuồng không người lái Magura của Ukraine tại một địa điểm không được tiết lộ ở Ukraine vào ngày 11/4/2024. Ảnh: Getty Images
Trò chơi “mèo vờn chuột” bất đối xứng của hải quân có thể sẽ tiếp tục. Các phương tiện không người lái và tên lửa hành trình của Kiev đã chứng tỏ là thách thức nghiêm trọng đối với Hạm đội Biển Đen của Nga. Lực lượng này đã điều chỉnh chiến thuật và khả năng phòng thủ của mình ở một mức độ nào đó, nhưng các loại vũ khí tầm xa mới của Ukraine sẽ tiếp tục gây ra mối đe dọa tiềm tàng cho vùng duyên hải.
Mối đe dọa đó đã buộc Nga phải rút các tài sản hải quân có giá trị cao nhất khỏi Crimea, căn cứ của Hạm đội Biển Đen và là mối liên hệ triển khai sức mạnh trong khu vực và Biển Địa Trung Hải. Kiev đã không ngừng phát triển các phương tiện không người lái đường biển và dự kiến sẽ tiếp tục các nỗ lực tấn công thậm chí sâu vào vùng biển Nga.
Ukraine không có lực lượng hải quân thông thường đáng kể. Những con tàu nhỏ của họ sẽ không thể thách thức Hạm đội Biển Đen, vì thế công việc này vẫn được giao cho đội xuồng không người lái bất đối xứng, được chứng minh là hoạt động rất thành công. Ukraine sẽ dành thời gian còn lại của năm 2024 với hy vọng xoay chuyển và làm trầm trọng thêm các vấn đề trên biển của Nga.
Sĩ quan cấp cao quân đội Ukraine tiết lộ nguy cơ phòng tuyến sụp đổ
Theo các sĩ quan cấp cao Ukraine, bức tranh quân sự đang rất ảm đạm và các tướng Nga có thể đạt được thành công ở bất cứ nơi nào trên phòng tuyến của Ukraine mà họ quyết định tập trung tấn công.
Phòng tuyến của Ukraine đứng trước nguy cơ sụp đổ ở bất cứ nơi nào mà Nga dồn lực để xuyên thủng. Ảnh: Getty Images
Những tuyên bố mới nhất của doanh nhân tỉ phú Elon Musk liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine đã khiến nhiều người lo ngại, khi ông cảnh báo rằng mặc dù Moskva "không có cơ hội" chinh phục toàn bộ Ukraine, nhưng "chiến tranh càng kéo dài, Nga sẽ càng giành được nhiều lãnh thổ hơn", cho đến khi họ đ.ánh tới sông Dnipro, nơi rất khó để vượt qua".
Ông cũng cảnh báo: "Tuy nhiên, nếu chiến tranh kéo dài đủ lâu, Odesa cũng sẽ thất thủ".
Với việc Musk đã từng kêu gọi Ukraine đồng ý nhượng bộ lãnh thổ, cộng với sự phản đối của ông đối với gói viện trợ quân sự trị giá 60 tỷ USD của Mỹ, chắc chắn ông chủ Tesla không phải là nhà bình luận được Ukraine yêu thích. Và nhận xét của ông đã nhận được phản hồi có thể đoán trước được.
T.IỀN TUYẾN MONG MANH
Nhưng dự báo của doanh nhân tỷ phú thực ra không khác mấy so với những cảnh báo nghiêm trọng mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đưa ra trong vài ngày qua. Theo ông Zelensky, trừ khi gói viện trợ hàng tỷ USD đang bị đình trệ sớm được Quốc hội Mỹ phê duyệt, lực lượng của ông sẽ phải "quay trở lại, rút lui, từng bước một, từng bước nhỏ". Ông cũng cảnh báo một số thành phố lớn có thể có nguy cơ thất thủ.
Rõ ràng, những cảnh báo của Tổng thống Zelensky là một phần trong nỗ lực ngoại giao rộng rãi nhằm giải phóng khoản viện trợ quân sự mà lực lượng của ông rất cần và đã thiếu hụt trong nhiều tháng - đủ mọi thứ từ đạn pháo 155 mm đến hệ thống phòng không Patriot và máy bay không người lái. Nhưng sự thật đáng buồn là ngay cả khi gói viện trợ được Điện Capitol thông qua, nguồn tiếp tế khổng lồ có thể vẫn không đủ để ngăn chặn một chiến trường lớn bị đảo lộn.
Và một thất bại như vậy, đặc biệt là trong lúc đang diễn ra các chiến dịch bầu cử ở Mỹ và châu Âu, rất có thể làm sống lại áp lực của phương Tây đối với các cuộc đàm phán mà rõ ràng sẽ có lợi cho Nga.
Về cơ bản, mọi thứ bây giờ phụ thuộc vào nơi nào Nga sẽ quyết định tập trung sức mạnh của mình vào một cuộc tấn công lớn dự kiến sẽ diễn ra vào mùa hè này. Trong những cuộc tấn công mang tính chất thăm dò - trải dài từ Kharkov và Sumy ở phía Bắc đến Odesa ở phía Nam, các cuộc không kích bằng tên lửa và máy bay không người lái của Nga đã tăng mạnh trong những tuần gần đây, nhắm vào cơ sở hạ tầng và khiến Ukraine khó có thể đoán được nơi họ sẽ thực hiện cú đ.ánh lớn.
Theo các sĩ quan quân đội cấp cao Ukraine giấu tên, từng phục vụ dưới quyền Tướng Valery Zaluzhny - cựu tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine mới bị thay thế vào tháng 2, bức tranh quân sự lúc này thật sự nghiệt ngã.
Các sĩ quan cho biết có nguy cơ rất lớn là t.iền tuyến sẽ sụp đổ ở bất cứ nơi nào các tướng Nga quyết định tập trung tấn công. Hơn nữa, nhờ có ưu thế lực lượng vượt trội, cộng với làn sóng tấn công bằng bom dẫn đường nhằm vào các vị trí của Ukraine trong nhiều tuần nay, Nga có thể sẽ "xâm nhập qua t.iền tuyến và đ.ánh sập nó ở một số khu vực" - theo các sĩ quan trên.
"Không gì có thể giúp Ukraine bây giờ vì không có công nghệ thực sự nào có thể bù đắp cho Kiev về số lượng lớn binh sĩ mà Nga có thể sẽ huy động tấn công chúng tôi. Chúng tôi không có những công nghệ đó và phương Tây cũng không có đủ số lượng", một trong những nguồn tin quân sự hàng đầu nói với tờ Politico.
"CUỘC CHIẾN CƠ HỘI"
Máy bay chiến đấu F-16 Fighting Falcon. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo nguồn tin, giờ đây chỉ có sự can đảm và kiên cường của Ukraine cũng như sai sót của các chỉ huy Nga mới có thể làm thay đổi tình thế nghiệt ngã. Những sai lầm giống như sai lầm đã xảy ra hôm 30/3, khi Nga tiến hành một trong những cuộc tấn công bằng xe tăng lớn nhất vào các vị trí của Ukraine kể từ khi xung đột bắt đầu, và đã bị Lữ đoàn 25 của Ukraine t.iêu d.iệt nhiều xe tăng, xe chiến đấu bộ binh.
Tuy nhiên, các quan chức cấp cao Ukraine nhắc nhở rằng trông đợi vào sai sót của Nga không phải là một chiến lược, và họ cay đắng về những bước đi sai lầm mà họ cho rằng đã cản trở sự phản kháng của Ukraine ngay từ đầu - những bước đi sai lầm của cả phương Tây và Ukraine. Họ cũng gay gắt về việc nguồn cung cấp vũ khí đến quá muộn và không đủ số lượng để tạo ra sự khác biệt mà lẽ ra họ có thể có.
"Tướng Zaluzhny thường gọi nó là 'Cuộc chiến cơ hội'", một sĩ quan nói. "Điều đó có nghĩa là các hệ thống vũ khí sẽ trở nên dư thừa rất nhanh vì chúng nhanh chóng bị người Nga khắc chế. Ví dụ: chúng tôi đã sử dụng thành công tên lửa hành trình Storm Shadow và SCALP (do Anh và Pháp cung cấp) - nhưng chỉ trong một thời gian ngắn. Người Nga luôn rút được bài học. Họ không cho chúng tôi cơ hội thứ hai. Và họ đã thành công trong việc này".
Các sĩ quan Ukraine cho biết tên lửa chống tăng vác vai do Anh và Mỹ cung cấp trong những tuần đầu tiên của cuộc xung đột đã đến kịp thời, giúp họ cứu được Kiev - và hệ thống tên lửa phóng loạt cơ động cao (HIMARS) cũng vậy, đã được sử dụng rất hiệu quả, giúp họ có thể đẩy Nga ra khỏi Kherson vào tháng 11/2022.
"Nhưng thông thường, chúng tôi không nhận được hệ thống vũ khí vào thời điểm chúng tôi cần - chúng chỉ đến khi không còn phù hợp nữa", một quan chức cấp cao khác cho biết, lấy máy bay chiến đấu F-16 làm ví dụ. Khoảng hơn chục chiếc F-16 dự kiến sẽ được đưa vào hoạt động trong mùa hè này, sau khi hoàn thành khóa huấn luyện phi công cơ bản. "Mỗi loại vũ khí đều có thời điểm thích hợp riêng. Cần có F-16 vào năm 2023; chúng sẽ không phù hợp cho năm 2024", ông nói.
Theo quan chức này, lý do là bởi Nga đã sẵn sàng chống lại phi đội F-16: "Trong vài tháng qua, chúng tôi bắt đầu nhận thấy người Nga b.ắn tên lửa từ Dzhankoy ở phía Bắc Crimea, nhưng không có đầu đạn nổ. Chúng tôi không hiểu họ đang làm gì nhưng sau đó chúng tôi phát hiện ra: Họ đang thử phạm vi". Sĩ quan này giải thích rằng Nga đang tính toán nơi tốt nhất để triển khai hệ thống radar và tên lửa S-400 nhằm tối đa hóa khu vực mà chúng có thể bao phủ để nhắm mục tiêu vào F-16, giữ chúng tránh xa t.iền tuyến và các trung tâm hậu cần của Nga.
Các sĩ quan cũng cho biết hiện họ cần nhiều vũ khí truyền thống cơ bản hơn, cũng như máy bay không người lái. "Chúng tôi cần lựu pháo và đạn pháo, hàng trăm nghìn quả đạn pháo và tên lửa", một người nói với Politico, ước tính rằng Ukraine cần 4 triệu quả đạn pháo và 2 triệu máy bay không người lái. "Chúng tôi luôn nói với các đối tác phương Tây rằng chúng tôi có kinh nghiệm chiến đấu, chúng tôi có hiểu biết về chiến trường về cuộc chiến này. Họ có đủ nguồn lực và họ cần cung cấp cho chúng tôi những gì chúng tôi cần", ông nói thêm.
Binh sỹ Ukraine thuộc Lữ đoàn cơ giới số 47. Ảnh: Bộ Quốc phòng Ukraine/X
Về phần mình, châu Âu đang cố gắng giúp Ukraine bù đắp bất lợi lớn về đạn pháo. Một đề xuất mua đạn pháo số lượng lớn do CH Séc dẫn đầu có thể nâng tổng số đạn cung cấp cho Ukraine từ cả trong và ngoài EU lên khoảng 1,5 triệu viên đạn với chi phí 3,3 tỷ USD - nhưng vẫn còn thiếu những gì Ukraine cần.
Các sĩ quan nhấn mạnh rằng họ cũng cần thêm rất nhiều binh sĩ. Ukraine hiện không có đủ quân ở t.iền tuyến và điều này đang làm trầm trọng thêm vấn đề thiếu sự hỗ trợ của phương Tây. Tuy nhiên, Ukraine vẫn chưa bắt đầu tuyển quân trước cuộc tấn công lớn dự kiến của Nga, khi các nhà chức trách lo ngại hậu quả chính trị có thể xảy ra. Tướng Zaluzhny từng công khai kêu gọi huy động thêm quân vào tháng 12/2023, ước tính Ukraine cần thêm ít nhất 500.000 quân. Nhưng vẫn chưa có một biện pháp huy động quân nào được thực hiện.
Mới đây, ngày 3/4, Tổng thống Zelensky đã ký một số phần bổ sung cho luật huy động cũ, thắt chặt các yêu cầu pháp lý đối với nam giới Ukraine bao gồm hạ độ t.uổi quân dịch từ 27 xuống 25.
Một trong những sĩ quan trao đổi với Politico bình luận: "Chúng tôi không chỉ có một cuộc khủng hoảng quân sự mà còn có một cuộc khủng hoảng chính trị". Trong khi Ukraine né tránh một đợt huy động lớn, "Nga hiện đang thu gom các nguồn lực và sẽ sẵn sàng tiến hành một cuộc tấn công lớn vào khoảng tháng 8, và có thể sớm hơn", viên sĩ quan nhận định.
Khả năng Nga giành được pháo đài phòng thủ Chasiv Yar của Ukraine Quân đội Nga được cho là đặt hy vọng sẽ chiếm được Chasiv Yar trước ngày Chiến thắng 9/5, nhưng liệu họ có đạt được điều đó? Khói bao trùm Chasiv Yar, gần Bakhmut, ngày 7/4/2023. Ảnh: EPA-EFE Giao tranh ở Ukraine vẫn tiếp diễn không suy giảm và lực lượng Nga vẫn tiếp tục tiến công ở nhiều điểm dọc theo phòng...
