Dự đoán gương mặt thủ tướng mới của Nhật Bản

Đúng như những đồn đoán đã lan truyền từ khá lâu, tin Thủ tướng Naoto Kan có thể từ chức vào cuối tháng này lại rộ lên hôm 9.8, mở đường cho cuộc bình chọn người thay thế ông dự kiến diễn ra ngày 28.8, với những dự đoán khác nhau về gương mặt thủ tướng mới.

Ông Naoto Kan có thể từ chức vào cuối tháng này.

Sức ép lớn

Ứng viên sáng giá nhất tiếp quản cả vị thế Chủ tịch DPJ và ghế thủ tướng của ông Kan, theo nhiều báo chí Nhật và nước ngoài, là đương kim Bộ trưởng Tài chính Yoshihiko Noda, 54 tuổi. Đây có thể sẽ là vị thủ tướng thứ sáu của Nhật Bản kể từ năm 2006.

Từ hồi đầu tháng sáu, Hạ viện Nhật đã bỏ phiếu thông qua quyết định kéo dài thêm nhiệm kỳ của Quốc hội 70 ngày, nhằm giúp Thủ tướng Kan tiếp tục nắm quyền tới cuối tháng 8. Điều này nhằm đảm bảo việc thông qua hai dự luật quan trọng về tái thiết vùng chịu thảm họa động đất, sóng thần và phát hành trái phiếu chính phủ nhằm giúp đẩy nhanh các nỗ lực phục hồi.

Ông Kan đồng thời còn muốn thông qua một dự luật khác về thúc đẩy sử dụng năng lượng tái sinh, để Nhật Bản từ bỏ việc dựa vào nguồn năng lượng hạt nhân, sau những hậu quả ghê gớm mà thảm họa hạt nhân tại nhà máy Fukushima I để lại.

Ông Kan đã bị phe đối lập chỉ trích mạnh mẽ về phản ứng chậm sau thảm họa động đất và sóng thần ngày 11.3 tại đông bắc Nhật Bản. Đây là thảm họa tồi tệ nhất của Nhật kể từ sau Thế chiến II, đã cướp đi mạng sống và làm mất tích hơn 20.000 người, đồng thời dẫn tới thảm họa hạt nhân khiến khoảng 85.000 người buộc phải di tản khỏi khu vực gần nhà máy năng lượng hạt nhân bị rò rỉ phóng xạ.

Với tỉ lệ cử tri ủng hộ còn chưa đầy 20%, ông Kan đã nói tại cuộc họp của DPJ hôm 8.8 là sẽ trao quyền lại cho thế hệ trẻ hơn trong đảng. Điều này có phần làm cho nhiều thành viên DPJ yên tâm hơn, bởi họ kỳ vọng sự thay đổi trong ban lãnh đạo sẽ giúp giành lại tỉ lệ ủng hộ của dân chúng cao với DPJ như trong cuộc bầu cử năm 2009. Khi DPJ đã giành chiến thắng, chấm dứt gần nửa thế kỷ nắm quyền gần như không gián đoạn của Đảng Dân chủ tự do (LDP).

Một số thành viên cấp cao trong DPJ của ông Kan cũng muốn ông Kan từ chức, với hy vọng tránh được tình trạng bế tắc chính trị tại quốc gia có nền kinh tế lớn thứ ba thế giới này, nhưng nay Nhật Bản phải chịu gánh nặng từ sự tăng trưởng chậm chạp và những khoản nợ công khổng lồ.

Gương mặt sáng giá

Ông Noda vốn được báo chí mô tả như một con người có lập trường rất cứng rắn về kỷ luật tài chính. Ông đóng vai trò chủ chốt trong việc vẽ bản đồ tái thiết Nhật Bản sau thảm họa động đất và sóng thần, đồng thời chịu trách nhiệm điều phối chính sách với các đối tác trong G7 để xử trí tình thế rối ren về tài chính toàn cầu hiện nay.

Ông Noda được cho là người ủng hộ mạnh mẽ việc tăng thuế kinh doanh để có nguồn cung cho các chi phí an ninh xã hội. Lẽ ra ông đã đưa ra tuyên bố về việc chạy đua tranh cử ghế Chủ tịch DPJ trong cuộc họp đảng tối 9.8, nhưng ông hoãn lại ý định để tập trung xử lý tình thế rối lại tài chính vừa nảy sinh.

Về ghế Chủ tịch DPJ, tờ Yomiuri Shimbun ngày 29.7 viết: tới nay DPJ đã có năm đời chủ tịch, bao gồm ba thành viên sáng lập là các ông: Yukio Hatoyama, Ichiro Ozawa và ông Kan. Hai người nữa là Katsuya Okada (hiện đang là Tổng Thư ký Đảng), và ông Seiji Maehara – người gần đây nhất từng là Ngoại trưởng trong nội các của ông Kan.

Vấn đề gay cấn trong cuộc chạy đua vào ghế Chủ tịch DPJ xem ra là về những khoản thuế tăng đột xuất. Trong khi ông Noda hầu như chắc chắn sẽ tranh cãi rằng việc tăng thuế là cần thiết để cứu vãn nền tài chính, thì cựu Bộ trưởng Giao thông vận tải Sumio Mabuchi – một ứng viên cũng được cho là tiềm năng khác, lại mạnh mẽ phản đối.

Bên cạnh hai gương mặt đó, còn có thêm một ứng viên được đánh giá là tiềm năng là ông Sakihito Ozawa, cựu Bộ trưởng Môi trường.

Về tin ông Noda có ý định tham gia cuộc chạy đua tranh cử vào vị thế Chủ tịch DPJ, Thư ký Nội các Yukio Edano phát biểu tại cuộc họp báo hôm 9.8: “Chỉ là một số báo viết thế, còn tôi không biết ông Noda có nói gì về chuyện đó hay không”.

Theo Lao Động