Dự án xây đập Xayaburi lại gây “sốt”

Đại diện 4 nước Campuchia, Lào, Thái Lan và Việt Nam lại sắp gặp nhau nhằm đưa ra quyết định cuối cùng về dự án xây đập Xayaburi trên lưu vực sông Mê Công thuộc phía Bắc Lào – dự án vốn gây nhiều tranh cãi lâu nay.

Đầu tuần tới, lãnh đạo các Bộ Môi trường và Tài nguyên của 4 quốc gia: Campuchia, Lào, Thái Lan và Việt Nam sẽ gặp nhau tại Siem Reap để cùng bàn về “số phận” của dòng sông Mê Công khi đưa ra quyết định có nên tiến hành hay dừng lại dự án xây đập Xayaburi ở phía Bắc Lào.

Tháng 4 vừa qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam đã chính thức kêu gọi hoãn xây dựng đập trên dòng chảy chính trong 10 năm. Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Nước của Campuchia cũng ủng hộ trì hoãn dự án. Thủ tướng Lào đã tiếp nhận những thông điệp này và tuyên bố trong Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN rằng Lào sẽ hoãn xây dựng Xayaburi để có thêm thời gian nghiên cứu; thống nhất chuyển quyền quyết định cuối cùng cho cấp Bộ.

Do đó, tại cuộc họp sắp diễn ra, các Bộ sẽ cùng nhau xem xét kết quả nghiên cứu của Poyry, một công ty tư vấn nguồn nước của Phần Lan, về khả năng đáp ứng của Xayaburi đối với các tiêu chuẩn của MRC. Được ủy nhiệm bởi Chính phủ Lào, nghiên cứu này dự kiến sẽ giải đáp tất cả các quan ngại của phía Campuchia, Thái Lan và Việt Nam về tác động của dự án đối với đa dạng sinh học, thủy sản và mức độ hiệu quả của các biện pháp giảm thiểu tác động trong sự đối chiếu với các quy chuẩn của MRC.

Cá khổng lồ trên sông Mê Công đứng trước nguy cơ tuyệt chủng nếu đập Xayaburi được xây dựng. (Ảnh minh họa)

“Các quốc gia phía hạ lưu sông Mê Công hiện nay đang đứng trước hai lựa chọn đối lập ở tại một thời điểm mà họ sẽ phải quyết trong tuần tới, hoặc là trở thành các lãnh đạo toàn cầu về thủy điện bền vững và trì hoãn ra quyết định đối với đập Xayaburi; hoặc mạo hiểm cuộc sống và sinh kế của chính những người dân đất nước họ, và đẩy dòng sông yêu quý của họ vào hiểm họa khôn lường” – chuyên gia Thủy điện Bền vững của WWF (tổ chức phi chính phủ về bảo tồn đa dạng sinh học) nhận xét.

Sông Mê Công chảy dài 4.800km dọc biển Đông và là dòng sông dài nhất tại vùng Đông Nam Á. Hơn 700 loài cá nước ngọt sinh sống ở khu vực này, 4 trong số đó thuộc 10 loài cá nước ngọt lớn nhất trong đó phải kể đến cá tra dầu, loài cá lớn nhất thế giới và là loài đặc hữu của sông Mê Công, hiện được xếp vào tình trạng nguy cấp.

Hạ lưu sông Mê Công, một trong những dòng chảy cuối cùng trên thế giới chưa bị biến đổi, hỗ trợ cuộc sống của hơn 60 triệu người bằng nguồn thủy sản giàu có. Là dự án đập đầu tiên tuân thủ theo quá trình tham vấn chính thức của MRC, Xayaburi sẽ là bài kiểm tra đối với chức năng của MRC. Quyết định đồng thuận của các Bộ trưởng sắp tới sẽ đặt ra một tiền lệ quan trọng đối với 10 đề xuất dự án đập tại dòng chảy chính phía hạ lưu sông.

WWF kêu gọi các Bộ trưởng lắng nghe các khuyến nghị của MRC về Đánh giá Môi trường Chiến lược và hoãn xây dựng đập trong 10 năm cho đến khi có đầy đủ thông tin để đánh giá tác động của đập. Quyết định cần phải dựa trên các bằng chứng và phân tích khoa học vững mạnh. WWF khuyến nghị các quốc gia hạ lưu sông Mê Công nên xem xét việc xây dựng nhà máy thủy điện trên các phụ lưu của sông Mê Công, nơi dễ tiếp cận và ít rủi ro hơn.

Theo Dân Trí