Dự án Falcon và kế hoạch hồi sinh bãi thử tên lửa bí mật

Trong một hầm chứa đạn dược rêu phong vây kín tại nơi từng là bãi thử tên lửa bí mật giữa lòng nước Anh, Daniel Jubb cầm trên tay thiết bị kích hoạt có nút bấm cho động cơ tên lửa thử nghiệm.

Daniel Jubb – người phụ trách nơi này và nhà nghiên cứu tên lửa – bắt đầu đếm ngược và nhấn nút khai hỏa. Một tên lửa ở hầm chứa không người điều khiển bên cạnh khai hỏa với tiếng gió rít lên và tia sáng trắng chớp nhòa trên màn hình điều khiển ngay trước mắt Jubb. Đây là cuộc phóng thử nghiệm tên lửa thực sự, với công thức tên lửa đẩy hoàn toàn mới chỉ được thực sự phóng đi lần thứ 3.

Bãi thử nghiệm bí mật

Những thử nghiệm như vậy cho phép Jubb – người sáng lập dự án thiết kế tên lửa Falcon – có thể dùng video tốc độ cao để xem xét tỉ mỉ phương thức đốt cháy nhiên liệu. Dự án Falcon đã tạo ra các tên lửa nghiên cứu và nhiên liệu chuyên dụng cho quân đội Anh và Mỹ, nhưng nổi tiếng nhất vì đã tạo mẫu động cơ tên lửa hybrid (loại động cơ lai giữa động cơ điện và động cơ đốt trong) cho ô tô siêu thanh Bloodhound.

Nhà khoa học tên lửa Daniel Jubb cho biết có “một nguồn năng lượng mới” tại khu vực này.

Loại ô tô này được thiết kế với hy vọng sẽ đạt mức tăng tốc kỷ lục 1.600km/giờ trên bộ ở một lòng hồ tại Nam Phi trong vài năm sau đó.

Falcon không phải là dự án duy nhất tại Công viên Westcott Venture ở Buckinghamshire, nơi từng là khu vực phát triển tên lửa của Anh trong Chiến tranh Lạnh. Dự án của một trong những công ty trong thời kỳ hồi phục tên lửa của Anh và là một trong nhiều công ty chuyên về tên lửa đang chuẩn bị đi vào hoạt động tại Westcott, cố gắng đưa công nghệ tên lửa Anh trở lại bản đồ thế giới sau nhiều năm vắng bóng.

Trong số những công ty tiên phong gồm có Reaction Engines với dự án thử nghiệm Sabre – động cơ tên lửa dùng không khí mang tính cách mạng cho những tàu bay vũ trụ trong tương lai, cộng với chế độ “làm mát trước” giúp tên lửa hút oxy lỏng từ không khí và dùng làm nhiên liệu bay qua bầu khí quyển.

Tại đây từng chứa những công nghệ của Đức mà Anh thu giữ được, như chiến đấu cơ có gắn tên lửa Me-163.

Ngoài ra còn có mặt nhà sản xuất động cơ tên lửa Moog UK, với động cơ Leros 1B vốn đã được dùng cho tàu thăm dò không gian Juno của Nasa bay vào quỹ đạo Sao Mộc năm 2017 – sử dụng công nghệ động cơ mới mà Moog đã dùng để đưa tàu thăm dò của Nasa tới Sao Hỏa và Sao Thủy.

Năm 2017, Moog UK bị một đối thủ mua lại. Đó là công ty Nammo, nhà sản xuất động cơ tên lửa và tên lửa đẩy. Nammo cũng sản xuất tất cả mọi thứ, từ những động cơ tách khỏi tên lửa Ariane 5 trong từng giai đoạn khác nhau của quá trình phóng đi, cho đến những động cơ điều hướng và định hướng cho vệ tinh. Công ty Nammo cũng đang chế động cơ hybrid cho dự án ôtô siêu thanh Bloodhound.

Bãi thử nghiệm cũng là nơi công ty dịch vụ thử tên lửa đẩy, Airborne Engineering, có mặt. Một số cơ sở vật chất của hãng đang được nâng cấp triệt để theo chương trình đầu tư 8 triệu bảng Anh của Cơ quan Không gian Anh (UKSA) dành cho Westcott.

Họ hy vọng nơi đây sẽ khai mở kỷ nguyên mới trong cuộc chạy đua chinh phục vũ trụ của Anh – đặc biệt sau khi Đạo luật về Không gian (Space Act) vừa được thông qua, theo đó các công ty thương mại về không gian được phóng hỏa tiễn và tàu bay vũ trụ từ địa phận Anh từ năm 2020 trở đi.

Những đầu tư từ cơ quan không gian là cần thiết nhằm nâng cấp khu vực Westcott trong tình trạng trễ nải: sau nhiều năm bỏ hoang, một số cơ sở vật chất cũ rơi vào tình trạng hư hỏng, không được sửa chữa.

Từng là căn cứ huấn luyện cho các phi đội lái máy bay ném bom trong Chiến tranh thế giới lần 2, RAF Westcott trở thành địa điểm thử nghiệm các vụ tên lửa đẩy vào năm 1946 với tên gọi Guided Projectile Establishment, và một năm sau được đổi tên thành Cơ quan Nghiên cứu Thử nghiệm Tên lửa đẩy (RPE).

Một trong những nhiệm vụ ban đầu của RPE là nghiên cứu máy bay tên lửa và hỏa tiễn của phát xít Đức bị thu giữ – ví dụ như chiếc Messerschmitt Me-163 Komet, tên lửa đạn đạo V1 Doodlebug và V2 – và đồng thời tìm hiểu xem họ có thể khai thác gì từ những nhà khoa học chuyên nghiên cứu tên lửa người Đức bị bắt giữ – một số người từ đây đã trở thành nhân viên và làm việc ở nơi này từ thập niên 1960.

Ed Andrews, cựu binh từng làm việc tại Westcott giờ làm nhiệm vụ trông coi khu vực này nhớ lại: “Là thợ học việc từ Westcott, tôi vẫn còn nhớ mình từng thấy tên lửa V2 được kéo đến đây, một chiếc Messerschmitt Komet và một phi cơ có gắn tên lửa Saunders-Roe”.

Tương lai phát triển tên lửa

Trong thời Chiến tranh Lạnh, Cơ quan Nghiên cứu Thử nghiệm Tên lửa đẩy đã có những đóng góp rất quan trọng cho hầu hết các dự án tên lửa của Anh. Trong số này có việc phát triển và thử nghiệm động cơ Raven và Cuckoo cho Skylark – là loại tên lửa bay dưới quỹ đạo của Anh, vốn đã tham gia vào 450 nhiệm vụ không gian vì mục đích khoa học từ năm 1957 đến 2005.

Doug Millard cho biết: “Skylark thực sự là người hùng thầm lặng của Anh”. Doug Millard là giám đốc về các chuyến bay vào không gian tại Bảo tàng Khoa học London.

Rất nhiều thiết kế tên lửa ban đầu của Anh được thử nghiệm tại đây.

Skylark là một thành công hiếm hoi: trong lịch sử, lĩnh vực tên lửa của Anh thường gặp tình trạng eo hẹp về tài chính. Chẳng hạn, nỗ lực thiết kế tên lửa đạn đạo Blue Streak rốt cuộc đã bị hủy bỏ vào năm 1960, để chuyển sang theo đuổi hệ thống phóng tên lửa trên tàu ngầm Polaris của Mỹ.

Và sau khi phát triển tên lửa quỹ đạo Trái Đất tầm thấp Black Arrow, giúp phóng thành công vệ tinh quan trắc môi trường tên Prospero của Anh vào không gian từ Womera (Australia) hồi năm 1971, chính phủ Anh hủy bỏ chương trình không gian của nhà nước. Vì vậy, mặc dù là cường quốc đứng thứ 3 thế giới về khám phá không gian, Anh cũng là quốc gia đầu tiên phát triển thành công tên lửa phóng của riêng mình và sau đó tự hủy bỏ chương trình này.

Tên lửa Blue Streak là dự án tham vọng của Anh nhằm chế tạo tên lửa đạn đạo.

Điều này khiến Anh, nhà sản xuất vệ tinh và tàu thăm dò không gian – ngành công nghiệp trị giá 12 tỷ bảng Anh (tương đương 17,1 tỷ USD) mỗi năm, lại thiếu khả năng thực hiện những chuyến phóng tàu không gian mang tính địa chính trị quan trọng nhất: khả năng tự phóng tên lửa của mình. Kết quả là các vị trí thử nghiệm tên lửa khổng lồ ở Westcott – như bãi K – bị bỏ không và giờ đây rơi vào tình trạng tồi tàn dù đã đưa vào danh sách các công trình có giá trị lịch sử.

Dấu hiệu duy nhất cho thấy nơi này từng được sử dụng là tấm chắn cháy sém bên ngoài các tòa nhà. Andrews tiết lộ: “Bãi K từng bị cho là được xây dựng để thử động cơ tên lửa mạnh đến cỡ như động cơ Polaris. Nhưng theo hiểu biết của tôi thì chưa từng xảy ra điều này”.

Tại một bãi thử khác đang bị bỏ hoang, một thùng hình trụ có đường kính rộng 4 mét từng được sử dụng để thử động cơ tên lửa dưới nước để kiểm tra khả năng phóng tàu ngầm. Cũng giống như trung tâm giải mã tại Bletchley Park trong Chiến tranh thế giới lần 2, nằm cách Westcott 24km về hướng đông bắc, khu vực Westcott chìm đắm trong không khí nặng nề – kiểu không khí mà bạn có thể dùng dao cắt ngọt dễ dàng.

Millard cho biết: “Nơi đây từng là khu vực chính để phát triển tên lửa của Anh trong Chiến tranh Lạnh, với đủ các chương trình quan trọng có trụ sở tại đây. Nhưng thời gian trôi qua, mọi thứ đều trôi đi”.

Tuy nhiên, giờ đây nó đã thay đổi theo chiều hướng tốt hơn. Jubb nhận định: “Hẳn nhiên vẫn còn không khí Chiến tranh Lạnh ở đây, nhưng với các hoạt động mới về tên lửa đang diễn ra, nơi đây như có nguồn năng lượng mới, nơi này đang có sinh khí tươi mới hơn. Không khí nơi này đang trở lại như thời trước, với nhiều đợt phóng tên lửa”.

Khu vực P2

Nhô cao lên phía trên những tàng cây và nằm giữa trong không gian xanh biếc của công viên Westcott là một nhà kho mang dáng vẻ kỳ lạ với 5 tầng lầu và thiết kế nhôm lượn sóng – gọi là Khu vực P2. Mục đích sử dụng là gì? – “Thử nghiệm việc rơi xuống”, Andrews cho biết – để xem xét xem một động cơ tên lửa đầy nhiên liệu, khi đã sẵn sàng chuẩn bị phóng liệu có thể rơi an toàn nếu xảy ra tai nạn không.

Trong một hầm chứa đạn dược rêu phong tại nơi từng là bãi thử tên lửa bí mật giữa lòng nước Anh.

Andrews giải thích: “Một cần cẩu trên nóc tòa nhà P2 được dùng để nâng những thứ cần thử nghiệm khả năng chịu va chấn khi rơi từ trên cao xuống. Những thứ này phải được đảm bảo chắc chắn rằng trong khi dịch chuyển, chúng sẽ bảo vệ và cất chứa an toàn những thứ để bên trong, ngay cả khi chúng bị “đánh rơi” xuống hoặc khi gặp tai nạn”.

Cùng quan tâm đến vấn đề an toàn, những nhà nghiên cứu hoạt động phóng tên lửa mới ở Westcott cũng sẽ có những quan ngại về môi trường, đặc biệt vì nơi này có khá nhiều động vật hoang dã – như chim cắt, thỏ, hươu và diều hâu đỏ, dơi sinh sống.

Mark Thomas, giám đốc công ty Reaction Engines nói: “Chúng tôi đã phải dịch chuyển một số dơi từ tòa nhà cũ để đảm bảo chúng yên ổn. Chúng tôi đã phải làm rất nhiều việc để giảm tiếng ồn. Tường cao 5 mét xung quanh khu vực thử tên lửa Sabre là để giảm tiếng ồn và chúng tôi hy vọng có mức độ tiếng ồn cực thấp. Nhưng dù thế nào thì các thử nghiệm sẽ chỉ tiến hành trong thời gian ngắn”.

Điều này sẽ khiến hàng xóm của nơi này an tâm: trang trại của cựu thủ tướng Tony Blair nằm ngay cạnh công viên. Liệu các nhà sản xuất tên lửa ở Anh có thể giúp hồi sinh Westcott không, điều này vẫn còn phải chờ xem. Nhưng ít nhất giờ đây họ đã có cơ hội.

Hồi đầu tháng 4-2018, Reaction Engines đã giành được khoản đầu tư 26 triệu bảng Anh từ hãng sản xuất máy bay và tên lửa Boeing, và hãng sản xuất động cơ phản lực Rolls-Royce.

Millard bình luận: “Tôi rất vui mừng khi thấy Westcott sôi động trở lại, sẽ có nhiều công việc thú vị với tên lửa tại đây. Anh có một di sản tuyệt vời về tên lửa và trong rất nhiều năm di sản này đã bị bỏ xó. Tương lai chính là từ đây – và bạn không thể tìm ra nơi nào tốt hơn nơi này để lên kế hoạch cho tương lai”.

Trang Thuần (tổng hợp)

Theo antg.cand.com.vn