Dự án bauxite: Cảng Kê Gà gây nhiều hệ lụy
Khi đề xuất làm cảng, nhiều phương án thuyết phục đã được Vinacomin đưa ra, kéo theo nhiều nhà đầu tư phải hy sinh cho dự án, nhiều công trình khác lại dở khóc vì xây dựng đón đầu.
Thủ tướng đã yêu cầu ngưng xây dựng cảng Kê Gà (huyện Hàm Thuận Nam, Bình Thuận).
Ngay từ khi có những thông tin về việc xây dựng cảng này đã có những ý kiến không đồng tình.
“Giảm chi phí vận chuyển cho dự án bauxite”
Trước đó, quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng bauxite giai đoạn 2007-2015 (có xét đến năm 2025) được Chính phủ phê duyệt đã quy hoạch hệ thống vận tải ngoài, quy hoạch hệ thống cảng biển chuyên dụng phục vụ cho việc sản xuất, chế biến alumin (được sản xuất từ quặng bauxite). Quy hoạch này nêu kế hoạch xây dựng cảng chuyên dụng tại khu vực biển Bình Thuận (Bắc Hòn Gió hoặc Hòn Kê Gà).
Năm 2009, Chính phủ tiếp tục duyệt quy hoạch xác định cảng Kê Gà thuộc nhóm cảng biển Nam Trung Bộ. Cảng này được chia làm hai phần, trong đó khu Bắc Kê Gà là cảng chuyên dùng làm khu liên hợp alumin.
Một cụm biệt thự xây dựng t.iền tỉ phải ngưng lại để nhường đất cho cảng Kê Gà
Dự án cảng biển Kê Gà có tổng giá trị trên 20.000 tỉ đồng, được chủ đầu tư là Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) cho hay sẽ gồm các bến xuất, bến nhập hàng hóa và bến bốc dỡ xuất khẩu alumin. Cảng dài khoảng 2,3 km với tổng diện tích 366 ha. “Cảng Kê Gà hình thành sẽ rút ngắn cung đường, giảm chi phí vận chuyển hàng hóa của các dự án bauxite nhôm nói riêng cũng như tạo t.iền đề cho sự phát triển kinh tế cho cả vùng Tây Nguyên và Nam Trung Bộ” – thông tin trang web của Vinacomin khẳng định.
Theo Bộ Công Thương, việc quy hoạch vận tải ngoài, trong đó có cảng Kê Gà là nhằm phục vụ việc vận chuyển và tiêu thụ alumin. Để thuyết phục duyệt cho đầu tư các dự án khai thác bauxite, Vinacomin (trước đây là TKV) cũng đã “vẽ” ra phương án vận chuyển, xuất khẩu một cách thuyết phục. Đó là hệ thống đường sắt từ Tây Nguyên đổ xuống Bình Thuận, là cảng biển Kê Gà chỉ để phục vụ vận chuyển, xuất khẩu alumin và chở nguyên liệu (than, xút rắn, dầu…), thậm chí còn có phương án lấy nước từ Bình Thuận lên để xử lý bùn đỏ.
Nhưng nằm ở nơi không hợp!
Chiều 20/2, trao đổi với PV, kỹ sư Doãn Mạnh Dũng (Hội Khoa học Kỹ thuật và Kinh tế biển TP.HCM) bức xúc: “Dừng dự án cảng biển Kê Gà là quyết định đúng đắn! Đến thời điểm này, dù chưa khởi công nhưng cũng đã biết bao t.iền của đổ vào việc nghiên cứu, lên lịch khởi công nhiều lần”.
Video đang HOT
Từng là người có ý kiến phân tích những điểm không hợp lý, kỹ sư Dũng cho rằng khu vực dự định xây cảng Kê Gà nằm gần cảng Cam Ranh nên nếu muốn đầu tư thì phải bố cục tương tự cảng Cam Ranh, tức phải có đê chắn sóng, có hướng chuẩn… “Để có một cảng an toàn, đủ sâu cho tàu lớn thì không đơn giản và vô cùng tốn kém, phải ở vị trí thuận tiện với tự nhiên để giảm chi phí. Trong khi đó, mũi Kê Gà nằm ở vị trí không hợp lý, buộc phải “nhân tạo” toàn bộ, thậm chí còn phải đào đá dưới đáy biển. Vùng bờ biển Kê Gà hứng cả gió đông bắc và tây nam sẽ gây ra nhiều khó khăn khi xây cảng. Ngoài ra, tốc độ dòng chảy tại đây – theo tài liệu bảo đảm hàng hải của Bộ Tư lệnh Hải quân xuất bản năm 1985 – là rất lớn, nguy hiểm khi điều động quay trở tàu, do vậy chưa thấy tàu nào dám neo tại Kê Gà. Những người trình phương án cảng có biết hay không mà đề xuất làm cảng nơi đây” – kỹ sư Dũng phân tích.
Gây hậu quả đầu tư
Tuy vậy, trong một cuộc làm việc với Vinacomin liên quan đến việc xây cảng này, lãnh đạo tỉnh Bình Thuận từng nói thẳng: “Chủ đầu tư chưa tính toán một cách kỹ lưỡng trong việc xây dựng cảng Kê Gà”. Chính quyết định xây cảng Kê Gà đã khiến 12 dự án du lịch tại địa phương phải ngừng.
Mặt khác, tin tưởng vào sự khả thi của dự án cảng Kê Gà, nhiều doanh nghiệp đổ t.iền xuống đầu tư để đón đầu. Điển hình là năm 2008, Công ty ĐK đã thuê 14 ha đất tại xã Hàm Cường, Hàm Thuận Nam gần với con lộ dự kiến vận chuyển bauxite để xây dựng cảng khô (ICD) với vốn đầu tư hai giai đoạn lên đến hơn 260 tỉ đồng. Ngoài ra, tỉnh Bình Thuận còn gấp rút quy hoạch Khu công nghiệp Kê Gà gần dự án xây dựng cảng để trình Chính phủ. Khu công nghiệp diện tích 422 ha này được giao cho Tập đoàn Rạng Đông làm chủ đầu tư. Trong số diện tích trên có đến hơn 350 ha đất rừng đặc dụng thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Cú.
Chiều 20/2, lãnh đạo Tập đoàn Rạng Đông cho biết: Cách đây hai tháng, đơn vị này đã có văn bản gửi UBND tỉnh Bình Thuận xin rút không đầu tư vì thấy không hiệu quả.
Ông Nguyễn Văn Thu, nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận, người đã có gần năm năm theo sát việc Vinacomin xúc tiến việc xây dựng cảng Kê Gà băn khoăn: “Thời điểm ấy tỉnh thực hiện nhiệm vụ chỉ đạo của Chính phủ. Tỉnh cũng mong muốn có cảng biển để phát triển kinh tế- xã hội địa phương nên lúc đó chúng tôi phải thuyết phục các nhà đầu tư du lịch ưu tiên nhường đất cho dự án cảng Kê Gà. Sao lúc đó không tính toán thật kỹ để khỏi xây dựng cảng ở đây? Năm năm qua, Bình Thuận đã mất quá nhiều cơ hội vì trông chờ vào dự án cảng biển này. Ngoài Khu công nghiệp Kê Gà, cảng ICD Hàm Cường thì các khu công nghiệp I, II ở Hàm Kiệm (Hàm Thuận Nam) xây dựng để đón đầu cảng Kê Gà cũng là hệ lụy của cảng biển này”.
Đường đi nào cho alumin?
Khi Nhà máy Tân Rai (Lâm Đồng) chính thức đi vào hoạt động, Vinacomin lấy cảng Gò Dầu (Đồng Nai) làm nơi xuất alumin. Theo đó, lộ trình vận chuyển sẽ từ nhà máy ở Tân Rai (Lâm Đồng) theo tỉnh lộ 725 đến Bảo Lộc (Lâm Đồng) rồi theo quốc lộ 20 về ngã ba Dầu Giây. Từ đây sẽ vào tỉnh lộ 769 rồi ra quốc lộ 51 để vào cảng Gò Dầu (Đồng Nai).
Đây chỉ là phương án tạm chờ cảng Kê Gà xây dựng. Nhưng với việc ngừng đầu tư cảng Kê Gà thì liệu lộ trình tạm trên có trở thành lộ trình chính?
Được biết một phương án được đề xuất thay cảng Kê Gà là chọn cảng Vĩnh Tân (huyện Tuy Phong, Bình Thuận) làm nơi xuất alumin. Đây là cảng chuyên dụng tiếp nhận than, dầu cho Trung tâm Nhiệt điện Vĩnh Tân (thuộc EVN). Hiện Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã có khảo sát ban đầu về lộ trình vận chuyển alumin. Theo đơn vị này, lộ trình mới chở alumin đến cảng Vĩnh Tân sẽ dài hơn đến cảng Kê Gà trên 62 km nhưng có thuận lợi là cảng Vĩnh Tân đang được xây dựng, dự kiến hoàn thành trong năm 2014.
______________________________________
Dừng do quy hoạch chưa theo kịp!
Ông Trần Văn Chiều, Phó Tổng Giám đốc Vinacomin, hiện là người được phân công phụ trách dự án cảng nước sâu Kê Gà: “Hiện nay, chúng tôi chưa nhận văn bản chính thức quyết định dừng dự án. Thủ tướng đã có chỉ đạo dừng thì chủ đầu tư phải tuân thủ. Thật ra trước đó chủ đầu tư và các bên cũng đã có chủ trương dừng dự án”.
- Tại sao lại dừng dự án khi mà đã triển khai suốt mấy năm?
Ông Trần Văn Chiều: Nguyên nhân thì có nhiều nhưng không phải là do vốn và kỹ thuật, hạ tầng. Vốn khó mấy thì khó nhưng tập đoàn vẫn thu xếp được. Vấn đề quan trọng nằm ở quy hoạch kinh tế của vùng này. Hiện ở khu vực các tỉnh Nam Trung bộ, Đông Nam Bộ đã có một số cảng đủ điều kiện để vận chuyển hàng hóa.
Mục đích xây dựng cảng Kê Gà là để phục vụ cho dự án nhà máy alumin ở Tân Rai (Lâm Đồng) và Nhân Cơ (Đắk Nông) với khoảng cách địa lý gần nhất, thuận lợi nhất. Tuy vậy, hiện nay cơ sở hạ tầng liên quan đến cảng như đường sá từ Tây Nguyên về chưa theo kịp và bảo đảm quy hoạch chung.
Mặt khác, sản lượng sản xuất alumin của hai nhà máy trên nằm trong khoảng trên 600.000 tấn/năm, mức này không đáng kể để xây dựng một cảng nước sâu như cảng Kê Gà, chỉ khi nào sản lượng lên mức 20-30 triệu tấn/năm thì mới cần tính đến. Bên cạnh đó, hiện ở Bình Thuận đang triển khai xây dựng cảng Vĩnh Tân. Đây cũng là một phương án được tính đến trong quy hoạch so với Kê Gà.
- Trước đây, nhiều chuyên gia và dư luận đã không đồng tình việc xây cảng. Lúc đó Vinacomin vẫn bảo vệ quan điểm và xin ý kiến bộ, ngành, Chính phủ đồng ý cho triển khai?
Thời điểm đó tôi chưa đảm nhận nhiệm vụ phó tổng giám đốc phụ trách nên tôi không biết được!
- Dừng dự án thì chuyện bồi thường mặt bằng đã thu hồi trước kia và công trình hạ tầng liên quan sẽ xử lý ra sao?
Chủ đầu tư sẽ làm việc với địa phương để thống nhất, giá bồi thường sẽ do chính quyền quyết định trên cơ sở giá Nhà nước quy định. Chủ đầu tư chỉ có nhiệm vụ thanh toán t.iền. Hiện đã có một số dự án resort đã được bồi thường, còn lại khoảng năm dự án nữa đang thẩm định.
Xin cảm ơn ông!
Theo 24h
Ào ạt xuất than trước thời điểm phải nhập khẩu
Thời điểm nhập khẩu than chỉ còn 2 năm, nhưng trong kế hoạch sản xuất năm 2013 Tập đoàn than khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) một lần nữa lại đặt ra mục tiêu xuất khẩu than cao hơn năm trước, tới 16 triệu tấn.
Sắp phải nhập 6 triệu tấn than
Vinacomin cho biết, năm 2012 than nguyên khai sản xuất đạt 44,5 triệu tấn, tiêu thụ than 39,2 triệu tấn, trong đó trong nước là 24,8 triệu tấn, xuất khẩu 14,4 triệu tấn. Lượng tồn kho còn tương đối lớn, dự kiến khoảng 7,5 triệu tấn.
Tại hội nghị tổng kết ngành than sáng 12.1, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải nhắc nhở, theo kế hoạch tới năm 2015 sẽ phải nhập khẩu 6 triệu tấn than, năm 2020 phải nhập tới 36 triệu tấn. "Năm 2025 - 2030, nếu không cơ cấu được vấn đề năng lượng có thể phải nhập đến cả trăm triệu tấn than. Con số này rất có vấn đề, không chỉ khó khăn về t.iền mà còn là nguồn, cơ cấu nhập. Các tổng công ty tự đi ra thị trường tìm kiếm nguồn nhập nhưng không hiệu quả nên Chính phủ lại giao về cho Vinacomin. Tôi biết các đồng chí không muốn, nhưng cũng phải nhận vì Vinacomin là đầu mối", Phó thủ tướng nói.
Năm 2013 Vinacomin dành tới 16 triệu tấn than xuất khẩu, trong khi năm 2015 đã bắt đầu phải nhập 6 triệu tấn than - Ảnh: M.Hà
Cũng theo Phó thủ tướng, việc chuẩn bị cảng trung chuyển nhập khẩu than phía Nam và nguồn than nhập khẩu là giải pháp căn cơ mà ngành than phải đẩy mạnh, nhất là khi thời gian sắp phải nhập khẩu không còn nhiều.
Trên thực tế, Vinacomin đã xúc tiến tìm nguồn than. Ngoài việc ký các biên bản ghi nhớ trước đây với một số đối tác Indonesia/Úc về việc cấp than trong tương lai cho VN (Công ty Hancock Coal thuộc Tập đoàn Hancock Prospecting của Úc, Công ty Sojitzs của Nhật Bản), tập đoàn này đã ký thêm biên bản ghi nhớ với các đối tác Nga, Singapore về cả khả năng cung cấp than sau năm 2015 cũng như hợp tác xây dựng cảng biển nhập khẩu than.
Giá than sẽ tăng tiếp trong năm 2013
Vinacomin đã có kiến nghị Chính phủ và Bộ Tài chính điều chỉnh tiếp giá than trong năm 2013. Theo Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải, chủ trương của Chính phủ đồng ý cho tăng giá than, nhưng thời điểm điều chỉnh cụ thể sẽ phải tính toán để không có tác động lớn, vì giá than tăng sẽ ảnh hưởng lớn đến giá điện.
Tuy nhiên, đáng nói là trong kế hoạch năm 2013, với mục tiêu tiêu thụ 43 triệu tấn than (tăng 3,7 triệu tấn so với năm 2012), Vinacomin dành tới 16 triệu tấn cho xuất khẩu (tăng 1,7 triệu tấn). Bất hợp lý trong cơ cấu xuất khẩu - nhập khẩu than của Vinacomin đã kéo dài trong nhiều năm nay. Lãnh đạo Vinacomin nhiều lần lý giải: chủ yếu xuất các chủng loại than không thích hợp với sản xuất trong nước, cũng như nhằm giải quyết cân đối tài chính khi than bán trong nước vẫn đang thấp hơn giá thị trường. Nhưng với lộ trình giá than bán cho điện đang được nâng dần sát giá thị trường theo chủ trương của Chính phủ, việc vẫn đặt mục tiêu xuất khẩu kiểu năm sau cao hơn năm trước là không hợp lý. Đặc biệt, theo cảnh báo của các chuyên gia, nguồn nhập khẩu hiện nay trông cậy chủ yếu vào thị trường Úc và Indonesia, nhưng việc nhập khẩu từ các thị trường này không hề dễ khi VN sẽ phải cạnh tranh gay gắt với Trung Quốc, Nhật Bản. Còn nếu nhập khẩu than từ các thị trường xa như Nga thì chi phí vận chuyển lại rất lớn.
Không chạy theo thành tích trong sản xuất bauxite
Cũng tại hội nghị sáng nay, theo ông Phan Bội Lợi, Giám đốc Ban Quản lý dự án (BQL) bauxite Lâm Đồng, trong tháng 2 sẽ tiến hành sát hạch các chỉ tiêu về an toàn, vận hành với Nhà máy alumin Tân Rai dự kiến tháng 3.2013 nhà máy sẽ đi vào hoạt động chính thức. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất còn tồn tại là lắng bùn ở bể cô đặc và hồ số 5. Hiện nhà thầu đang tăng cường mục tiêu tiêu hao của chất trợ lắng và xử lý rắc thêm vôi ở các bể để đảm bảo lắng trong. Ông Lợi cho biết vẫn phải tập trung nghiên cứu để đảm bảo chất trợ lắng phù hợp, hoàn chỉnh các chỉ tiêu nước thải ra môi trường. Về hồ bùn đỏ, khoang số 1 và số 2 đã đủ điều kiện kỹ thuật để chứa bùn, nhưng giai đoạn này mới chạy 40 -50% công suất nên lọc bùn còn thấp.
Trong phần khuyến nghị với tập đoàn, ông Lợi đề xuất cần tăng cường giám sát về môi trường, vì đây là công trình có nhiều nguy cơ tiềm ẩn do áp lực cao, nhiều khả năng rò rỉ hóa chất, lắng đọng lớn. Bản thân BQL cũng đã thành lập tổ giám sát 24/24 để kịp thời khắc phục xử lý các sự cố. Trong khi đó, ông Trần Xuân Hòa, Chủ tịch HĐQT Vinacomin chỉ đạo, cần đẩy nhanh tiến độ để đưa nhà máy vào khánh thành vào ngày 26.3, cũng là thời điểm trùng với nhiều ngày lễ lớn.
Theo Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải, dự án alumin Tân Rai chậm do mất thời gian điều chỉnh kỹ thuật, an toàn môi trường, hồ bùn đỏ. "Anh Hòa muốn khánh thành vào thời điểm kỷ niệm giải phóng Tây nguyên", nhưng cứ từ từ làm, phải yên tâm về hiệu quả và công nghệ. Không thể vội chỉ vì hiệu quả kinh tế hay khánh thành chỉ để đạt một mốc kỷ niệm nào đó", Phó thủ tướng nhắc nhở.
Theo TNO
Dự án bauxite Lâm Đồng: Chậm gần 2 năm Đến nay, Dự án Tổ hợp bauxite - nhôm Lâm Đồng (huyện Bảo Lâm, Lâm Đồng) vẫn chưa có sản phẩm alumin, chậm gần 2 năm so với kế hoạch. Được khởi công từ năm 2008, công suất thiết kế 650.000 tấn/năm, tổng mức đầu tư 11.353 tỉ đồng, dự án Tổ hợp bauxite - nhôm Lâm Đồng (gọi tắt là bauxite Lâm...
