Đột phá hay tính toán sai lầm với xe tăng Challenger 3 mới nhất của Anh?

Challenger 3 – mẫu xe tăng mới của Anh được kỳ vọng tạo đột phá chiến trường, nhưng liệu số lượng ít ỏi có khiến nó trở thành “gót chân Achilles” trong chiến tranh hiện đại?

Xe tăng chiến đấu chủ lực Challenger 3 của quân đội Anh. Ảnh: Bộ Quốc phòng Anh (army.mod.uk)

Theo hãng thông tấn độc lập UNIAN (Ukraine), mẫu xe tăng chiến đấu chủ lực Challenger 3 mới nhất của quân đội Anh đang được kỳ vọng sẽ mang đến một bước tiến đáng kể trong năng lực tác chiến trên bộ. Được phát triển dựa trên nền tảng vững chắc của Challenger 1 và Challenger 2, chiếc xe tăng này sở hữu những cải tiến đáng chú ý, đặc biệt là ở hệ thống pháo chính và khả năng bảo vệ. Tuy nhiên, bên cạnh những kỳ vọng, một câu hỏi lớn đang được đặt ra: liệu số lượng mua sắm quá khiêm tốn có thể trở thành “gót chân Achilles” của Challenger 3 trong một cuộc xung đột tiềm tàng?

Điểm nổi bật của Challenger 3 nằm ở việc được trang bị pháo nòng trơn 120mm thế hệ mới, thay thế cho pháo rãnh xoắn cùng cỡ nòng trên các phiên bản tiền nhiệm. Sự thay đổi này không chỉ cho phép Challenger 3 sử dụng các loại đạn tiêu chuẩn của NATO mà còn mở ra khả năng tích hợp các loại đạn xuyên giáp hiện đại, hứa hẹn nâng cao đáng kể hỏa lực. Bên cạnh đó, lớp giáp bảo vệ của xe tăng cũng được tăng cường đáng kể, bao gồm cả giáp thụ động và hệ thống phòng thủ chủ động, giúp tăng cường khả năng sống sót trước các mối đe dọa trên chiến trường.

Vào năm 2021, Bộ trưởng Quốc phòng Anh khi đó, ông Ben Wallace, đã công bố kế hoạch hiện đại hóa 148 chiếc Challenger 2 lên chuẩn Challenger 3. Với những cải tiến vượt trội, con số này dường như đủ để tạo ra một lực lượng tăng thiết giáp đáng gờm. Thế nhưng, theo đánh giá của Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh (RUSI), một tổ chức nghiên cứu uy tín của Anh, chính số lượng hạn chế này lại là một điểm yếu chí tử. Đến năm 2030, quân đội Anh dự kiến chỉ có tổng cộng 148 chiếc Challenger 3.

Để hình dung rõ hơn về sự chênh lệch, hãy so sánh lực lượng tăng thiết giáp của Anh với các cường quốc khác. Mỹ hiện đang sở hữu khoảng 4.600 xe tăng M1 Abrams , trong khi Đức có hơn 320 xe tăng Leopard 2. Ngay cả Pháp, sau khi hoàn tất nâng cấp các xe tăng Leclerc, cũng sẽ đạt đến một con số tương đương. Rõ ràng, quy mô lực lượng tăng thiết giáp dự kiến của Anh là khá скромный (khiêm tốn) so với các đồng minh và đối thủ tiềm năng.

Bài học từ cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine càng làm nổi bật tầm quan trọng của số lượng và khả năng duy trì lực lượng. Cả Ukraine và Nga đều sở hữu lực lượng xe tăng dự trữ đáng kể, lần lượt là khoảng 1.500 và 2.000 xe. Tuy nhiên, tổn thất cũng vô cùng lớn, với hàng nghìn xe tăng bị phá hủy hoặc hư hỏng ở cả hai bên. Điều này cho thấy rằng, trong một cuộc xung đột kéo dài, yếu tố quyết định không chỉ nằm ở chất lượng của từng chiếc xe tăng mà còn ở khả năng bảo trì, sửa chữa và bổ sung lực lượng ở quy mô công nghiệp. Với số lượng Challenger 3 hạn chế, ngay cả những tổn thất nhỏ cũng có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho sức mạnh chiến đấu của quân đội Anh.

Vậy, tương lai nào đang chờ đợi lực lượng tăng thiết giáp của Anh? RUSI nhấn mạnh rằng số lượng không phải là yếu tố duy nhất quyết định hiệu quả chiến đấu. Các giải pháp đã có, nhưng đòi hỏi sự đầu tư (chiến lược) và ưu tiên đúng đắn. Anh cần tập trung vào việc phát triển các tài sản hỗ trợ và hậu cần, chẳng hạn như thiết bị bắc cầu, trước khi nghĩ đến việc mua thêm xe tăng hay máy bay chiến đấu. Công nghệ đóng vai trò then chốt, nhưng để đạt được hiệu quả chiến đấu cao hơn, cần có sự đổi mới trong học thuyết và chiến thuật, cũng như chương trình đào tạo bài bản.

Nói một cách đơn giản, một chiếc xe tăng hiện đại và mạnh mẽ đến đâu cũng không thể một mình tạo nên chiến thắng. Cần có một hệ thống hậu cần vững chắc, đội ngũ kỹ thuật viên có chuyên môn cao, lực lượng dự bị đủ mạnh và chiến thuật sử dụng hợp lý để khai thác tối đa tiềm năng của vũ khí.

UNIAN kết luận, trong bối cảnh Mỹ đang đẩy nhanh quá trình hiện đại hóa xe tăng Abrams với nhiều cải tiến đáng kể, và những thông tin trái chiều về hiệu suất thực tế của xe tăng Leopard 2 trên chiến trường Ukraine, quyết định đầu tư vào một số lượng hạn chế Challenger 3 của Anh có thể được xem là một canh bạc đầy rủi ro. Liệu đây có phải là một bước đột phá mang tính chiến lược, hay chỉ là một tính toán sai lầm có thể khiến Anh phải trả giá đắt trong tương lai? Câu trả lời có lẽ chỉ có thời gian mới có thể giải đáp.