Đông y điều trị viêm não
Viêm não Nhật Bản là một bệnh truyền nhiễm thường xuất hiện vào mùa hè. Đây là bệnh cấp, phát bệnh và chuyển biến rất nhanh; cần điều trị kịp thời để tránh di chứng và thậm chí t.ử v.ong.
Kim ngân hoa, huyền sâm, hoắc hương, kỷ tử – Ảnh: K.Vy
Viêm não Nhật Bản là một bệnh trong ôn bệnh của y học cổ truyền (còn gọi là thử ôn, thử kinh, thử quyết), do thử ôn xâm nhập từ biểu vào lý, đốt ở phần khí và doanh huyết; nhiệt cực sinh phong, tân dịch giảm sinh đàm, nếu xuất hiện các chứng sốt cao co giật, mê sảng, đàm làm tắc các khiếu gây hôn mê, chứng nội bế ngoại thoát ( trụy tim mạch ngoại biên).
Bệnh biến chuyển theo các giai đoạn gồm: vệ (khởi phát), khí (toàn phát chưa có biến chứng), doanh huyết (toàn phát có biến chứng mất nước, nhiễm độc thần kinh, rối loạn thành mạch) và thương âm, thấp trở ở kinh lạc (hồi phục và di chứng).
Thử ôn thuộc nhiệt nhưng hay kết hợp với thấp nên phải chú ý các trường hợp hoặc thiên về nhiệt hoặc thiên về thấp để chữa cho thích đáng.
Bệnh qua phần vệ rất nhanh rồi chuyển sang phần khí, vì vậy trên lâm sàng hay chia vệ khí là một; rồi đến phần doanh và huyết, đến giai đoạn cuối của bệnh có thể thương âm (do tân dịch giảm) và thể đàm thấp gây ở trên, ở kinh lạc (di chứng thần kinh, tinh thần ở ngoại biên và trung ương).
Bài thuốc
Với thể vệ, khí (giai đoạn khởi phát và toàn phát chưa có biến chứng). Triệu chứng: sốt, hơi sợ lạnh, có mồ hôi hoặc ít mồ hôi, đau đầu, phiền táo lơ mơ, gáy hơi cứng, tinh thần còn tỉnh táo, có thể co giật, rêu lưỡi trắng mỏng hoặc vàng. Có thể dùng bài thuốc “Ngân kiều thang gia giảm” gồm các vị: kim ngân hoa 16 gr, thạch cao 40 gr, liên kiều 12 gr, bạc hà 8 gr, lô căn 16 gr, hoàng cầm 12 gr. Sắc uống ngày 1 thang. Nếu thấp ôn nặng: rêu lưỡi dày trắng, buồn nôn có thể thêm: hoắc hương 12 gr, bội lan 8 gr, hậu phác 6 gr.
Với thể doanh huyết (giai đoạn toàn phát có biến chứng mất nước điện giải, nhiễm độc thần kinh, rối loạn thành mạch). Triệu chứng: sốt cao, nhức đầu, cổ gáy cứng, miệng khát, co giật, hôn mê, chất lưỡi đỏ, nhịp thở thất thường. Có thể dùng bài thuốc: thạch cao 40 gr, cam thảo đất 16 gr, sinh địa 12 gr, huyền sâm 12 gr, mạch môn 12 gr, kim ngân 16 gr, hoàng đằng 12 gr. Nếu táo bón thêm chút chít 20 gr. Sắc uống ngày 1 thang.
Giai đoạn phục hồi và di chứng, một số bệnh nhân sau khi sốt lui, hồi phục dần dần, một số bệnh nhân do hiện tượng sốt kéo dài lâu ngày gây tân dịch mất (âm hư); một số bệnh nhân có di chứng thần kinh, tinh thần.
Thể âm hư do sốt kéo dài gây tổn thương tân dịch, triệu chứng: triều nhiệt, sáng nhiệt độ bình thường, chiều hơi sốt, miệng khô, chất lưỡi đỏ. Có thể dùng bài thuốc gồm: sinh địa 12 gr, huyền sâm 12 gr, mạch môn 12 gr, a giao 10 gr, sa sâm 12 gr, kỷ tử 8 gr. Nếu phiền táo nhiều, thêm trúc lịch 30 gr. Nếu âm hư nhiều, tay chân co giật, run, chất lưỡi đỏ khô, thêm: quy bản 12 gr, miết giáp 12 gr, mẫu lệ 12 gr. Sắc uống ngày 1 thang.
Video đang HOT
Thể di chứng: Do bệnh tà làm tổn thương đến tạng phủ, khí huyết, kinh mạch phải sử dụng kết hợp các phương pháp xoa bóp, châm cứu và thuốc để chữa. Di chứng thần kinh ngoại biên: chân tay co quắp, run tay chân do ứ trở ở kinh lạc, cân mạch không được nuôi dưỡng, dùng các bài thuốc sau: mộc qua 8 gr, bạch thược 12 gr, đan sâm 8 gr, địa long 6 gr, tần giao 8 gr, sinh địa 12 gr, đương quy 8 gr. Sắc uống ngày 1 thang.
Di chứng tinh thần: đầu óc trì độn, không nói, triều nhiệt, lưỡi đỏ không có rêu. Dùng bài thuốc sau: quy bản 12 gr, sa sâm 8 gr, sinh địa 12 gr, thạch quyết minh 12 gr, mẫu lệ 16 gr, thạch xương bồ 6 gr, mạch môn 12 gr, địa long 8 gr. Sắc uống ngày 1 thang.
Lương y Vũ Quốc Trung
Theo TNO
Phòng ngừa và điều trị bệnh viêm não Nhật Bản
Tháng 7 là cao điểm của bệnh viêm não Nhật Bản. Tính đến ngày 3/7, tại BV Nhi Trung Ương đã ghi nhận 46 trường hợp nhiễm bệnh, chủ yếu là ở t.rẻ e.m. Sau dịch sởi, tay chân miệng, nhiều người lo sợ đến bệnh viêm não Nhật Bản và sốt xuất huyết bùng phát.
Viêm não Nhật Bản là căn bệnh gây tổn thương nghiêm trọng não và hệ thần kinh trung ươn. Bệnh có thể xảy ra quanh năm nhưng mùa dịch thường rơi vào các tháng mùa hè, đặc biệt từ tháng 5 - tháng 8 thường là mùa dịch bệnh "lộng hành".
Đối tượng "tấn công" của bệnh viêm não Nhật Bản chủ yếu là t.rẻ e.m dưới 15 t.uổi (chiếm 85%) và t.rẻ e.m dưới 1 t.uổi (chiếm 15 %). Tuy nhiên, người lớn cũng có nguy cơ mắc bệnh do chưa tiêm chủng trước đây và có thể bị nhiễm vi rút khi đi du lịch, lao động, công tác ở vùng có vi rút viêm não Nhật Bản "ngự trị".
Nguyên nhân gây bệnh
Viêm não Nhật Bản là bệnh do muỗi truyền. Muỗi hút m.áu động bị vật nhiễm vi rút (thường là từ lợn, bò, gà...), sau đó đ.ốt n.gười và truyền bệnh cho người.
Bệnh viêm não Nhật Bản không lây trực tiếp từ người sang người nên khi ăn uống chung, dùng chung đồ dùng, tiếp xúc gần gũi với người bệnh vẫn không lây bệnh.
Biểu hiện bệnh
Người mắc bệnh viêm não Nhật Bản thường có biểu hiện chính là sốt cao (39-40 độ C) và kèm theo các triệu chứng: nhức đầu, buồn nôn và nôn, cứng cổ, lú lẫn, mất định hướng, thay đổi nhân cách, co giật, rối loạn nghe nói, ảo giác...
Trẻ nhỏ khi mắc bệnh sẽ mất ngủ, quấy khóc, vật vã mê sảng hoặc li bì, co giật, tăng trương lực cơ, rối loạn thần kinh thực vật (da lúc đỏ lúc xám, vã mồ hôi, mạch nhanh). Các chuyên gia y tế khuyến cáo, khi thấy trẻ có dấu hiệu sốt cao cùng với các triệu chứng tổn thương hệ thần kinh trung ương, cần phải đưa ngay đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Một bệnh nhân đang được điều trị bệnh viêm não Nhật Bản tại BV Nhi TW. Ảnh: internet
Nguy cơ t.ử v.ong 10-20%
Viêm não Nhật Bản là bệnh rất nguy hiểm, tỉ lệ t.ử v.ong cao từ 10-20% và là một trong những bệnh để lại di chứng đặt biệt nặng nề (chiếm đến hơn 50%).
Các di chứng thường gặp như: đần độn, bại liệt, động kinh, giảm học lực... thường gây tàn phế, mất khả năng lao động.
Cách phòng ngừa
Để phòng chống bệnh viêm não Nhật Bản, Bộ Y tế khuyến cáo:
- Thực hiện tốt vệ sinh môi trường, giữ gìn nhà ở, chuồng gia súc sạch sẽ để hạn chế nơi trú đậu của muỗi, nên dời chuồng gia súc xa nhà, loại bỏ các ổ bọ gậy.
- Khi đi ngủ cần mắc màn, thường xuyên sử dụng các biện pháp xua, diệt muỗi trong các hộ gia đình, không cho t.rẻ e.m chơi gần chuồng gia súc đề phòng muỗi đốt.
- Tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản đầy đủ và đúng lịch là biện pháp phòng bệnh quan trọng và hiệu quả nhất. Tiêm chủng với 3 liều cơ bản:
Mũi 1 lúc trẻ được 1 t.uổi
Mũi 2 sau mũi 1 từ 1 đến 2 tuần
Mũi 3 cách mũi 2 là 1 năm. Sau đó cứ 3-4 năm tiêm nhắc lại một lần cho đến khi trẻ qua 15 t.uổi.
- Khi có dấu hiệu sốt cao cùng với các triệu chứng tổn thương hệ thần kinh trung ương cần phải đưa trẻ ngay đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Điều trị
Hiện vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, mà chủ yếu là hồi sức cấp cứu, điều trị triệu chứng, chống phù não, an thần, chống co giật, kiểm soát nhiệt độ, hỗ trợ tuần hoàn, hô hấp, ngăn ngừa bội nhiễm, chống loét và tăng cường dinh dưỡng...
Theo Phunuonline
Chim, lợn và muỗi: Nguyên nhân chính gây bệnh viêm não Nhật Bản Lợn và chim là những ổ chứa vi rút viêm não Nhật Bản. Muỗi là trung gian truyền bệnh hút m.áu động vật có chứa vi rút rồi truyền cho người khi đốt. Muỗi Culex Tritaeniorhynchus - trung gian truyền bệnh viêm não Nhật Bản. Cục Y tế dự phòng (Bộ Y) tế cho biết: Bệnh viêm não Nhật Bản là bệnh truyền...