Đống nợ 16.100 tỉ USD: Bài toán khó của kinh tế Trung Quốc
Bắc Kinh có thể vừa chặn được cuộc khủng hoảng thị trường chứng khoán với sự can thiệp mạnh tay. Song phía trước còn một vấn đề lớn hơn, đe dọa sức tăng trưởng và không dễ để quản lý: đống nợ doanh nghiệp 16.100 tỉ USD đang gia tăng.
“Núi nợ” doanh nghiệp chất đống
Nợ doanh nghiệp – bài toán mới khó có lời giải cho Trung Quốc – Ảnh: Reuters
Theo nghiên cứu được thực hiện trên 1.400 công ty của Thomson Reuters, các khoản nợ của doanh nghiệp Trung Quốc, vốn lên đến 160% GDP và gấp 2 lần số nợ của các doanh nghiệp Mỹ, đã xấu đi nhanh chóng trong 5 năm qua. “Núi nợ” này được cho là sẽ leo thêm 77% đến 28.800 tỉ USD trong vòng 5 năm tới, theo hãng xếp hạng tín dụng Standard & Poor’s (S&P).
Chính sách can thiệp của Bắc Kinh vào tín dụng doanh nghiệp đến nay được thiết kế để giải quyết một vấn đề: hỗ trợ tăng trưởng kinh tế – số liệu mà năm nay được cho là sẽ rơi xuống mức đáy trong vòng 25 năm trở lại đây.
Từ tháng 11 năm ngoái, Trung Quốc đã cắt giảm lãi suất 4 lần, hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộc và bỏ giới hạn về việc các ngân hàng có thể cho vay bao nhiêu trên t.iền gửi họ có. Sử dụng những biện pháp này, Bắc Kinh muốn tín dụng đó sẽ chảy về các công ty nhỏ hơn hoặc những vùng kinh tế tân tiến.
Các ngân hàng Trung Quốc đã cho vay 1.280 tỉ nhân dân tệ, tương đương 206 tỉ USD, trong tháng 6. Con số này nhiều hơn hẳn so với chỉ 900,8 tỉ nhân dân tệ cho vay trong tháng 5.
Nợ của các nhà sản xuất đang ngày càng làm lung lay lợi nhuận của họ. Nghiên cứu của Thomson Reuters chỉ ra rằng trong năm 2010, nợ của các hãng vật liệu bằng gấp 2,8 lần lợi nhuận. Vào cuối năm 2014, con số này tăng lên 5,3 lần. Nợ của các hãng năng lượng tăng từ mức gấp 1,1 lần lợi nhuận lên 4,4 lần lợi nhuận. Đối với ngành công nghiệp, hai số liệu trên lần lượt là 2,5 và 4,2.
Video đang HOT
S&P dự báo các công ty Trung Quốc sẽ chiếm đến 40% cho vay doanh nghiệp của thế giới đến năm 2019.
Nợ – vấn đề nan giải
Khi tín dụng được mở nút, rủi ro về việc t.iền sẽ chảy vào các công ty hay thực thể “có vấn đề” tăng lên – Ảnh: AFP
Theo Reuters, có rất ít bằng chứng cho thấy số t.iền trên đang được dùng vào các khoản đầu tư có lời trong nền kinh tế thực – nơi mà chi phí cho vay dài hạn vẫn ở mức cao và các ngân hàng miễn cưỡng chấp nhận rủi ro. Phần lớn khoản cho vay mới đang chảy vào các doanh nghiệp quốc doanh nổi tiếng là hoạt động kém hiệu quả như một phần của gói kích thích kinh tế của chính phủ Trung Quốc.
Louis Kuijs, chuyên gia kinh tế tại hãng RBS cho biết: “Khi tín dụng được mở nút, rủi ro về việc t.iền sẽ chảy vào các công ty hay thực thể “có vấn đề” tăng lên”.
“Họ đang cho vay nhiều hơn để hỗ trợ các dự án cơ sở hạ tầng. Một vài dự án này được các doanh nghiệp nhà nước, những công ty có tỷ suất nợ cao, thực hiện. Trong tình hình giá đang giảm và doanh thu yếu đi, bạn không thể đòi hỏi tiến trình giảm nợ diễn ra nhanh chóng”, Tao Wang, trưởng nhóm nghiên cứu Trung Quốc của ngân hàng UBS nói.
Cấp tín dụng cho các công ty hoạt động hiệu quả, nơi mà chúng sẽ đem đến tác động lớn nhất cho nền kinh tế, sẽ dễ dàng hơn nhiều nếu như các công ty hoạt động kém được cho phép phá sản. Song các nhà hoạch định chính sách lại đã và đang ra tay “cứu” các công ty đang có vấn đề, như cách họ đã làm khi hãng Technology và Shanghai Chaori Solar Energy Science vỡ nợ trái phiếu năm ngoái.
Theo S&P, nợ tăng nhanh, nguy cơ không rõ ràng và tỷ lệ nợ trên GDP rất cao là sự kết hợp độc hại cho nền kinh tế. Bắc Kinh đã mất một loạt các biện pháp chưa từng có t.iền lệ để bình ổn thị trường chứng khoán, song nếu giải quyết “núi nợ” doanh nghiệp, số lượng biện pháp như trên có thể sẽ không thấm vào đâu.
“Quản lý thị trường nợ có thể nguy hiểm hơn việc bình ổn thị trường chứng khoán, bởi vì quy mô của thị trường nợ lớn hơn”, David Cui, nhà phân tích tại ngân hàng Merrill Lynch thuộc Bank of America nói.
Thu Thảo
Theo Thanhnien
Kinh tế Trung Quốc sẽ rơi vào 'vết xe đổ' Nhật Bản năm 1990?
Ngay sau khi Cơ quan thống kê Trung Quốc đưa ra bảng báo cáo tăng trưởng GDP quý 2 của nước này là 7%, sản lượng công nghiệp là 6,8%, chỉ số bán lẻ đạt mức 10,6% thì thị trường chứng khoán Trung Quốc, vốn liên tục đi xuống trong nhiều ngày qua, cũng không thể khởi sắc hơn.
Sau thời gian tăng trưởng nóng, kinh tế Trung Quốc đang có dấu hiệu đi xuống - Ảnh: AFP
Chỉ số thị trường chứng khoán Thượng Hải Shanghai Composite tiếp tục mất khoảng 1,7% xuống còn 3.742 điểm. Tính trong 3 ngày qua, thị trường chứng khoán Thượng Hải đã mất 6,6%. So với mức cao nhất cách đây 1 năm, thị trường chứng khoán Thượng Hải đã mất 24%.
Điều đáng quan tâm là những con số báo cáo tích cực trên đã không thể làm nhà đầu tư yên tâm trong khi các nhà phân tích thì đặt dấu hỏi khi mà dữ liệu báo cáo đều vượt qua những con số dự đoán trước đó. Cụ thể, chỉ số GDP dự đoán tăng 6,9%, sản lượng công nghiệp là 6% và chỉ số bán lẻ là 10,2% trong khi theo báo cáo GDP tăng 7%, sản lượng công nghiệp tăng 6,8% và chỉ số bán lẻ là 10,6.
"Chỉ số báo cáo vượt hơn hẳn sự mong đợi chắc chắn sẽ gợi lên câu hỏi về tính xác thực của nó. Con số tăng trưởng thực gần như chắc chắn thấp hơn 1 hoặc 2 điểm phần trăm so với con số báo cáo", Julian Evans-Pritchard nhà kinh tế học của Capital Economics nhận xét. Đồng quan điểm này, chuyên gia về kinh tế Trung Quốc Louis Kuijs của thị trường chứng khoán London (Anh), cho biết: "Chúng tôi luôn luôn phải vật lộn với những dữ liệu báo cáo chính thức của Trung Quốc".
Theo nghiên cứu của 2 tổ chức Oxford Economics Ltd. và HSBC Holdings Plc, ngay cả khi kinh tế Trung Quốc cho thấy dấu hiệu hồi phục rõ ràng thì vẫn còn lý do để lo ngại kinh tế Trung Quốc sẽ rơi vào tình trạng giá tiêu dùng giảm và tăng trưởng trì trệ như Nhật Bản đã từng gặp phải vào năm 1990.
Mặc dù báo cáo nghiên cứu của 2 tổ chức hoàn toàn độc lập và có những kết luận khác nhau nhưng cả 2 báo cáo đều cho thấy điểm tương đồng giữa 2 nền kinh tế cần phải thận trong. Kinh tế Nhật Bản tăng trưởng mạnh trong suốt thập niên 1980 cho đến khi "bong bóng" thị trường bất động sản và chứng khoán vỡ tung vào năm 1990. Tương tự, kinh tế Trung Quốc cũng tăng trưởng mạnh trong suốt thập niên qua đã làm cho giá bất động sản tăng vọt đồng thời biến thị trường chứng khoán nước này thành thị trường chứng khoán lớn nhất thế giới.
Theo phân tích của Oxford Economics, các nhà dự báo đã chậm trễ trong việc nhận ra khả năng tăng trưởng của kinh tế Nhật Bản sẽ lao dốc như thế nào sau khi bong bóng thị trường bùng nổ cũng như tác hại của nó sẽ kéo dài bao lâu. Các nhà dự báo đã quá lạc quan vào sự tăng trưởng kinh tế đồng thời lại bỏ qua yếu tố lão hóa dân số. Điều tương tự cũng đang xảy ra tại Trung Quốc vào lúc này. Trong khi các dự báo trung hạn hầu hết đều đã được hạ xuống trong những năm gần đây nhưng các nhà dự báo vẫn lạc quan cho dù đã có những lo ngại về kết quả thống kê dân số.
Nhà kinh tế học Adam Slater cho rằng đây có thể được xem là lời cảnh báo cho các nhà quan sát Trung Quốc và nhà đầu tư, đặc biệt một số dấu hiệu đáng lo ngại đang xảy ra như đầu tư quá mức, nợ khu vực tư nhân cao, bong bóng thị trường tài sản...
So với Nhật Bản, nền kinh tế tăng trưởng trung bình 5%/năm từ năm 1985 - 1990, chiếm 8% nhập khẩu thế giới, 12% GDP toàn cầu, 57% GDP khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Kinh tế Trung Quốc hiện nay chiếm khoảng 10% lượng nhập khẩu thế giới, 11,5% GDP toàn cầu và 38% GDP khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Tuy có những khác biệt về thời điểm và thể chế chính trị giữa 2 nền kinh tế nhưng theo đ.ánh giá từ báo cáo của HSBC Holdings Plc, Trung Quốc có thể rút kinh nghiệm từ những gì đã diễn ra ở Nhật Bản nhưng các nhà hoạch định chính sách cần phải hành động quyết liệt hơn nữa để tránh rơi vào tình trạng giảm phát, như đã từng xảy ra ở Nhật Bản, do nhu cầu trên toàn thế giới không còn tăng trưởng mạnh như trước thời điểm năm 2008, năm xảy ra cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu.
Uyên Lê
Tổng hợp
Số liệu tăng trưởng GDP của Trung Quốc có đáng tin? Năm 2007, một quan chức cấp cao ở Trung Quốc cho biết số liệu GDP của nước này là "nhân tạo" và "không đáng tin". Do đó, ngay sau khi mức tăng trưởng GDP quý 2/2015 do Trung Quốc công bố vượt dự báo của giới phân tích, cuộc tranh luận về tính chính xác của số liệu này dấy lên. Thị trường...
